Πραγματικές που ανάβουν η αμέλεια, οι εμπρηστές, ο αέρας και ό,τι άλλο μπορεί να συνεργήσει στην καταστροφή. Και εικονικές, με την έννοια γεγονότων και δηλώσεων που "βάζουν φωτιές" με τον εμπρηστικό τους χαρακτήρα.
Στην τελευταία κατηγορία ανήκουν οι δηλώσεις του δημάρχου Παν. Νίκα σχετικά με το μέλλον της Ναυαρίνου. Και για να εξηγούμαστε στο προκείμενο, μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν. Κάποτε οι δήμαρχοι μιλούσαν στους δημοσιογράφους μόνο όταν είχαν κάτι να ανακοινώσουν ως εξέλιξη για τα θέματα της πόλης. Τον υπόλοιπο καιρό θα έπρεπε εμείς να “ανακαλύψουμε” την είδηση, έστω και τραβηγμένη από τα μαλλιά ή να θέσουμε διαφορετική ατζέντα. Ετσι μπορούσαν να περάσουν 15-20 ή και παραπάνω ημέρες χωρίς “συνέντευξη” αφού δεν υπήρχε κάτι νεότερο. Εκ παραλλήλου αν κάποιος συνάδελφος ήθελε να αναδείξει κάποιο θέμα ή να διευκρινίσει κάτι, επικοινωνούσε προσωπικά με τον δήμαρχο ή το αρμόδιο πολιτικό πρόσωπο και έκανε το θέμα του. Πολλές φορές και εφόσον το θέμα ήταν πολύ σοβαρό, η ενημέρωση των συμβούλων πλειοψηφίας και μειοψηφίας γινόταν νωρίτερα. Τώρα η επικοινωνία έχει γίνει κάτι σαν καθημερινό καφενείο και σε αυτό ο κ. Νίκας έχει ιδιαίτερη επίδοση, μπερδεύοντας το ρόλο του ακόμη και με αυτόν των δημοσιογράφων. Σε καθημερινή βάση ξεφουρνίζει ειδήσεις ή “ειδήσεις” παρουσιάζοντας ακόμη και κάτι παλιό ως νέο ή αιφνιδιάζοντας για τις προθέσεις του. Η πρακτική περιλαμβάνει πολλές από τις τεχνικές που μπορούν να τον φέρουν στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Αλλοτε θέτει αυτός την ατζέντα με βάση τον προσωπικό του σχεδιασμό, άλλοτε για να σφυγμομετρήσει τις αντιδράσεις και άλλοτε πετώντας... κοτρώνες σε ήρεμη θάλασσα. Δεν θα δυσκολευτεί κανένας να το διαπιστώσει αν καθίσει και βάλει κάτω τις διαδοχικές δηλώσεις για θέματα που δεν υπάρχουν, δεν έχουν τεθεί υπόψη του Δημοτικού Συμβουλίου και τις περισσότερες φορές τα αγνοούν και οι σύμβουλοι της πλειοψηφίας.
Την ίδια πρακτική ακολουθεί μέσα από τις ανακοινώσεις. Καλεί τους ιδιοκτήτες στην παραλιακή ζώνη να προσέλθουν για να πληροφορηθούν την ανασύνταξη των πινάκων επικειμένων για διανοίξεις δρόμων και κοινόχρηστων κοινωφελών χώρων των πυκνοδομημένων της Ανατολικής Παραλίας. Και πέραν του υποχρεωτικά τυπικού κοτσάρει από κάτω τη φράση “η παραπάνω διαδικασία κινείται για διανοίξεις δρόμων ενόψει έργων για τη μονοδρόμηση της οδού Ναυαρίνου”. Πετάει την κοτρώνα, συνάδελφος του κάνει ερώτηση σχετικά με την απαραίτητη κυκλοφοριακή μελέτη και αυτός συνεχίζει το... πετροβόλημα, επιδιώκοντας τη μεγαλύτερη προβολή και παρακάμπτοντας ουσιώδη ερωτήματα. Απαντά “η πολιτική του δήμου όσον αφορά τη Ναυαρίνου είναι η μονοδρόμηση της οδού”, εννοώντας με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι... “ο δήμος είμαι εγώ”. Γιατί εξ όσων γνωρίζω, το θέμα ουδέποτε έχει έρθει προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο, ούτε έχει παρουσιαστεί κάποιο σχέδιο σχετικά με το θέμα. Αντιθέτως, αν δεν με απατά η μνήμη μου, πριν από λίγο καιρό αναφέρθηκε στη μονοδρόμηση ως την επικρατέστερη λύση αφήνοντας όμως περιθώριο αναζήτησης άλλων λύσεων. Και όταν ο δήμαρχος γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων του το Δημοτικό Συμβούλιο και δεν φέρνει θέμα συζήτησης ούτε για τα μάτια του κόσμου, τότε καταλαβαίνει ο καθένας πού γράφει τους συνεργάτες του, εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι στο αγκίστρι της εξουσίας και του μελλοντικού ενδεχόμενου αποχώρησης του κ. Νίκα από τα δημοτικά δρώμενα. Οσο για την επιστημονική υποστήριξη της “μεγάλης ιδέας” του δημάρχου, περιγράφεται με τη φράση του “διαβάσατε κάποιες σκέψεις από κάποιους έγκριτους επιστήμονες, όμως υπάρχουν σκέψεις από άλλους περισσότερους που είναι με τη δημοτική αρχή”. Ο καθένας καταλαβαίνει ότι αυτό ούτε είδηση είναι, ούτε επιστημονικό επιχείρημα. Είναι η συνήθης πρακτική καφενείου στις συναντήσεις με τους δημοσιογράφους.
