Ολα όσα προαναφέρθηκαν δε σημαίνουν ότι στην αυτοδιοίκηση υπάρχει "ομοιομορφία". Κάτι τέτοιο δεν ταιριάζει ούτε στην τοπικότητα του θεσμού ούτε στη διαφορετικότητα των ανθρώπων και των δεξιοτήτων τους. Σημαίνουν πολύ απλά ότι "τοπικότητα και προσωπικότητα" κινούνται εντός προδιαγεγραμμένου πλαισίου. Οχι επειδή απλώς το… προβλέπει ο νόμος, αλλά γιατί έχουν μπολιαστεί με τις ίδιες αντιλήψεις για το θεσμό και τη διαχείριση των υποθέσεων που τον αφορούν. Είναι το "πολιτικό DNA" μιας εποχής που έχει παρέλθει αλλά παραμένει σταθερή αξία, γιατί ακριβώς το πολιτικό προσωπικό δεν ανανεώνεται με ανθρώπους που φέρνουν διαφορετικό αέρα, ειδικά στον ευαίσθητο χώρο της αυτοδιοίκησης.
Και ασφαλώς όλα αυτά δεν συμβαίνουν τυχαία. Απλώς αντανακλούν δυσάρεστες πραγματικότητες που διαμορφώθηκαν στη διαδρομή των 40 μεταπολιτευτικών χρόνων. Από την υπερπολιτικοποίηση των νέων μέχρι την πλήρη αποστασιοποίηση επόμενων γενιών από την πολιτική, ήταν… ένα τσιγάρο δρόμος. Ο τρόπος ζωής άλλαζε ριζικά τη δεκαετία του 1990, όταν το ευτελές αναδείχθηκε σε αξία, σε πολλά επίπεδα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Η απομάκρυνση από την πολιτική δράση διευκολύνθηκε από τις αγκυλώσεις των κομμάτων και ενθαρρύνθηκε από τις δυνάμεις που επεδίωκαν την απομάκρυνση των νέων ανθρώπων από τη συλλογική δράση. Ο πυρήνας της ιδεολογίας του νεοφιλελευθερισμού που χτίζεται γύρω από το "εγώ" και η κυριαρχία του λάιφ-στάιλ οδήγησαν μακριά από την πολιτική και συνέβαλαν τα μέγιστα στην απαξίωσή της, βοηθούντων των πολιτικών της διαπλοκής.
Οι ακόμη νεότερες γενιές "επιστρέφουν" στην πολιτική, όχι όμως και στην πολιτική δράση - άλλοτε γιατί αποθαρρύνονται από τη στάση του υπάρχοντος πολιτικού προσωπικού, που επιχειρεί να ενσωματώσει ή να απομονώσει νέες δυνάμεις και αντιλήψεις· άλλοτε γιατί το πρόσωπο της οργανωμένης πολιτικής δράσης έχει ταυτιστεί με μηχανισμούς και εσωκομματικές ίντριγκες· και άλλοτε γιατί επιλέγουν να διοχετεύσουν τη ζωντάνια και τη δημιουργικότητά τους σε περισσότερο φιλικά με τα ενδιαφέροντά τους πεδία δράσης.
Με μια τέτοια προσέγγιση των πραγμάτων μπορεί να δοθούν και απαντήσεις σε ερωτήματα που απασχολούν και προβληματίζουν σχετικά με την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού στην αυτοδιοίκηση. Αλλά και να ερμηνευτούν φαινόμενα τα οποία εμφανίζονται σε πολλές περιπτώσεις σήμερα στους δήμους με την έκρηξη των φιλοδοξιών, τον κατακερματισμό των δυνάμεων και τη συσπείρωση γύρω από πρόσωπα σε ορισμένες περιπτώσεις μακριά και πέρα από κομματικούς μηχανισμούς.
Κανένας δεν κατέχει το μαγικό ραβδάκι που θα διασφαλίσει την αλλαγή της σημερινής κατάστασης και θα ανοίξει τις πύλες των δήμων σε νέες δυνάμεις. Η διαδικασία ανανέωσης στην αυτοδιοίκηση είναι σε στενή συνάρτηση με τα όσα συμβαίνουν στην κεντρική πολιτική σκηνή. Μόνο που στην αυτοδιοίκηση η αποδιοργάνωση είναι πλήρης σε πολλές περιπτώσεις και η δημιουργική ανασυγκρότηση συλλογικοτήτων βρίσκεται ακόμη μακριά. Πρέπει να θέλουν, να αναδεικνύουν και να στηρίζουν οι πολίτες τις αλλαγές, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι ακόμη ορατό.
