Δεν υπάρχουν λόγια για να αποδώσουν το μέγεθος της τραγωδίας, και δεν μπορούν να διατυπωθούν δικαιολογίες για να ελαχιστοποιήσουν το μέγεθος των ευθυνών. Είναι δε άδικο οι ευθύνες να αποδοθούν μονοσήμαντα σε αυτούς που έχουμε τώρα μπροστά μας, μιας και αυτές απλώνονται σε χρόνο και σε εύρος.
Κάθε φορά που συμβαίνει ενός τέτοιου μεγέθους τραγικό γεγονός, σπεύδουν όλοι να δηλώσουν τον αποτροπιασμό τους και να αναδείξουν τα γνωστά αίτια - όπως η άναρχη οικιστική ανάπτυξη, τα μπαζωμένα και καταπατημένα ρέματα, ακόμα και η κλιματική αλλαγή. Υπό μια έννοια όλα αυτά σωστά, ενοχλεί όμως το ότι χρησιμοποιούνται απροκάλυπτα για να επιτευχθεί η αποποίηση κάθε ευθύνης που υπάρχει στον παρόντα χρόνο.
Το να προσπαθεί ο καθένας να κερδοσκοπήσει κομματικά πάνω σε μια τραγωδία είναι μια πολιτική αθλιότητα, που είναι καιρός να καταδειχτεί και να απομονωθεί. Δεν χρειαζόμαστε εθνικά πένθη, περιοδείες στους πνιγμένους και δήθεν μηνύσεις για να αποδοθούν ευθύνες στο... πουθενά. Είναι καιρός να επικεντρωθούμε στο σήμερα και να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε τα υπαρκτά προβλήματα. Με λύσεις εφικτές, οικονομικά και τεχνικά. Δεν μπορεί δηλαδή να μετακινηθούν ολόκληρες γειτονιές που έχουν χτιστεί από το '50 και το '60 μέσα σε ρέματα, ούτε να κατασκευαστούν αντιπλημμυρικά δισεκατομμυρίων για να υπάρξει απόλυτη θωράκιση.
Η ορθολογική αντιμετώπιση της πραγματικότητας είναι το πρώτο που απαιτείται, για να μπορέσουμε επιτέλους να δούμε τα πράγματα ως έχουν. Είναι υποκριτικό να «κράζουμε» κάθε φορά μόνο το κράτος και τους πολιτικούς. Τα σπίτια φύτρωσαν μόνα τους μέσα στα ρέματα; Κανένας δεν τα έχτισε, ούτε τα είδε να χτίζονται; Οι πολιτικοί μήπως χρησιμοποίησαν το κράτος για να ικανοποιήσουν αιτήματα των ψηφοφόρων, οι οποίοι με τη σειρά τους βοήθησαν για να χτιστούν πολιτικές καριέρες; Τι θα μπορούσε δηλαδή να γίνει τώρα, για τα εκατομμύρια μεταπολεμικά αυθαίρετα κάθε είδους και μορφής; Λιγότερη υποκρισία λοιπόν, λιγότερες βαρύγδουπες δηλώσεις συμπαράστασης, γιατί είναι καιρός να επικεντρωθούμε στο παρόν για να δώσουμε βιώσιμες λύσεις στο μέλλον.
Η Ελλάδα χτίστηκε όπως χτίστηκε, και με βάση αυτό θα πορευτούμε στη συνέχεια, αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες του δημιουργήματός μας. Τα αντιπλημμυρικά που χρειάζονται για να θωρακιστεί όλο αυτό το αυθαίρετο δημιούργημα δεν είναι δυνατόν να κατασκευαστούν στο σύνολό τους ούτε σε 50 χρόνια, γιατί δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι. Εκτός και αν αποφασίσουμε ότι δεν θα φτιάξουμε τίποτα άλλο σε αυτή τη χώρα, παρά θα προστατεύσουμε όλα τα κτισμένα σπίτια μέσα στα ρέματα. Αλλά να το ξεκαθαρίσουμε και να ενημερώσουμε υπεύθυνα τους άμεσα ενδιαφερόμενους, όχι να λέμε θα γίνουν αντιπλημμυρικά. Και τι αντιπλημμυρικά να γίνουν, να αλλάξει η ροή ποταμιών χιλιομέτρων; Τα πάντα έχουν μια σχέση κόστους - οφέλους, κι αυτό δεν μπορεί να παραβλέπεται.
Αυτό που σώζει δεν είναι οι υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα, αλλά η αλήθεια, όσο δύσκολη κι αν είναι. Κάποιοι οικισμοί θα πρέπει να εγκαταλειφθούν ή να δημιουργηθεί ένα σύστημα ειδοποίησης και πολιτικής προστασίας, που θα επιτρέπει την εκκένωσή τους όταν υπάρχουν προβλέψεις για έντονα καιρικά φαινόμενα. Να ξεκινήσουμε δηλαδή από τα βασικά, προστατεύοντας ανθρώπινες ζωές. Οπως στην Αμερική εκκενώνουν ολόκληρες πολιτείες όταν περιμένουν τυφώνα ή τσουνάμι, έτσι κι εδώ να δημιουργηθεί ένα αντίστοιχοι σύστημα προστασίας που να μεταφέρει όταν χρειάζεται συγκεκριμένες γειτονιές σε ασφαλείς τοποθεσίες. Δεν μπορεί να μένουν ηλικιωμένοι και άνθρωποι με κινητικά προβλήματα στο υπόγειο, και μετά να μιλάμε για τα ακραία καιρικά φαινόμενα και την έλλειψη αντιπλημμυρικών! Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε απλώς ακραία αδιαφορία και έλλειψη κοινωνικών δομών.
Οπως έχουν τα πράγματα, αντιπλημμυρική θωράκιση της χώρας δεν πρόκειται να επιτευχθεί τα αμέσως επόμενα χρόνια. Επιπρόσθετα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα συνεχίσουν να μας απασχολούν. Αν λοιπόν δεν θέλουμε να κλαίμε νεκρούς κάθε τόσο, θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουμε προληπτικά μέτρα.
Οσο συνεχίζουμε να μην κάνουμε αυτά που μπορούμε, θα συνεχίσουμε να μετράμε νεκρούς, να καταγγέλλουμε το παρελθόν, να κάνουμε μηνύσεις και να τα βάζουμε με τον καιρό.
panagopg@gmail.com
