Σημασία έχει ότι η άποψη αυτή ακούγεται τόσο από αριστερούς όσο και από δεξιούς που έχουν πειστεί ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν επειδή δεν έχουν καταθέσεις στην τράπεζα. Το ίδιο αδιάφοροι απέναντι σε μια ενδεχόμενη χρεοκοπία εμφανίζονται και όσοι χρωστούν στις τράπεζες γιατί θεωρούν ότι τότε θα διαγραφούν τα “κόκκινα δάνεια” ώστε να γίνει επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Αλλοι πάλι πιστεύουν ότι μόνο η πληθωριστική δραχμή θα τους δώσει την ευκαιρία να ξεχρεώσουν τα χρέη τους. Εννοείται ότι όλα αυτά είναι όνειρα θερινής νυκτός, αλλά δυστυχώς πολλοί προτιμούν να ονειρεύονται επειδή οι κυβερνήσεις δεν τολμούν να θυσιάσουν τα προνόμια των ισχυρών συντεχνιών για να πάρει μπροστά η οικονομία.
Το χειρότερο όμως είναι ότι σχεδόν κανένας δεν συζητά τις επιπτώσεις που θα έχει μια χρεοκοπία και μια υποτίμηση της δραχμής στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας. Για παράδειγμα: Ενας ιδιοκτήτης σπιτιού παρακολουθεί αδιάφορος τις εξελίξεις πιστεύοντας ότι έχει πιάσει πάτο η αξία του ακινήτου που κατέχει και ότι δεν θα υποτιμηθεί άλλο. Ομως ένα ακίνητο που πριν την κρίση άξιζε 100.000 ευρώ και ενοίκιο 400 ευρώ, και σήμερα μετά την εσωτερική υποτίμηση αξίζει 75.000 με ενοίκιο 300 ευρώ, αύριο μετά από μια υποτίμηση της δραχμής κατά 50% θα έχει αξία 37.500 και ενοίκιο 150 ευρώ. Αντιστοίχως μια γκαρσονιέρα που πριν την κρίση είχε αγοραστεί 30.000 ευρώ και ενοικιαζόταν 200 ευρώ μετά από μια υποτίμηση της δραχμής κατά 50% θα αξίζει περίπου 10.000-12.000 ευρώ και θα ενοικιάζεται στην καλύτερη περίπτωση για 80-100 ευρώ.
Βεβαίως μακροχρόνια υπάρχει η προοπτική ανάκαμψης, αλλά κανένας δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει η περίοδος της ύφεσης και αν η αρχική υποτίμηση της δραχμής θα είναι και η τελευταία. Ετσι και αλλιώς μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί, όπως σωστά είχε επισημάνει ο Κέινς και τότε δεν θα μας ενδιαφέρει ούτε αν ανέβηκαν οι τιμές στα ακίνητα ούτε αν οι ιστορικοί θα μιλούν για “εθνική παράκρουση” κάθε φορά που θα αναφέρονται στη σημερινή οικονομική σκέψη.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από οικονομικές θεωρίες και κομματικές αντιλήψεις είναι τελείως διαφορετικό να αποφασίσουν οι Ελληνες να πάνε στη δραχμή και να ζήσουν “σεμνά και ταπεινά”, όπως έλεγε και μια ψυχή που την κοπάνησε εγκαίρως για να μην πάρει μέτρα και άλλο να βαυκαλίζονται πιστεύοντας ότι το πάρτι θα συνεχιστεί και έξω από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει έστω και μια μικρή πιθανότητα επιστροφής στην ανάπτυξη. Στη δεύτερη το πάρτι θα τελειώσει βίαια και η Συρία θα μοιάζει με παράδεισο μπροστά σε όσα θα ακολουθήσουν.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