Εν προκειμένω το θέμα δεν είναι η πεζοδρόμηση ή η μονοδρόμηση αλλά ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο Δήμος Καλαμάτας και η προσπάθεια του κ. Νίκα να δημιουργήσει “στρατόπεδα” σχετικά με το θέμα. Ας μιλήσουμε κατ' αρχάς για το θέμα και μετά βλέπουμε το θεσμικό του πράγματος. Υπάρχει μια τεράστια για τα ελληνικά δεδομένα περιοχή με τον οικιστικό ιστό σε μέτωπο με την αμμώδη ακτή. Η σημερινή της λειτουργία γίνεται ουσιαστικά με κανόνες της δεκαετίας του 1950 παρότι από τότε έχουν σημειωθεί τεράστιες αλλαγές από κάθε άποψη. Το βέβαιο είναι πως χρειάζονται επειγόντως προσεκτικά μελετημένες επεμβάσεις, έτσι ώστε να προσαρμοστούν οι λειτουργίες της στις σημερινές συνθήκες. Στη διαδρομή του χρόνου διατυπώθηκαν από το δήμο επισήμως και διάφορες σκέψεις που ανταποκρίνονταν και στην εποχή και στο γενικότερο σχεδιασμό. Η πρώτη σκέψη διατυπωμένη και σε σχέδιο, ήταν η δημιουργία μαιάνδρων για την κίνηση στη Ναυαρίνου μέσα από τις διανοίξεις των κάθετων δρόμων. Ουσιαστικά θα υπήρχαν τμήματα πεζοδρομημένα και τμήματα στα οποία θα κυκλοφορούσαν αυτοκίνητα κάνοντας το γύρο των τετραγώνων με μικρή ταχύτητα. Οι τότε κυκλοφοριακοί φόρτοι και η απουσία εναλλακτικής για την κίνηση από και προς τα ανατολικά της πόλης, συνηγορούσαν σε μια τέτοια λύση. Αργότερα όταν ετέθη η υπόθεση του τραμ ήρθε φυσιολογικά η πρόταση της πεζοδρόμησης, γιατί δεν μπορεί να διανοηθεί κανένας το τραμ να περιμένει... στην ουρά των αυτοκινήτων για να προχωρήσει. Τότε είχαν διατυπωθεί από ορισμένους τεχνικούς σκέψεις για μονοδρόμηση και ήπια κυκλοφορία που θα έφερνε επισκέπτες με το αυτοκίνητο στο παραλιακό μέτωπο. Πρόσφατα διατυπώθηκαν σκέψεις για πεζοδρόμηση τμημάτων και χρήση κόμβων. Θα μπορούσαν να διατυπωθούν και άλλες αν κάτι τέτοιο ενθάρρυνε με τη θεσμική της λειτουργία η δημοτική αρχή.
Η μικρή αναδρομή γίνεται για να καταδειχθεί ότι υπάρχουν πολλές απαντήσεις. Και ορισμένα πράγματα που μπορούσαν να εφαρμοστούν κάποτε είναι ανέφικτα τώρα. Και θα πρέπει να βλέπουμε την όποια λύση σε συναρμογή με τις μελλοντικές εξελίξεις (όπως είναι η διάνοιξη της Κρήτης μέχρι τη Λακωνικής). Σε ένα σύνθετο ζήτημα, όπως είναι αυτό της λειτουργίας της παραλιακής ζώνης, είναι θεσμικά αδιανόητο να μιλάμε για πολιτικές αποφάσεις του δημάρχου. Οποιαδήποτε απόφαση δεν μπορεί παρά να είναι αποτέλεσμα εξαντλητικής μελέτης και αξιολόγησης όσον αφορά τα αποτελέσματα, όλων των σεναρίων σχετικά με την τύχη της Ναυαρίνου και το συγκοινωνιακό. Ως εκ τούτου το πρώτο ζητούμενο για την πόλη και το μέλλον της θα ήταν η εκπόνηση μιας τέτοιας μελέτης που θα εξέταζε όλα τα ενδεχόμενα, θα μετρούσε τα αποτελέσματα, θα κατέγραφε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα και θα έθετε τα πάντα στην κρίση των θεσμικών οργάνων και της τοπικής κοινωνίας. Πρόκειται για το αυτονόητο όταν υπάρχει δημοκρατική αντίληψη για τις λειτουργίες του δήμου και δεν ακολουθείται η λογική της “επιστημονικοποίησης” των ιδεών του δημάρχου (και οποιουδήποτε άλλου). Είτε αυτές κρύβουν πολιτικές σκοπιμότητες, είτε αποτελούν εδραιωμένη αντίληψη της “ενός ανδρός αρχής”. Μετά από 10 χρόνια και πλέον έχει γίνει φανερό ότι ο κ. Νίκας θεωρεί κάτι σαν ιδιοκτησία του το δήμο και ως εκ τούτου μπορεί να κάνει ό,τι θέλει καθόσον έχει στο τσεπάκι τη “δημοκρατική νομιμοποίηση” μέσω μιας πλειοψηφίας που δεν τολμά να εκφράσει διαφορετική γνώμη. Αυτά είναι τα μείζονα θεσμικά ζητήματα που ανακύπτουν από τα όσα ακούστηκαν και γράφτηκαν τις τελευταίες ημέρες. Η αξία της όποιας ρύθμισης στην παραλιακή ζώνη είναι τόσο μεγάλη, ώστε απαιτεί μέσα από τη συνειδητοποίηση την αλλαγή στον τρόπο ενεργειών. Και αναλαμβάνουν βαρύτατες ευθύνες όσοι συναινούν σε “πολιτική λύση” σε ένα μείζον ζήτημα, είτε αιρετοί είναι είτε απλώς συνυπογράφουν.
