Η οικονομική κρίση και τα αναγκαία μέτρα αντιμετώπισής της ανέδειξαν και το μέγεθος της διαφθοράς σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του ελληνικού οικοδομήματος. Από το ποδόσφαιρο μέχρι το πανεπιστήμιο και από την εκκλησία μέχρι τα μαγαζιά της νύχτας, όποιον τομέα και ν' αγγίξει κανείς ανακαλύπτει μηχανισμούς παραγωγής ελλειμμάτων, μέσα από τουλάχιστον ύποπτες συναλλαγές. Υπάρχει τόσο εκτεταμένη διαφθορά που, όσα μέτρα οριζόντιας περικοπής για μείωση των ελλειμμάτων κι αν ληφθούν, δεν πρόκειται να υπάρξει αποτέλεσμα αν δεν αντιμετωπιστεί πρώτα η γενουσιουργός αιτία των προβλημάτων.

Τα ελλείμματα δεν προκαλούνται επειδή αμείβονται υψηλά οι εργαζόμενοι -άλλωστε είναι από τους πιο χαμηλόμισθους στην Ε.Ε.-, αλλά γιατί το Δημόσιο σπαταλά πόρους χωρίς μέτρο και έλεγχο, ενώ ακόμα και η κατανομή των υπαλλήλων κι η αξιοποίησή τους είναι αποτέλεσμα συναλλαγής.

Η διαφθορά στην Ελλάδα δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά μόνο την «κορυφή», όπως πολλές φορές παρουσιάζεται, αλλά είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη σε όλα τα επίπεδα. Ο καθένας θεωρεί ότι αυτό που κάνει ο ίδιος δεν είναι τίποτα σπουδαίο, μιας και «όλοι το ίδιο κάνουν». Πάνω σ' αυτή την αντίληψη έχει οικοδομηθεί το τέρας της διαφθοράς στη χώρα. Κι αυτό γιατί η διαφθορά εδράζεται στη διαπλοκή πολιτικών και πολιτών με στόχο την ικανοποίηση κάθε μικρού ή μεγάλου αιτήματος, ατομικού ή συλλογικού. Αυτά που συνέβησαν στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου με την υιοθέτηση διαφόρων «λαϊκών αιτημάτων» είναι απολύτως ενδεικτικά της παλαιοκομματικής, διαπαραταξιακής και διακομματικής πλειοδοσίας.

Το εμπόριο ελπίδας, οι μισές αλήθειες, η κινδυνολογία, ο άκρατος λαϊκισμός κυρίως μέσα από τα κανάλια της διαπλοκής, κυριαρχούν όλα τα τελευταία χρόνια. Δημιουργήθηκε έτσι ένα εκρηκτικό μείγμα που οδηγεί την κοινωνία σε απόλυτη σύγχυση για το τι ακριβώς συμβαίνει. Σε μια εποχή υπερπληροφόρησης, ο πολίτης αδυνατεί να κατανοήσει πού ξεκινά η αλήθεια και πού τελειώνει το ψέμα. Ποια είναι η είδηση και ποιο το παραπολιτικό, τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο, τι χρειάζεται να προσέξει και τι να προσπεράσει.

Η διαφθορά έχει τη ρίζα της στο παλαιοκομματικό πολιτικό σύστημα. Η κλήση της Τροχαίας που σβήνει ο δήμαρχος, το πρόστιμο που τακτοποιεί ο πολιτευτής, η φορολογική παράβαση που εξαφανίζει ο βουλευτής, η ανάθεση έργου που κάνει στον «κολλητό» ή στον διαπλεκόμενο ο υπουργός, οι απανωτές φορολογικές «ρυθμίσεις» και ασφαλιστικές διευκολύνσεις που αποφασίζει κάθε κυβέρνηση λίγο πριν τις εκλογές, το «δώρο» που απαιτεί ο δημόσιος λειτουργός για να ξεκολλήσει μια υπόθεση, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που βυθίζει το Δημόσιο και πνίγει την υγιή οικονομική δραστηριότητα. Αν αυτό δεν αλλάξει, δεν υπάρχει καμιά ελπίδα ανάταξης της οικονομίας. Τα εισπρακτικά μέτρα και η μείωση των μισθών σε άλλες οικονομίες ίσως και να είχαν ένα αποτέλεσμα. Στην ελληνική όμως αποτελούν στην κυριολεξία... σταγόνα στον ωκεανό. Αν δε γίνει απολύτως κατανοητό απ' όλους ότι τα ψέματα τελείωσαν, ότι για να αντέξει η οικονομία θα πρέπει να αλλάξουν τα πάντα και κυρίως το σύστημα με τις «άκρες», τότε τα εισπρακτικά μέτρα το μόνο αποτέλεσμα που θα φέρουν είναι αρχικώς η παγίωση της ύφεσης και τελικά η χρεοκοπία.

Η ευθύνη για τη νέα πορεία που απαιτούν οι συνθήκες ανήκει κυρίως στους πολιτικούς, οι οποίοι όμως συνεχίζοντας το δρόμο που γνωρίζουν κοιτούν τις... δημοσκοπήσεις, λέγοντας αυτά που ακούγονται ωραία στα αυτιά των ψηφοφόρων. Οι πλατείες από την άλλη ξεχειλίζουν από οργή - αλλά οι μισοί θέλουν διορισμούς στο Δημόσιο και οι άλλοι μισοί να πουληθεί το Δημόσιο. Ο μόνος κοινός τόπος είναι τα φάσκελα των μεν στους δε και όλων μαζί στους βουλευτές, που ούτε διορίζουν ούτε απολύουν!

Μέσα σ' αυτό το κλίμα σύγχυσης υπάρχουν και οι άλλοι που φαντασιώνονται λαϊκές επαναστάσεις και άμεσες δημοκρατίες, αλλά επανάσταση με αφορμή την αγανάκτηση για το φόρο στο δίλιτρο τζιπ δεν πρόκειται ούτε να γίνει ούτε να επιβιώσει. Είναι φανερό ότι η εποχή απαιτεί νέες προσεγγίσεις και υπεύθυνες απαντήσεις σε υπαρκτά διλήμματα. Με βασικό, το να επιλέξουμε με ποιους θα πάμε και ποιους θα αφήσουμε. Στην Ευρώπη ή στα Βαλκάνια;

Οι λύσεις δεν θα προκύψουν εύκολα, αλλά με πολλά δάκρυα, τα οποία δεν θα οφείλονται σε δακρυγόνα, αλλά στην ανέχεια της πραγματικής χρεοκοπίας.

panagopg@gmail.com