Του Γιώργου Παναγόπουλου

Οι αλλαγές που προωθούνται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπήκαν εν μέσω θέρους δυναμικά στην επικαιρότητα. Οι καλοκαιρινές αλλαγές στην παιδεία προκαλούν βέβαια αντιδράσεις με καταγγελίες για αιφνιδιασμούς και έλλειψη διαλόγου. Υπάρχει όμως η βάσιμη πεποίθηση ότι αυτό που απουσιάζει στο συγκεκριμένο χώρο δεν είναι ο διάλογος αλλά η διάθεση να συζητηθούν και να αντιμετωπιστούν τα βασικά προβλήματα του χώρου. Αλλωστε οι αλλαγές που προωθούνται και κυρίως το περιβόητο «Συμβούλιο Διοίκησης» -αυτό είναι το ψητό- βρίσκονται σε διαβούλευση εδώ και ένα χρόνο. Οι αναβολές που επιδιώκονται είναι φανερό ότι στοχεύουν στο να κερδηθεί χρόνος προκειμένου να μην γίνει στο τέλος τίποτα. Το εξωφρενικό είναι ότι ενώ όλοι συμφωνούν στις διαπιστώσεις και βασικά στο ζοφερό παρόν όταν έρχεται η στιγμή να ληφθούν μέτρα επιστρατεύονται πιθανά και απίθανα επιχειρήματα για να μην αλλάξει τίποτα. Η πραγματικότητα αυτή γεννά στρεβλώσεις με αποτέλεσμα να προωθούνται τελικά λάθος αλλαγές οι οποίες επιδεινώνουν αντί να διορθώνουν υπαρκτά προβλήματα.

Εδώ και χρόνια το καλοκαίρι θεωρείται και μάλλον είναι η καλύτερη στιγμή για να περνούν μέτρα που αφορούν το χώρο της παιδείας. Το θέρος αφενός απορροφά τις αντιδράσεις και αφετέρου δίνει τη δυνατότητα να υπάρξει προετοιμασία για να ξεκινήσουν κανονικά το φθινόπωρο τα μαθήματα με την ενσωμάτωση των αλλαγών που έχουν αποφασιστεί. Οσοι βέβαια δεν θέλουν να γίνει τίποτα προτιμούν οι αλλαγές να ψηφίζονται Νοέμβριο προκειμένου να αποδώσουν στο μέγιστο οι υπάρχοντες μηχανισμοί πίεσης και βασικά να αναλάβουν δράση οι γνωστές φοιτητικές παρατάξεις. Επιπρόσθετα το φθινόπωρο πιθανολογείται ότι θα φέρει εκλογές οπότε ποιος ζει και ποιος πεθαίνει… για να θυμάται τα συμβούλια διοίκησης.

Οι αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι κάτι που έχει καθυστερήσει δραματικά. Το κλείσιμο του κύκλου της μεταπολίτευσης για τον οποίο πολλοί επιχειρούν και όλοι διαβλέπουν είναι βέβαιο ότι θα συμπαρασύρει και τα δημιουργήματά της όπως το αυτοδιοίκητο και το άσυλο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οσο και αν είναι σκληρό, η αλήθεια είναι ότι το άσυλο διακίνησης ιδεών έχει καταντήσει όπλο φίμωσης όσων ιδεών δεν είναι αρεστές σε διάφορες ανόητες πολιτικές μειοψηφίες, ενώ η αυτοδιοίκηση έχει δημιουργήσει στα περισσότερα ιδρύματα κλειστά συστήματα εξουσίας μοναρχίας που αγγίζουν τα όρια της ασυδοσίας. Το μοντέλο διοίκησης πρέπει να αλλάξει αν θέλουμε τα επόμενα χρόνια να υπάρχουν τριτοβάθμια ιδρύματα στη χώρα μας. Δεν γνωρίζουμε αν το μεικτό σύστημα που προτείνεται με συμβούλους δηλαδή από μέσα και από έξω είναι το καλύτερο ή το αρτιότερο, είμαστε όμως βέβαιοι ότι το υπάρχον έπρεπε να είχε αλλάξει χθες. Με άλλα λόγια τα πράγματα χειρότερα δεν πρόκειται να γίνουν. Αντίθετα όσο παρατείνεται η υπάρχουσα κατάσταση τα τριτοβάθμια ιδρύματα θα βουλιάζουν στα αδιέξοδα των κατεστημένων τους. Αλλωστε όταν τα κλειστά συστήματα εξουσίας αντιδρούν κάτι καλό γεννιέται.

Τα εκρηκτικά οικονομικά προβλήματα της χώρας από τη μια μεριά και η συνειδητοποίηση από την άλλη ότι πρέπει να βελτιωθεί η παρεχόμενη εκπαίδευση δεν αφήνουν περιθώρια για επιφανειακές προσεγγίσεις και ανεδαφικές διεκδικήσεις. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πλέον όλο και περισσότεροι πολίτες και πολιτικοί αντιλαμβάνονται ότι το πρόβλημα στην παιδεία δεν είναι τόσο διάθεση πόρων όσο ορθολογικής διαχείρισής τους. Σε ένα πηγάδι χωρίς πάτο όσα χρήματα και να ρίξεις θα εξαφανιστούν χωρίς να παραχθεί κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αυτό είναι και το πρόβλημα αφενός των δημόσιων οικονομικών και αφετέρου των κρίσιμων τομέων που συγκροτούν το κοινωνικό κράτος δηλαδή της υγείας και της παιδείας. Ανεξαρτήτως του αν θα πληρώσουμε ή όχι το χρέος, αν θα χρεοκοπήσουμε ή όχι, αν επιστρέψουμε στη δραχμή ή παραμείνουμε στο ευρώ ένα είναι σίγουρο. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε χωρίς να ελέγχει ουσιαστικά και σκληρά αυτός που βάζει τα πολλά ή τα λίγα λεφτά.

panagopg@gmail.com