Από τις τελευταίες εξελίξεις που σημειώθηκαν είναι ένα νομοσχέδιο που έχει κατατεθεί προς ψήφιση στην Καλιφόρνια και αφορά μέτρα προστασίας του ελαιόλαδου που παράγεται εκεί.
Αν κοιτάξει κάποιος τους αριθμούς, θα διαπιστώσει ότι φαινομενικά δεν είναι αξιόλογοι: Πρόκειται για μια παραγωγή που δεν φθάνει τους 10.000 τόνους και αυτή αντιστοιχεί σε λιγότερους από 1.000 παραγωγούς. Και όμως, ακόμη και με αυτούς τους αριθμούς η Πολιτεία αναγνώρισε τη σημασία του τομέα στην οικονομία της περιοχής και ως εκ τούτου εκτίμησε ότι πρέπει να ληφθεί μια σειρά μέτρων στήριξης της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος όχι μόνο σε πολιτειακό, αλλά και σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Αυτή η απόφαση έγινε κατορθωτή μέσα από μια διαδικασία που είναι χρήσιμο να την γνωρίζουμε: Παραγωγοί, ελαιοτριβείς, τυποποιητές και έμποροι δημιούργησαν μια ομάδα πίεσης και αποφάσισαν να προχωρήσουν σε μεθοδευμένες ενέργειες. Η πρώτη ήταν να απευθυνθεί στο Πανεπιστήμιο Davis και να του αναθέσει έρευνα για την ποιότητα των ελαιόλαδων που διακινούνται στις ΗΠΑ. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά από καιρό και έχουν αναφερθεί σε άλλα σημειώματα: Διαπιστώθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό έξτρα παρθένων ελαιόλαδων που κυκλοφορούν στην αμερικανική αγορά από γνωστές ιταλικές και ισπανικές φίρμες, δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές και τις μεθόδους που ακολούθησε η ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου. Ασφαλώς υπήρξαν αμέσως αντιδράσεις σχετικά με τα κριτήρια, αλλά οι Αμερικανοί όχι μόνο επέμειναν αλλά έκαναν και το επόμενο βήμα. Με βάση την έρευνα αυτή -που συνεχίζεται πλέον με εξειδίκευση του εν λόγω πανεπιστημίου- τεκμηρίωσαν την άποψη ότι υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός από εισαγόμενα ελαιόλαδα κατώτερης ποιότητας που εκμεταλλευόμενα προβλήματα που υπάρχουν σχετικά με την επάρκεια της νομοθεσίας και τον τρόπο εφαρμογής της, κερδίζουν μερίδια της αγοράς. Ασφαλώς στόχος ήταν Ιταλοί και Ισπανοί που κατέχουν το συντριπτικό ποσοστό των εισαγωγών στις ΗΠΑ.
Αφού τεκμηρίωσαν τη θέση τους, πίεσαν την Πολιτεία η οποία ανέθεσε στην Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου να μελετήσει το θέμα. Δαπανήθηκαν 2 εκ. δολάρια για μια μελέτη κοντά στις 300 σελίδες, η οποία επιβεβαίωσε τις θέσεις των Αμερικανών ελαιοπαραγωγών αλλά δεν έμεινε εκεί, όπως… συνήθως γίνεται στον τόπο μας. Κατέθεσε και ένα σύνολο μέτρων τα οποία περιλήφθηκαν σε νομοσχέδιο που κατατέθηκε για ψήφιση στα πολιτειακά όργανα. Τα μέτρα ξεκινούν από την συγκρότηση Επιτροπής Ελαιόλαδου στην τοπική κυβέρνηση με ευρείες αρμοδιότητες, μεταξύ των οποίων και ο συντονισμός για την προώθηση της έρευνας, την καθιέρωση εμπορικών προτύπων και ειδικών προδιαγραφών, την επιβολή ποινών και άλλα. Και φθάνουν μέχρι την υποχρεωτική εφαρμογή της ιχνηλασιμότητας με την τήρηση των απαραίτητων προς τούτο αρχείων.
Είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι οι Αμερικανοί δεν δαπανούν χρήματα για να αρχειοθετούν μελέτες στα ράφια και κινούνται μεθοδικά. Η νομοθεσία της Καλιφόρνιας και η εμπειρία που θα αποκτηθεί στην πράξη από την εφαρμογή της, αργά ή γρήγορα θα αποτελέσει στοιχείο εθνικής νομοθεσίας. Και αυτό γιατί στον πυρήνα της βρίσκεται η λογική της προστασίας του καταναλωτή, καθώς στις ΗΠΑ πωλούνται κάθε χρόνο περίπου 300.000 τόνοι ελαιόλαδου. Πρόκειται για τη χώρα με τις μεγαλύτερες εισαγωγές του προϊόντος και εφόσον ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα αλλάξει ριζικά το τοπίο στην αγορά. Είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι η αμερικανική νομοθεσία θα ενσωματώσει μεθόδους ανάλυσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα προστατεύουν πρωτίστως το δικό της προϊόν, αφού την επεξεργάζεται το λόμπι ενδιαφερομένων και πανεπιστημιακών που τους στηρίζουν.
Εκείνο που κάνει ακόμη μεγαλύτερο το ενδιαφέρον είναι πως και στην Αυστραλία γίνονται ανάλογες κινήσεις, καθώς οι τοπικοί παραγωγοί κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να δυσκολέψουν τις εισαγωγές ελαιόλαδου. Ως εκ τούτου σε βασικές καταναλώτριες χώρες τα πράγματα αλλάζουν και δεν μπορεί παρά να επηρεάσουν σημαντικά και τις δικές μας εξαγωγές. Ολα αυτά που συμβαίνουν κάνουν πολύ πιο επιτακτική την ανάγκη προστασίας του ελληνικού προϊόντος στην αμερικανική αγορά. Στο παρελθόν έχουν αποκαλυφθεί σημεία και τέρατα, με θύμα και το μεσσηνιακό ελαιόλαδο, καθώς κομπιναδόροι πλασάρουν νοθευμένα σπορέλαια ως δικά μας έξτρα παρθένα. Δυστυχώς η δική μας αντίδραση ήταν η συνήθης: Λεονταρισμοί και διαπίστωση αδυναμίας παρέμβασης σε όλα τα επίπεδα. Οι αλλαγές στη νομοθεσία δημιουργούν ευκαιρίες. Αλλά για να αξιοποιηθούν χρειάζεται να "καθαρίσει" η αγορά από τις μαϊμούδες. Το πώς θα γίνει αυτό είναι υπόθεση της Ενωσης, των τυποποιητών, της Διεπαγγελματικής και των υπουργείων. Τι έχουν κάνει μέχρι τώρα;
Ηλίας Μπιτσάνης
