Στον κόσμο των αντιθέσεων και των αντιφάσεων, του κατακερματισμού επιδιώξεων και “συμφερόντων” τίποτε δεν είναι περίεργο...
Πέρα από το τι μπορεί να επιθυμεί ο καθένας, πέρα από κάθε αμφισβήτηση, το ελαιόλαδο ήταν και παραμένει η “ατμομηχανή” της τοπικής οικονομίας. Η τύχη της είναι συναρτημένη με τη δική του και ως εκ τούτου η καλή παραγωγή μπορεί να κινήσει και τους άλλους τομείς της οικονομίας. Η περυσινή ήταν μια κακή χρονιά και αποτυπώθηκε με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο στην τοπική αγορά. Είτε ως κύριο, είτε ως συμπληρωματικό εισόδημα, η αξία του προϊόντος της ελαιοκαλλιέργειας προσδιορίζει και τη δυνατότητα κατανάλωσης. Οχι μόνον στις αγροτικές περιοχές, αλλά και στην Καλαμάτα, σε βαθμό μάλιστα που από πολλούς δεν έχει εκτιμηθεί σωστά. Ως εκ τούτου θα πρέπει να τύχει και της ανάλογης προσοχής και ενασχόλησης εκείνων που διευθύνουν τις τοπικές υποθέσεις. Δεν χρειάζεται και μεγάλη προσπάθεια για να διακρίνει κάποιος το μεγάλο έλλειμμα της αυτοδιοίκησης σε αυτόν τον τομέα. Το οποίο ξεκινάει από την απουσία δομών και προσωπικού από τους δήμους και φθάνει μέχρι την αδιαφορία για την τύχη των τοπικών προϊόντων και το ρόλο που μπορούν να παίξουν στη βελτίωση της κατάστασης. Και βεβαίως όταν συζητούμε για το ελαιόλαδο, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η αυτοδιοίκηση έχει ρόλο και ίσως θα πρέπει να αναλάβει ενεργότερο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με την παραγωγή.
Φέτος ο δάκος μας έκανε τη χάρη να λουφάξει, αλλά αν τον ευνοήσουν οι συνθήκες και πάλι θα μας ρημάξει. Καθόσον το περυσινό πάθημα δεν φαίνεται να έγινε και αρκούντως μάθημα ώστε να αλλάξει ριζικά η οργάνωση της δακοκτονίας στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο. Την ώρα που άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες δαπανούν μεγάλα ποσά για έρευνα, στον τόπο μας δεν μπορούμε να οργανώσουμε αποτελεσματικά τα στοιχειώδη και ο καθένας προσπαθεί να μεταθέσει τις ευθύνες σε άλλους.
Ξεκίνησα από το ελαιόλαδο για να κάνω μια γέφυρα με τα άλλα προϊόντα, καθώς εκτιμώ πως δεν έχει γίνει από όλους κατανοητός ο ρόλος των τοπικών προϊόντων. Οχι μόνον από την άποψη πως αποτελούν ουσιαστικά τον κορμό του παραγωγικού τομέα του τόπου, αλλά και στην αμφίδρομη σχέση τους με τον τουρισμό. Το είχα επισημάνει εδώ και χρόνια, αλλά τελευταίως όλο και περισσότεροι το παρατηρούν: Τις ημέρες που συμπίπτει επίσκεψη κρουαζιερόπλοιου με τη λειτουργία της λαϊκής αγοράς, αυτή γεμίζει από επισκέπτες. Οι οποίοι εντυπωσιάζονται από τα χρώματα, τα αρώματα και τις γεύσεις των καρπών τη γης, την ποικιλία και φυσικά τις... τιμές. Και δεν έχει σημασία τι ποσότητες αγοράζουν, αλλά οι εντυπώσεις τις οποίες μεταφέρουν στον τόπο τους και μέσω αυτών η γνωριμία με την πόλη και την ευρύτερη παραγωγική περιοχή. Για την πόλη τη Καλαμάτας η λαϊκή τείνει να γίνει σήμα κατατεθέν όχι μόνον για τους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, αλλά και για τις χιλιάδες επισκεπτών οι οποίοι όχι μόνον φθάνουν μέχρι την αγορά αλλά γίνονται και καταναλωτές.
Σε αυτό ασφαλώς συμβάλλει η σημαντική αλλαγή που παρατηρείται στον χάρτη των καταλυμάτων, καθώς επεκτείνεται ταχύτατα η χρήση των νέων δεδομένων στην ενοικίαση διαμερισμάτων ή δωματίων. Κάτι που συνοδεύεται από γεύματα στο σπίτι, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη διάχυση των διαθέσιμων χρημάτων στην αγορά τοπικών προϊόντων. Ετσι η οργανωμένη αγορά δεν αποτελεί πλέον απλώς... αξιοπερίεργο, αλλά στοιχείο που υποστηρίζει την παραμονή επισκεπτών στην πόλη. Και εφόσον τα τοπικά προϊόντα που αγοράζουν ικανοποιούν ως ποιότητα, είναι βέβαιο πως θα τα αναζητήσουν και στο κατάστημα εστίασης που θα πάνε κάποια στιγμή για να δοκιμάσουν την τοπική κουζίνα. Αν και όταν την συναντήσουν, και μαζί την αυθεντικότητα των γεύσεων.
