Χωρίς καμία αμφιβολία, ένα νέο τοπίο δημιουργείται στην αυτοδιοίκηση. Η βεβαιότητα αυτή δεν πηγάζει μόνο μέσα από τον "Καλλικράτη" και τις ρυθμίσεις του, αλλά έχει να κάνει και με ζητήματα που ανακύπτουν από τη γενικευμένη εφαρμογή μέτρων στο πλαίσιο του μνημονίου. Εδώ και μήνες τονίζουμε από τις στήλες μας ότι το πολιτικό προσωπικό θα πρέπει να αντιληφθεί ότι έχουν γίνει ριζικές αλλαγές, χρειάζεται να ξεχάσει αυτά που γνώριζε και να φροντίσει πρωτίστως για την οργάνωση των υπηρεσιών του δήμου, έτσι ώστε να βελτιωθεί το επίπεδο διαχείρισης της καθημερινότητας.
Το κακό της υπόθεσης είναι πως ουκ ολίγοι παράγοντες θεώρησαν ότι η διαχείριση μπορεί να γίνει με λογικές… κοινοτάρχη, με ισορροπίες μεταξύ των αιτούντων μερίδιο εξουσίας και με το μαχαίρι ανά χείρας για τις πολυάριθμες… πίτες. Και ως εκ τούτου αρχίζουν τα δύσκολα, με πρώτο φυσικά το ζήτημα των οικονομικών. Δόθηκαν άπειρες υποσχέσεις προεκλογικώς και οι υποψήφιοι έταξαν για μια ακόμη φορά… παραδείσους. Πλην όμως η ροή χρηματοδοτήσεων προς την αυτοδιοίκηση μειώνεται διαρκώς και οι δήμοι θα αντιμετωπίσουν σοβαρότατα προβλήματα ακόμη και με τη μισθοδοσία του προσωπικού. Η αδυναμία παραγωγής στοιχειώδους έργου θα αποτυπωθεί στους πρώτους προϋπολογισμούς οι οποίοι λογικά θα πάψουν να είναι… μαϊμού για εντυπωσιασμό. Σύμφωνα με τη νομοθεσία πλέον, η Οικονομική Επιτροπή "ελέγχει την υλοποίηση του προϋπολογισμού και υποβάλλει ανά τρίμηνο έκθεση προς το δημοτικό συμβούλιο, στην οποία παρουσιάζεται η κατάσταση εσόδων και εξόδων του δήμου". Προβλέπεται μάλιστα και η ανάρτηση των στοιχείων αυτών στην ιστοσελίδα του δήμου.
Από πάνω υπάρχει και η… τσιμπίδα της τρόικας: Ολοι είναι υποχρεωμένοι να καταχωρίσουν σε ειδική βάση δεδομένων που τηρείται στο υπουργείο Οικονομικών την αναλυτική και πλήρη εξέλιξη των οικονομικών τους μεγεθών. Και μάλιστα με βαριά πρόστιμα στο ενδεχόμενο που δεν είναι συνεπείς σε αυτή την υποχρέωση. Πράγμα που σημαίνει ότι οι δήμοι είναι υπό διαρκή έλεγχο και, επειδή οικονομικά στηρίζονται στις επιχορηγήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό, θα αποτελούν και… στόχο της τρόικας και των… ελλειμμάτων.
Ολα αυτά σημαίνουν ότι όσον αφορά τα οικονομικά ισχύει η λαϊκή έκφραση ότι θα μπουν "τα δυο πόδια σε ένα παπούτσι". Τη λογική της σφιχτής διαχείρισης και βέλτιστης αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων θα έπρεπε να την έχουν κατακτήσει ως λογική εδώ και πολλά χρόνια οι δήμοι. Δυστυχώς συνέβαινε το αντίθετο και φτάνουμε στο σημείο να εμφανίζεται ο διεθνής οικονομικός έλεγχος ως στοιχείο εξυγίανσης της λειτουργίας των δήμων.
Το ζήτημα είναι πώς αντιμετωπίζεται η νέα κατάσταση. Και στο θέμα αυτό υπάρχουν διάφορες λογικές που επικρατούν. Αναλόγως του… χρώματος, άλλοι δικαιολογούν την κατάσταση γιατί "δεν γίνεται διαφορετικά" και άλλοι μεταθέτουν στην… τρόικα το πρόβλημα και ησυχάζουν. Κάποιοι ανακαλύπτουν τις συμβάσεις παραχώρησης ως φάρμακο "διά πάσαν νόσον…", βαυκαλιζόμενοι ότι στις σημερινές οικονομικές συνθήκες μπορεί να θεσμοθετήσουν χαράτσια για να φτιάξουν από δρόμους μέχρι σχολεία.
Χωρίς δεύτερη κουβέντα οι δημοτικές αρχές θα πρέπει να φροντίσουν να μην πηγαίνει χαμένο ούτε ένα ευρώ και να νοικοκυρέψουν τη διαχείριση των οικονομικών. Είναι και απαραίτητος όρος για οποιαδήποτε διεκδίκηση. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει οι δήμαρχοι να σκεφτούν αυτοδιοικητικά και όχι κομματικά, να δράσουν συλλογικά και συντονισμένα για περισσότερους πόρους και προγράμματα προκειμένου να υπηρετήσουν την αποστολή τους.
Χωρίς ένα δυναμικό και ανεξάρτητο κίνημα αυτοδιοίκησης που θα πιέζει κυβέρνηση και τρόικα για να αποσπάσει πόρους ώστε να επιβιώσουν οι δήμοι, θα δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα. Για να είναι αποτελεσματικό ένα τέτοιο κίνημα θα πρέπει να είναι ενωτικό, και ως εκ τούτου οι δημοτικοί άρχοντες οφείλουν να αλλάξουν νοοτροπίες και πρακτικές του παρελθόντος. Διαφορετικά σύντομα θα βρεθούν προ της πολιτικής και οικονομικής χρεωκοπίας.
Ηλίας Μπιτσάνης
belias@internet.gr