Πριν ξεκινήσουμε όμως, μια διόρθωση στο προηγούμενο σημείωμα. Ο υπολογισμός στις δημοτικές ενότητες της Καλαμάτας έγινε με την παλιά απογραφή του 2001, όπως ήταν στο αρχικό σχέδιο του ¨Καλλικράτη”, και ως εκ τούτου είναι λάθος: Στο Δήμο Καλαμάτας με την απογραφή του 2011 εκλέγονται πάλι 41 σύμβουλοι, αλλά λόγω αλλαγής των πληθυσμιακών δεδομένων οι 37 προέρχονται από την Καλαμάτα, οι 2 από τη Θουρία, ο 1 από Αρι και άλλος 1 από Αρφαρά. Παρατήρηση από φίλο που σωστά έσπευσε να διορθώσει - και πάμε πάλι σε... πληθυσμούς για να δούμε πόσα είναι τα μέλη των συμβουλίων που εκλέγονται στις νέες “κοινότητες”.
Σύμφωνα με το νόμο: “Το συμβούλιο της κοινότητας αποτελείται από πέντε (5) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από τριακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (301-2.000) κατοίκους, από επτά (7) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από δύο χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (2.001-10.000) κατοίκους, από έντεκα (11) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (10.001-50.000) κατοίκους και από δεκαπέντε (15) μέλη σε κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) και άνω κατοίκους”. Οπως καταλαβαίνετε και οι παλιοί (προ “Καποδίστρια”) δήμοι θα ονομάζονται... κοινότητες. Και μπορεί αυτό να μην είναι καινούργιο, είναι καινούργιος όμως ο τρόπος εκλογής των κοινοτικών συμβούλων που αυτή τη φορά θα γίνει με την απλή αναλογική. Οπως ορίζεται από τις σχετικές διατάξεις:
“Στις εκλογές των συμβουλίων κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, η κατανομή των εδρών γίνεται αναλογικά, μεταξύ όλων των συνδυασμών που συμμετείχαν στις εκλογές για το συμβούλιο της κοινότητας, με τον ακόλουθο τρόπο: Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην κοινότητα όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών του συμβουλίου κοινότητας. Το πηλίκο που προκύπτει αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες, όσο και το ακέραιο πηλίκο αυτής της διαίρεσης. Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση έδρες, οι έδρες που απομένουν διανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών, είτε έλαβαν έδρα κατά το προηγούμενο εδάφιο είτε όχι, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα που έχουν. Αν και μετά τη διανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυασμός. Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί με το εκλογικό μέτρο είναι περισσότερες από τις προς διάθεση έδρες, η πλεονάζουσα έδρα αφαιρείται από το συνδυασμό που έχει το μικρότερο σχετικώς υπόλοιπο έγκυρων ψηφοδελτίων”.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, στις κοινότητες κατεβαίνουν ψηφοδέλτια που έχουν υποψήφιο πρόεδρο και υποψήφιους κοινοτικούς συμβούλους. Οι υποψήφιοι σύμβουλοι θα πρέπει υποχρεωτικά να είναι τουλάχιστον ίσοι με τον αριθμό των εδρών του κοινοτικού συμβουλίου. Και μπορούν να προσαυξηθούν κατά 30%. Αν στον υπολογισμό προκύπτει δεκαδικός αριθμός και το κλάσμα του είναι ίσο ή μεγαλύτερο του 0,5 τότε ο ακέραιος αριθμός αυξάνεται κατά μία μονάδα. Κατ’ εξαίρεση ο αριθμός των υποψηφίων στις κοινότητες με πενταμελή συμβούλια μπορεί να προσαυξάνεται κατά έναν ακόμα υποψήφιο. Και... προσοχή: Στο ψηφοδέλτιο θα πρέπει να συμμετέχουν υποχρεωτικά 40% άντρες και 40% γυναίκες, το υπόλοιπο συμπληρώνεται... κατά βούληση.
Φτιάχτηκαν τα ψηφοδέλτια, έγιναν οι εκλογές, κατανεμήθηκαν οι έδρες και έρχεται η ώρα της εκλογής συμβούλων. Αν ένας συνδυασμός έχει πάρει μια ή περισσότερες έδρες, πρώτος λογίζεται ο υποψήφιος πρόεδρος του συνδυασμού. Οπως αναφέρεται στο νόμο: “Τακτικοί σύμβουλοι του συμβουλίου κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκλέγονται, από τους υποψηφίους καθενός από τους συνδυασμούς, κατά σειρά, αυτοί που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης. Οι υποψήφιοι πρόεδροι του συμβουλίου κοινότητας των συνδυασμών που καταλαμβάνουν μία ή περισσότερες έδρες στο συμβούλιο, λογίζονται ως οι πρώτοι σε σταυρούς σύμβουλοι των συνδυασμών τους”.
