Σε περιόδους κρίσης, οι οπαδοί του «εθνικού» και της περιχαράκωσης κερδίζουν πάντα πόντους. Τα εύκολα σχήματα και η ξενοφοβική ρητορεία αποκτούν ευρύτερο ακροατήριο. Οι πολίτες νομίζουν ότι αρκεί να φύγουν από τη μεγάλη εικόνα, για να διατηρήσουν τα «κεκτημένα» και τις «κατακτήσεις» που κινδυνεύουν από τον νέο επικίνδυνο κόσμο. Θυμίζουν στρουθοκάμηλο που μπροστά στον κίνδυνο νομίζει ότι αρκεί να κρύψει το κεφάλι της στο χώμα για να σωθεί. Δυστυχώς όμως, έτσι δεν πρόκειται να σωθεί κανένας - ενώ η περιχαράκωση στον σύγχρονο κόσμο είναι απλώς αδύνατη, κι όπου επιχειρήθηκε αποδείχθηκε ζημιογόνος και καταστροφική για τον λαό.
Παρατηρώντας τώρα τη συζήτηση που διεξάγεται για το αν πρέπει ή δεν πρέπει η Καλαμάτα να διεκδικεί να γίνει Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το πρώτο που διαπιστώνει κανείς είναι ακριβώς η σύγκρουση αυτών των δύο κόσμων. «Εδώ δεν έχουμε να φάμε και θέλουμε πολιτιστική πρωτεύουσα» διακηρύσσουν οι ρήτορες της περιχαράκωσης και του απομονωτισμού, αυτοθαυμαζόμενοι για το μέγεθος της εξυπνάδας που εκστόμισαν. Η «πείνα» βέβαια είναι προφανώς άσχετη με την Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Καταρχάς, αν δεν την πάρουμε, κανένας δεν πρόκειται να χορτάσει... επειδή δεν την πήραμε. Αντίθετα, αν την πάρουμε, μέσα από τη δυναμική που θα δημιουργηθεί θα υπάρξουν επιπρόσθετα εισοδήματα για μια σειρά από πολίτες και επαγγελματίες.
Παρά ταύτα, οι περισσότεροι πολίτες ακούν τη συγκεκριμένη σαχλαμάρα και την αντιμετωπίζουν συγκαταβατικά κι όχι με χλευασμό, όπως πραγματικά αξίζει σε τέτοιες προσεγγίσεις. Και την ακούν χωρίς να αντιδρούν, επειδή θεωρούν στρεβλά πως αυτό που γίνεται δεν τους αφορά προσωπικά. Εχουν πειστεί ότι μόνο «κάποιοι» εξυπηρετούνται από τη μόχλευση των χρημάτων που επιτυγχάνεται μέσα από αυτού του είδους τις εκδηλώσεις, ενώ οι ίδιοι δεν ωφελούνται.
Η Καλαμάτα όμως, εφόσον καταφέρει να αναδειχτεί Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, μόνο να κερδίσει έχει. Δεν είναι καν μονάχα το στενό, με οικονομικούς όρους, όφελος της διοργάνωσης: Είναι και το πολλαπλάσιο όφελος που προκαλείται όταν μια πόλη και μια περιοχή προβάλλεται σε ένα τεράστιο κοινό. Μία μεγάλη ιδιωτική επένδυση, όπως αποδείχτηκε, αρκούσε για να βάλει τη Μεσσηνία στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Μια εκδήλωση με πανευρωπαϊκή-διεθνή προβολή αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι θα προκαλέσει πολλαπλό όφελος, και μάλιστα σε βάθος χρόνου. Η θετική προβολή της περιοχής, των υλικών και άυλων προϊόντων της, οδηγεί στην αύξηση του εισοδήματος σε τοπικό επίπεδο - κι αυτό αφορά τους πάντες.
Η άρνηση απέναντι στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα θα είχε νόημα μόνο αν υπήρχε μια συγκεκριμένη αντιπρόταση. Να αξιοποιήσουμε δηλαδή πόρους, που θα πρέπει να τους βρούμε, σε κάτι αντίστοιχο το οποίο θα είχε τα ίδια πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην τοπική οικονομία και τους πολίτες. Αυτό στη συζήτηση -και μάλιστα συγκριτικά- δεν υπάρχει. Αντίθετα, υπάρχει μια γενική άρνηση που υπερτονίζει τα αρνητικά του ευρωπαϊκού μοντέλου και του δυτικού τρόπου ζωής συνολικά... διανθισμένα με διάφορες λαϊκίστικες σοφιστείες όπως «ο κόσμος πεινάει κι αυτοί κάνουν πανηγύρια». Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα μπαίνει δηλαδή σε αντιδιαστολή με ό,τι παράλειψη και έλλειψη υπάρχει στην πόλη, λες και αυτή είναι το πρόβλημα της υστέρησης σε δομές και υποδομές.
Είναι καιρός πια να τελειώνουμε με τους εύκολους αφορισμούς. Το πρόβλημα δεν είναι η διεκδίκηση να γίνεις Ευρώπη, αλλά αντίθετα, η εμμονική απαίτηση να μείνεις καθηλωμένος στο χθες, προσδοκώντας νεκρανάσταση μοντέλων και διχασμών του προηγούμενου αιώνα. Αντιλαμβανόμαστε ότι πολιτικά πολλοί ζουν ακόμη σε κείνη την εποχή, και μόνο μέσα σε αυτά τα σχήματα μπορούν να υπάρξουν - αλλά αυτό δεν μπορεί να είναι το αίτημα της εποχής. Και σε κάθε περίπτωση, με αυτές τις απομονωτικές πολιτικές δεν θα μειωθούν οι πεινασμένοι και οι απόκληροι· αντίθετα, είναι πλέον δεδομένο ότι θα αυξηθούν και θα ενταθούν τα προβλήματα της φτώχειας της ανέχειας και της αντιδημοκρατικής εκτροπής. Αυτό έχει συμβεί παντού στον κόσμο, αυτό θα συμβεί κι εδώ αν ακολουθηθεί ο δρόμος του απομονωτισμού.
Η Καλαμάτας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα ανοίγει ένα ακόμα παράθυρο στην Ευρώπη, και το φως ενοχλεί τα φαντάσματα του παρελθόντος. Η ευρωπαϊκή ώσμωση στον πολιτισμό, την επιστήμη, τη δημοκρατία και την οικονομία, τρομάζει τις δυνάμεις της οπισθοδρόμησης και της μιζέριας, οι οποίες ζουν στο παρελθόν γιατί εκεί ανήκουν.
panagopg@gmail.com
