Δεν μπορούμε να προβλέψουμε κατά πόσον μπορεί να εκδηλωθεί ενδιαφέρον για το κτήριο σε μια τέτοια περίοδο, όμως το ερώτημα που τίθεται είναι γενικότερο και αφορά στο σύνολο των κτηρίων που κρέμονται. Μπορεί ο δήμος να ενδιαφερόταν για το εν λόγω διατηρητέο και να είχαν ακουστεί μεγαλεπήβολα σχέδια για τη μελλοντική του χρήση, πλην όμως «δει δη χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν έστι γενέσθαι των δεόντων». Ο δήμος δεν κατάφερε τόσα χρόνια να ανακατασκευάσει τα δικά του διατηρητέα και μάλιστα σε απόσταση αναπνοής από το εν λόγω κτήριο, χρήματα δεν διαθέτει ούτε και επιδιώκει συστηματικά να εξασφαλίσει. Ως εκ τούτου μόνον στα λόγια ενδιαφέρθηκε και το "πωλείται" στην σχολάζουσα κληρονομιά ήρθε φυσιολογικά.
Η πόλη έχει κρατήσει ένα χρώμα από τα παλιά στην περιοχή του Ιστορικού Κέντρου όπως προσδιορίζεται από το σχέδιο πόλης και πάει μακρύτερα από τον περίγυρο των Αγίων Αποστόλων. Μέσα σε αυτό -αλλά και έξω σε λίγες περιπτώσεις- δυστυχώς υπάρχει ένα πλήθος διατηρητέων τα οποία έχουν αφεθεί στο έλεος του χρόνου και των καιρικών φαινομένων. Η ανακοπή ρυθμού της διαδικασίας ανακατασκευών είχε εμφανιστεί ήδη από τη δεκαετία του 1990 και η κρίση ήρθε να βάλει οριστικά ταφόπλακα σε τέτοιες σκέψεις. Το κόστος ανακατασκευής είναι πολύ μεγάλο και το προσδοκώμενο εισόδημα μέχρι και μηδαμινό στις περισσότερες περιπτώσεις. Μόνον κάποιος με μεγάλη ρευστότητα και μεράκι θα μπορούσε σήμερα να ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία, αλλά κάτι τέτοιο μόνον ως υπόθεση μπορεί να το εκφέρει κάποιος.
Ετσι όπως διαμορφώνονται τα πράγματα, δύο τινά μπορούν να συμβούν τα επόμενα χρόνια εφόσον δεν διασφαλιστεί ένας τρόπος γενναίας χρηματοδότησης των ανακατασκευών. Το πρώτο είναι να καταρρεύσουν τα κτήρια ή να δουλέψει μηχανή αποχαρακτηρισμού με ανατροπή του θεσμικού πλαισίου. Το δεύτερο είναι να μηδενιστεί η αξία των κτηρίων και να βγουν στο σφυρί έναντι πινακίου φακής για να απαλλαγούν κάποιοι ιδιοκτήτες από το βάρος (μεταφορικά και κυριολεκτικά) της περιουσίας.
Από την πλευρά του δήμου η υπόθεση έχει εγκαταλειφθεί εδώ και πολλά χρόνια. Αρκεί να σκαλίσει κάποιος τα πρακτικά για να διαπιστώσει πότε συζητήθηκε το θέμα αυτό για τελευταία φορά σε Δημοτικό Συμβούλιο. Είναι πολύ πιθανόν να φθάσει μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 για να βρει τέτοια συζήτηση. Για λόγους που έχουν να κάνουν με την ιστορική κληρονομιά της πόλης και το μέλλον της, αυτή η στάση θα πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά. Το πρώτο που χρειάζεται να γίνει είναι μια πλήρης αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων έτσι ώστε να γνωρίζει κάθε στιγμή ο δήμος πόσα διατηρητέα υπάρχουν, σε ποια κατάσταση βρίσκονται, αν έχει γίνει αποτύπωση και αν υπάρχει μελέτη ανακατασκευής η οποία έχει παγώσει.
Και παράλληλα θα πρέπει να αναζητηθεί χρηματοδοτικό εργαλείο μέσα από τα Κοινοτικά προγράμματα, ακόμη και αν χρειαστεί αυτά να αναθεωρηθούν ή να προσαρμοστούν σε αυτή την επιδίωξη. Πράγμα που σημαίνει ότι κάποιοι πρέπει να τρέξουν αυτή την υπόθεση που θα μπορούσε να κινητοποιήσει έναν κόσμο του τομέα των κατασκευών που έχει πλέον καταρρεύσει και αναζητεί ισχυρή χρηματοδοτική ώθηση για να επανεκκινήσει. Προτάσεις έχουν γίνει από άλλους φορείς, το ερώτημα είναι αν κάποιοι από το δήμο παρακολουθούν και οργανώνουν τις παρεμβάσεις του.
Ηλίας Μπιτσάνης
