Η συνταγή απλή και δοκιμασμένη. Τις εκλογές στην Ελλάδα παραδοσιακά δεν τις κερδίζει η αντιπολίτευση, τις χάνει η κυβέρνηση. Μέσα στις δύσκολες συνθήκες της οικονομικής κρίσης και με την αξιοπιστία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στο ναδίρ (καθώς αυτά που νομοθετεί δεν έχουν καμία μα καμία σχέση με αυτά που υποσχόταν στο παρελθόν) είναι κάτι περισσότερο από σίγουρο ότι το παραδοσιακό μοντέλο θα επιβεβαιωθεί εκ νέου. Το ερώτημα είναι πότε θα συμβεί αυτό. Οι απαντήσεις που δίνονται στο συγκεκριμένο ερώτημα ποικίλλουν, και τα σενάρια που διακινούνται είναι πολλά.
Στα σενάρια για το επόμενο διάστημα, σημαντικό ρόλο παίζει η στάση των μικρότερων κομμάτων, για τα οποία τίθεται πλέον το ζήτημα της επιβίωσης ανάμεσα στις συμπληγάδες του νέου δικομματισμού. Το Ποτάμι, το ΠΑΣΟΚ και η Ενωση Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη έχουν μπροστά τους μια καθαρή πρόκληση: Θα στηρίξουν έμμεσα ή άμεσα την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή θα επιδιώξουν την επιβίωση συντασσόμενοι με το αντιπολιτευτικό μέτωπο, στο οποίο θα ηγείται η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη; Οσα από αυτά τα κόμματα εκτιμούν ότι αν γίνουν πρόωρες εκλογές δεν θα ξαναμπούν στη Βουλή, θα έχουν κάθε λόγο να στηρίξουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Αντίθετα, όσα εκτιμούν ότι θα μπουν και θα παίξουν ρόλο στο μέλλον, θα επιδιώξουν αυτόνομη πορεία.
Η συγκρότηση μιας ισχυρής Κεντροδεξιάς, κακά τα ψέματα, θέτει αμέσως το ερώτημα ποια είναι η Κεντροαριστερά και πώς αυτή θα εκφραστεί. Στον χώρο της Κεντροαριστεράς ο μεγάλος παίκτης είναι πλέον ο Τσίπρας. Θα συνεχίσει την πορεία του προς την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και το κέντρο του πολιτικού φάσματος, εγκαταλείποντας τα «τσαβικά» προτάγματα του παρελθόντος; Μπορεί να το κάνει αυτό αντιγράφοντας τα βήματα του Ανδρέα Παπανδρέου; Μπορεί αυτό να «περάσει» στη συγκεκριμένη συγκυρία και με τη φθορά από τη διακυβέρνηση να είναι ραγδαία; Θα προχωρήσει σε μια εντυπωσιακή κίνηση για να αλλάξει την πολιτική σκακιέρα που διαμορφώνεται μετά την εκλογή Μητσοτάκη - αδειάζοντας, για παράδειγμα, τον δεξιό εταίρο του και στρεφόμενος για στήριξη στα υπόλοιπα κόμματα της Κεντροαριστεράς που ψάχνουν εναγώνια στρατηγική και σανίδα σωτηρίας;
Πέρα όμως από τις κινήσεις Τσίπρα και Μητσοτάκη, θεωρητικά θα μπορούσε να αναμένει κάποιος μια κίνηση επιβίωσης και αυτόνομης πορείας μέσα από τη συνεργασία και των τριών άλλων κομμάτων, και κυρίως από το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, μέσα από ένα ενιαίο νέο σχήμα και βέβαια ηγεσία. Μια τέτοια προοπτική όμως, παρότι κάποιοι τη θεωρούν αυτονόητη και λογική, είμαι μάλλον αδύνατη. Το ΠΑΣΟΚ, με μια ηγετική ομάδα χωρίς ειδικό βάρος και με προβλήματα κολοσσιαία σε όλα τα επίπεδα, θα περιμένει, όπως όλα δείχνουν, στωικά το μοιραίο. Το Ποτάμι, από την άλλη πλευρά, δέσμιο του ελιτισμού του, μάλλον θα κλείσει πρόωρα τον κύκλο του. Ο κόσμος του χώρου της Κεντροαριστεράς και της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας προφανώς θα επιλέξει τον αυτοπροσδιορισμό του με τα διλήμματα που θα τεθούν στην επόμενη προεκλογική περίοδο. Είναι προφανές ότι κάποιοι θα επιλέξουν Κυριάκο για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ και κάποιοι άλλοι θα επιλέξουν Τσίπρα για να μην έρθει ο Μητσοτάκης. Η Φώφη και ο Σταύρος, αν δεν έχουν προλάβει να μπουν σε κάποιο από τα δύο νέα οχήματα, θα κλείσουν απλώς την πόρτα ως τελευταίοι στα κόμματά τους.
Ο νέος δικομματισμός, όπως και ο παλαιός, δεν πρόκειται να αφήσει περιθώρια για μικρούς σχηματισμούς. Ακόμα και αν ψηφιστεί νέος, αναλογικότερος εκλογικός νόμος, χωρίς μπόνους κ.λπ., και βρεθούν 180 βουλευτές να τον ψηφίσουν για να ισχύσει στις επόμενες εκλογές, η φορά των πραγμάτων δύσκολα θα ανατραπεί. Η εκλογή Μητσοτάκη δείχνει ότι δημιουργεί ένα κλίμα συσπείρωσης και ανάτασης στο χώρο της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς. Ο χώρος της ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς είναι πολυδιασπασμένος και χωρίς καθαρή έκφραση. Τον εκφράζουν πολλοί από λίγο και κανένας ουσιαστικά. Ο πολιτικός χρόνος τρέχει με υπερβολικά μεγάλη ταχύτητα, και οι κινήσεις που θα κάνουν οι δύο βασικοί πλέον παίκτες θα διαμορφώσουν τις τελικές εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση, τίποτα πλέον δεν είναι ίδιο - και τα πάντα μπορούν να συμβούν οποτεδήποτε.
panagopg@gmail.com
