Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προχωρά τη διαδικασία επέκτασης του ΠΟΠ ικανοποιώντας το αίτημα Αιτωλοακαρνανίας και Φθιώτιδας, αλλά κυρίως των εμπορικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο τομέα. Το βασικό επιχείρημα για την επέκταση του ΠΟΠ ελιά Καλαμών σε όλη τη χώρα είναι ότι η παραγωγή στην Μεσσηνία είναι μικρή και δεν μπορεί έτσι να στηριχτεί εμπορικά το προϊόν. Αυτή βέβαια είναι η μισή αλήθεια γιατί όντως η παραγωγή στη Μεσσηνία είναι μικρή αλλά κάθε χρόνο αυξανόμενη. Επιπρόσθετα δεν είναι λογικό ένα συγκριτικό πλεονέκτημα μιας περιοχής να επεκταθεί παντού έτσι ώστε στο τέλος να χαθεί.
Η ελιά Καλαμών δεν είναι μόνο μια ποικιλία, όπως υποστηρίζουν οι οπαδοί της επέκτασης του ΠΟΠ σε όλη την Ελλάδα ή σε όλη την Πελοπόννησο όπως κάποιοι άλλοι προωθούν. Η ελιά Καλαμών είναι «ένα προϊόν του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται ουσιαστικά ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που περιλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες», όπως ορίζει η κήρυξη ενός προϊόντος ως ΠΟΠ. Για να τα πούμε διαφορετικά, στο Αγρίνιο ή στη Λαμία δεν επικρατούν οι ίδιες κλιματολογικές συνθήκες και δεν ευδοκιμούσε ποτέ στο παρελθόν ελιά Καλαμών. Η καλλιέργεια έχει επεκταθεί τα τελευταία χρόνια με σειρά παρεμβάσεων σε όλα τα καλλιεργητικά επίπεδα.
Το ερώτημα λοιπόν είναι: γιατί να χαθεί το συγκριτικό πλεονέκτημα μιας περιοχής και βέβαια να υποβαθμιστεί η φήμη ενός προϊόντος με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά; Γιατί αφού μπορεί να παράγεται ΠΟΠ ελιά Καλαμών στο Αγρίνιο να μην παράγεται και στην Ανδαλουσία; Να μην έχει κανείς καμία αυταπάτη. Αν επεκταθεί το ΠΟΠ σε όλη την Ελλάδα με κριτήριο την ποικιλία, με μια προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα έχουμε επέκταση σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση και ειδικότερα σε Ιταλία και Ισπανία. Τότε θα υπάρχουν όντως μεγάλες ποσότητες για να λειτουργήσει απρόσκοπτα το εμπόριο και να αξιοποιηθεί το προϊόν! Με δυο λόγια η τακτική που ακολουθείται για την επέκταση του ΠΟΠ ελιά Καλαμών είναι επικίνδυνη και θα αποβεί επιζήμια όχι μόνο για τους παραγωγούς της Μεσσηνίας αλλά τελικά όλης της χώρας.
Σε τοπικό επίπεδο οι αντιδράσεις στην προοπτική επέκτασης του ΠΟΠ ελιά Καλαμών σε όλη τη χώρα είναι περιορισμένες. Οι περισσότεροι παραγωγοί δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα του θέματος, ενώ οι πολιτικοί παράγοντες είτε δεν γνωρίζουν καθόλου το ζήτημα είτε δεν τους ενδιαφέρει. Αν σκεφτεί κανείς τον κακό χαμό που έγινε πριν από μερικούς μήνες για μια εμπορική συμφωνία με τη Νότια Αφρική που υποτίθεται ότι έπληττε το ΠΟΠ Καλαμών και την αλαλία στην παρούσα φάση, θα αντιληφθεί ότι οι περισσότεροι «διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλο». Η περιορισμένη αντίδραση οφείλεται επίσης στο ότι η παραγωγή ελιάς είναι περιορισμένη και δεν υπάρχουν τοπικές επιχειρήσεις εμπορίας που θέλουν να στηρίξουν την αποκλειστικότητα του προϊόντος. Με δυο λόγια, σε επίπεδο Μεσσηνίας δεν υπάρχει λόμπι παραγωγών και επιχειρηματιών που μπορεί να ασκήσει ουσιαστική πίεση και θα κατοχυρώσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα της περιοχής.
Το ΠΟΠ της ελιάς Καλαμών δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με βάση το πρόσκαιρο και το ευκαιριακό, δεν έχουμε δηλαδή μεγάλη παραγωγή στην παρούσα φάση ας βάλουμε μέσα και το Αγρίνιο για να στηρίξουμε ποσοτικά τις εξαγωγές. Με αυτόν τον τρόπο καταστρέφεται η φήμη του προϊόντος και αφαιρείται το συγκριτικό του πλεονέκτημα όχι μόνο για τώρα αλλά κυρίως για το μέλλον. Η περιορισμένη παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς στη Μεσσηνία οφείλεται στην κυριαρχία των λαδολιών λόγω της μεγαλύτερης ευκολίας στην καλλιέργεια, τη συγκομιδή και την τελική οικονομική απόδοση. Οι υψηλές τιμές της επιτραπέζιας ελιάς τα τελευταία χρόνια σε συνδυασμό με την είσοδο και νέων παραγωγών έχει οδηγήσει σε αύξηση των φυτεύσεων επιτραπέζιων ελιών στη Μεσσηνία, ενώ και οι νέες καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρμόζονται αυξάνουν την παραγωγή. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να χαθεί μια μελλοντική διέξοδος και να θυσιαστεί το όνομα ενός προϊόντος που αποτελεί ταυτότητα για την περιοχή.
panagopg@gmail.com