Νέα γέφυρα, αυτή τη φορά σε ό,τι έχει να κάνει με τη χρήση και προσφορά τοπικών προϊόντων στα καταστήματα εστίασης: Ολα αυτά τα χρόνια έχουν περάσει από μπροστά μας αμέτρητες εκδηλώσεις, υποσχέσεις και “πρωτοβουλίες”. Σε εισαγωγικά, γιατί αυτές έμειναν στα χαρτιά και οι μόνοι κερδισμένοι είναι όσοι έσπευσαν να προσφέρουν “μελέτες” και “υπηρεσίες” σε κάθε περίπτωση. Τι σύμφωνα ποιότητας, τι σήματα χρήσης τοπικών προϊόντων, τι καλάθια προϊόντων, τι... μελάνι έχει καταναλωθεί για το τελικό “τίποτα”. Το γιατί το γνωρίζουν τόσο αυτοί που έταζαν λαγούς με πετραχήλια, όσο και εκείνοι που έσπευδαν να χειροκροτήσουν χωρίς να κάνουν τίποτε. Γιατί απλούστατα, είτε θα γίνει συνείδηση σε όλους τους επαγγελματίες η ανάγκη να υποστηρίξουν τα τοπικά προϊόντα (να τα χρησιμοποιήσουν και να αξιοποιήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τοπικής κουζίνας), οπότε θα κάνει “όνομα” η πόλη και η περιοχή, είτε θα μείνει ο κλάδος χωρίς ταυτότητα και ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά, γεγονός που αργά ή γρήγορα θα πληρωθεί. Με τον τρόπο που γνωρίζει ο καταναλωτής ο οποίος έχει τη δυνατότητα να διαθέσει ένα ποσό για να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό.
Θα πρέπει να είναι προφανές ότι με καφέδες δεν βγαίνουν οι εξισώσεις με τις επιθυμίες, ακόμη και αν αυτοί είναι... καλής ποιότητας. Και φυσικά δεν πρέπει να υποτιμά κάποιος τους καταναλωτές, την εποχή της οριζόντιας διάδοσης των πληροφοριών και των διαδικτυακών αξιολογήσεων. Μια ματιά αν ρίξει κάποιος στις πλατφόρμες με την αξιολόγηση καταστημάτων εστίασης της πόλης, θα έχει την ευκαιρία να αντλήσει πολλές πληροφορίες για τα πράγματα που ενδιαφέρουν, ενθουσιάζουν ή δυσαρεστούν εκείνους που επισκέπτονται την πόλη και τα καταστήματα. Και είμαστε ακόμη στην αρχή μιας διαδικασίας, στην οποία αργά ή γρήγορα θα μπουν όλοι. Πολλοί πλέον έρχονται “συστημένοι” σε συγκεκριμένα καταστήματα, από τα σχόλια των άλλων χρηστών.
Εννοείται πως τοπικά προϊόντα δεν είναι μόνον το ελαιόλαδο και τα οπωροκηπευτικά. Ο τόπος έχει να προσφέρει πολλά, από κρασιά και ποτά, μέχρι τυριά, σταφίδες, σύκα, γλυκά, ψωμιά και πλήθος άλλων τυποποιημένων προϊόντων. Το ζήτημα σε ό,τι αφορά την αυτοδιοίκηση είναι η οργανωμένη προβολή τους. Εννοείται πως η καλύτερη προβολή γίνεται από τη χρήση τους στην καθημερινότητα, σε σπίτια και καταστήματα. Ειδικά σε εκείνα που σερβίρουν επώνυμα προϊόντα με την ετικέτα και κατά πώς ορίζουν οι... νόμοι και οι προφήτες. Ομως όπως και σε όλο τον κόσμο, η οργανωμένη προβολή είναι συνήθης πρακτική στους δημόσιους χώρους. Ξεκινάει με πρωτοβουλίες από τους επαγγελματίες κάθε κλάδου και υποστηρίζεται με τις υποδομές της αυτοδιοίκησης.
Η Κεντρική Αγορά Καλαμάτας διαθέτει έναν μεγάλο στεγασμένο χώρο, ο οποίος πρακτικά είναι μικρής χρησιμότητας σήμερα. Είναι ένας χώρος "παντός καιρού” και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί οργανωμένα και στοχευμένα σε εποχές με πολλούς επισκέπτες, για ημέρες γευσιγνωσίας και γνωριμίας με τοπικά προϊόντα, συνοδευόμενες και από πωλήσεις. Είτε κατά κλάδο (ελαιοκομικά, τυροκομικά, ξηροί καρποί κλπ), είτε κατά θεματικές ενότητες, είτε με τρόπους τους οποίους μπορούν και πρέπει να αναζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι.
Πολλά μπορούν να γίνουν και πολλές ακόμη ιδέες να πέσουν και να είναι πολύ περισσότερο ενδιαφέρουσες. Το θέμα είναι πως κάποιος πρέπει να ανοίξει μεθοδικά τη συζήτηση και να πάρει πρωτοβουλίες. Δήμος και Επιμελητήριο έχουν τον πρώτο λόγο αλλά και την ευθύνη να ασχοληθούν και να συμβάλουν στην υποστήριξη της τοπικής παραγωγής. Κάθε συζήτηση για “ανάπτυξη” δεν μπορεί παρά να ξεκινάει από αυτό ακριβώς, την τοπική παραγωγή, τις δυνατότητες και τη σημασία της για τη ζωή σε τούτο τον τόπο.