Ολα αυτά... καλά, αλλά πως εκλέγεται ο πρόεδρος της κοινότητας; Εδώ... δεν έχει δεύτερη Κυριακή όπως στους δήμους. Ο νόμος προβλέπει ότι πρόεδρος μπορεί να εκλεγεί μόνον ο υποψήφιος πρόεδρος από τον πρώτο ή το δεύτερο συνδυασμό, και ορίζει τη διαδικασία έμμεσης εκλογής:
“Την πρώτη Κυριακή του Ιανουαρίου του έτους έναρξης της δημοτικής περιόδου το συμβούλιο της κοινότητας συνέρχεται σε ειδική συνεδρίαση, για να εκλέξει τον πρόεδρό του, ύστερα από πρόσκληση του συμβούλου του συνδυασμού που πλειοψήφησε στην κοινότητα, ο οποίος έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους. Στη συνεδρίαση αυτή προεδρεύει ο σύμβουλος που συγκάλεσε το συμβούλιο, ο οποίος αναθέτει τα καθήκοντα του ειδικού γραμματέα του συμβουλίου σε ένα από τα μέλη του συμβουλίου ή σε έναν από τους υπαλλήλους του δήμου. Κατά τη συνεδρίαση τίθενται σε μυστική ψηφοφορία οι υποψηφιότητες, για το αξίωμα του προέδρου του συμβουλίου, των επικεφαλής των δύο πρώτων, κατά σειρά εκλογής, συνδυασμών. Κάθε μέλος του συμβουλίου έχει δικαίωμα να επιλέξει έναν μόνο υποψήφιο. Πρόεδρος εκλέγεται εκείνος που θα συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του συμβουλίου”.
Οσον αφορά τις κοινότητες με πληθυσμό μέχρι 300 κατοίκους, εκλέγεται μόνο πρόεδρος. Η εκλογή γίνεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, όλων των μεμονωμένων υποψηφίων. Πρόεδρος της κοινότητας εκλέγεται εκείνος που θα συγκεντρώσει τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης. Οι υπόλοιποι, κατά τη σειρά των σταυρών που έλαβαν, λογίζονται ως αναπληρωματικοί.
Οπως και την προηγούμενη φορά έγραψα, αυτές είναι σε γενικές γραμμές οι βασικές προβλέψεις. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν πλήρη γνώση όχι μόνον του νόμου, αλλά και των εγκυκλίων που εκδίδονται σχετικά με αυτές.
Στο σημείο αυτό, ορισμένες πολιτικές παρατηρήσεις. Προσωπικά θεωρώ πολύ σημαντική την αποδέσμευση της εκλογής των κοινοτικών συμβουλίων και του προέδρου από την εκλογή για το δημοτικό συμβούλιο. Ηταν μια άποψη που υποστηρίζω από την πρώτη στιγμή γιατί εκ των πραγμάτων δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα. Με τη ρύθμιση αυτή η τοπική κοινωνία απελευθερώνεται από καταναγκασμούς και καλείται να αποφασίσει σε τοπικό επίπεδο με βάση τους δεσμούς και την εκτίμηση στο πρόσωπο των υποψηφίων. Οι οποίοι εκ των πραγμάτων θα έχουν περισσότερη σχέση με την τοπική κοινωνία. Ας μην ξεχνάμε τις κωμικοτραγικές καταστάσεις, όπου τοποθετούνταν υποψήφιοι ακόμη και υπερήλικες (γυναίκες μάλιστα για να καλυφθεί η... ποσόστωση), για να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός υποψηφίων. Τώρα είναι στο χέρι υποψηφίων και ψηφοφόρων με ποιους θα πάνε και ποιους θα αφήσουν, ενώ η απλή αναλογική διασφαλίζει την ευρύτερη εκπροσώπηση. Δεν μπορώ να γνωρίζω μέχρι πού θα το πάνε κόμματα και υποψήφιοι δήμαρχοι σε τοπικό επίπεδο. Εκείνο που αντιλαμβάνομαι όμως είναι πως θα μειωθούν οι στοιχίσεις και μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη τοπική αυτονομία.
Οι αλλαγές είναι οπωσδήποτε μεγάλες. Αν και πόσο μπορεί να αλλάξουν τη ζωή και την εκπροσώπηση της τοπικής κοινωνίας, θα το δούμε στην πράξη και φυσικά θα εξαρτηθεί από την τοπική κοινωνία και τις επιλογές της.
