Τα τελευταία χρόνια λόγω της καταστροφής στην παραγωγή ελαιόλαδου γίναμε ειδικοί και στη δακοκτονία! Έχουμε μάθει πότε και από ποιον αγοράζονται τα φάρμακα, αλλά και ποια είναι αποτελεσματικά. Πόσοι ψεκασμοί απαιτούνται, πότε γίνονται οι δημοπρασίες, οι προσλήψεις, αλλά και πόσα χρήματα στοιχίζει η δακοκτονία. Γνωρίζουμε έτσι ότι τα φάρμακα της δακοκτονίας τα αγοράζει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, τις προσλήψεις των εποπτών τις κάνει το ΑΣΕΠ, ενώ οι περιφερειακές υπηρεσίες με διαγωνισμό επιλέγουν σε κάθε περιοχή εργολάβους οι οποίοι πραγματοποιούν τους ψεκασμούς. Δεν γνωρίζουμε ποιος έχει σκεφτεί όλο αυτό το σύστημα με την εμπλοκή σειράς υπηρεσιών, κρατικών και περιφερειακών, αλλά έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι είναι αναποτελεσματικό.
Δεν θα μπορούσε βέβαια να είναι διαφορετικά τα πράγματα, γιατί όταν άλλος παίρνει τα φάρμακα, άλλος κάνει τον ψεκασμό, άλλος ελέγχει τη διαδικασία και άλλος δίνει τα χρήματα, δεν μπορεί να προσδοκάς κάτι καλύτερο από το απόλυτο χάος. Μία τέτοια χαοτική διαδικασία είναι προφανώς ακριβή και αναποτελεσματική. Έχει επανειλημμένα επισημανθεί ότι το συγκεκριμένο σύστημα χρειάζεται εκ βάθρων αναδιάρθρωση, αλλά τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Δεν μπορεί το κράτος και η Περιφέρεια να ασχολούνται με τη δακοκτονία. Η διαδικασία θα πρέπει να αποκεντρωθεί και να ασχοληθούν με αυτήν οι συνεταιρισμοί, οι ομάδες παραγωγών, με βοήθεια και στήριξη από την τοπική αυτοδιοίκηση. Να περάσει δηλαδή η διαχείριση όσο το δυνατόν εγγύτερα στο πρόβλημα, σε επίπεδο δημοτικής κοινότητας και δήμου.
Ενώ λοιπόν αυτό θα έπρεπε να είναι το κεντρικό αίτημα των τοπικών πολιτικών παραγόντων, αλλά και των ελαιοπαραγωγών, έχει ξεκινήσει πάλι ο ετήσιος χαρτοπόλεμος με τις βαρύγδουπες προτάσεις που καταλήγουν στο… λαϊκό αίτημα «δώστε λεφτά για τη δακοκτονία»! Αν αυξηθεί 1-2 εκατομμύρια ευρώ ο προϋπολογισμός της δακοκτονίας, το πρόβλημα ίσως και να επιλυθεί, με την επιφύλαξη βεβαίως ότι έτσι μπορεί να φτάσουμε να ξοδεύουμε περισσότερα για το δάκο απ’ ό,τι θα εισπράξουμε από το ελαιόλαδο! Άλλωστε, όλες οι κεντρικά σχεδιασμένες οικονομίες του υπαρκτού και του ανύπαρκτου σοσιαλισμού για αυτόν ακριβώς το λόγο χρεοκόπησαν: Ξόδευαν περισσότερα απ’ όσα παρήγαγαν, αλλά σίγουρα… δάκο δεν θα είχαν!
Το αίτημα να πληρώσει τη δακοκτονία κάποιος άλλος, και ειδικότερα ο κρατικός προϋπολογισμός, είναι το πιο εύκολο και το πιο ανώδυνα πολιτικά. Αγγίζει φυσικά τα όρια της κοροϊδίας. Το «δώστε λεφτά για τη δακοκτονία» είναι ωραίο σύνθημα και μπορεί να εκφράζει κάθε έναν που πιστεύει στην ύπαρξη λεφτόδεντρων τα οποία συγκομίζει ο κ. Κράτος και μπορεί μετά να τα αναδιανέμει… δίκαια! Η δακοκτονία όμως είναι μια ανταποδοτική υπηρεσία. Μια υπηρεσία δηλαδή που πληρώνεται από τους ελαιοπαραγωγούς και αποτελεί μέρος τους κόστους στην παραγωγή ελαιόλαδου. Η αύξηση του κόστους κατά μερικά εκατομμύρια, στο τέλος, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, θα πλήξει το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών.
Το σημαντικότερο όλων, όμως, είναι ότι όλα αυτά τα λεφτά δεν πιάνουν τόπο. Και δεν πιάνουν τόπο γιατί οι κρατικές δομές έχει αποδειχθεί ότι δεν μπορούν να κάνουν έγκαιρα και αποτελεσματικά τη δουλειά τους. Αν περιμένεις τους δήμους κάθε χρόνο να ορίσουν πού θα γίνουν ψεκασμοί, να ετοιμαστεί η προκήρυξη, να γίνει η δημοπρασία, να αναδειχτούν οι ανάδοχοι εργολάβοι, να πάρει το ΑΣΕΠ τους γεωπόνους που θα απασχοληθούν εποχικά... είναι προφανές ότι δύσκολα θα φτάσει η διαδικασία σε αίσιο τέλος. Είναι πολλά τα διαδικαστικά και γραφειοκρατικά εμπόδια που πρέπει η κρατική δομή να υπερβεί – και το πιθανότερο είναι να προλάβει ο δάκος τους ψεκασμούς!
Σε κάποιες κοινότητες, οι παραγωγοί εδώ και χρόνια έχουν ζητήσει την εξαίρεσή τους από την κρατική μέριμνα και πραγματοποιούν μόνοι τους ψεκασμούς. Η εμπειρία που αποκτάται από αυτές τις δράσεις είναι πολύτιμη για να σχεδιαστεί μια ολοκληρωτικά νέα διαδικασία. Η μεταβίβαση πόρων, προσωπικού και αρμοδιότητας σε δήμους και τοπικές κοινότητες θα δώσει ευελιξία στο σύστημα, αλλά και αμεσότητα στον έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση θα δοκιμαστούν νέοι τρόποι, για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, χωρίς να ζητούν όλοι κάθε χρόνο να ριχτούν κι άλλα χρήματα σε ένα πηγάδι δίχως πάτο.
Η συνταγή της επιπλέον κάθε χρόνο χρηματοδότησης δεν μπορεί να συνεχιστεί. Το έργο το έχουμε ξαναζήσει και πολύ φοβόμαστε ότι θα το ξαναζήσουμε πάλι φέτος, μιας και οι καιρικές συνθήκες ευνοούν το δάκο και οι διαδικασίες παραμένουν ίδιες. Ο τρόπος που γίνεται η δακοκτονία έχει κλείσει τον κύκλο του και πρέπει να εγκαταλειφθεί. Αλλά το πάθημα δεν έχει γίνει μάθημα, και δεν αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες για αποκέντρωση και απλοποίηση των διαδικασιών. Τα αιτήματα για αύξηση της χρηματοδότησης είναι στάχτη στα μάτια – και πολύ φοβόμαστε ότι για μια ακόμα χρονιά θα ψάχνουμε ευθύνες ενώ οι ελαιοπαραγωγοί θα μετράνε απώλειες.
panagopg@gmail.com
