Στην πολιτική το πρόβλημα είναι πάντα η οικονομία. Καμία κυβέρνηση δεν κινδύνευσε να πέσει γιατί «την πολεμούσαν συμφέροντα» ή είχε «τοξική» ή «δυναμική» αντιπολίτευση. Οι κυβερνήσεις καταρρέουν όταν οι πολίτες βιώνουν ένα δύσκολο παρόν στην καθημερινότητά τους και σταματούν να ελπίζουν σε μελλοντική βελτίωση. Όποιος καταφέρει να τους «πουλήσει» την ελπίδα ότι υπάρχει δυνατότητα να βελτιωθεί η καθημερινότητα, επικρατεί πολιτικά. Όταν αυτό δεν υπάρχει, επικρατεί όποιος εγγυάται σταθερότητα, να μην γίνουν δηλαδή τα πράγματα χειρότερα. Η έλλειψη πειστικής εναλλακτικής δίνει τη δυνατότητα να κάνουν καριέρα διάφοροι απίθανοι, από παλαιοημερολογίτες του κομμουνιστικού παραδείσου έως ψεκασμένοι πουτινιστές, που έχουν αναλάβει τα τελευταία χρόνια την «αντιπροσωπεία» της σωτηρίας του έθνους μέσω της βοήθειας του ξανθού γένους!
Τα πράγματα στην οικονομία δεν πάνε καλά, και αυτό το αντιλαμβάνονται πρώτοι από όλους οι πολίτες στην καθημερινότητά τους. Αυτό που δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat για την προτελευταία θέση στην αγοραστική δύναμη το βιώνει εδώ και μήνες ο κάθε πολίτης στο ταμείο του σούπερ μάρκετ και στην αντλία του βενζινάδικου. Οι αυξήσεις μισθών δεν καλύπτουν το αυξημένο κόστος των απαιτήσεων ενός μέσου νοικοκυριού. Η δυσκολία φέρνει δυσφορία και θυμό. Η δυσαρέσκεια θα έχει πολιτικά αποτελέσματα, τα οποία είναι βέβαιο πλέον πως θα εκδηλωθούν στην κάλπη των ευρωεκλογών.
Αυτό που συμβαίνει στην καθημερινότητα είναι το αποτέλεσμα αυτών που επικρατούν στη μεγάλη εικόνα της οικονομίας, όπως αυτή αποτυπώθηκε στην απόρριψη της επενδυτικής βαθμίδας από τη Moody's και καταγράφηκε με πολύ συγκεκριμένο τρόπο στη σχετική έκθεση του επενδυτικού οίκου. Η ακτινογραφία της Moody's είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτική και δείχνει τι πρέπει να αλλάξει για να προχωρήσει η χώρα στο μέλλον.
Το παζλ των μεγάλων προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας συμπληρώνει η αδυναμία εκτέλεσης των δημόσιων έργων που έχουν εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από πόρους του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάπτυξης. Ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. και διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Intrakat Αλέξανδρος Εξάρχου μιλώντας την Τρίτη σε συνέδριο για τα έργα υποδομής υποστήριξε πως αν δεν αλλάξει το σύστημα έκδοσης εγγυητικών επιστολών από τις τράπεζες θα κινδυνεύσει η εκτέλεση των έργων και θα χαθούν πολύτιμοι πόροι από το Ταμείο Ανάπτυξης. Να θυμίσουμε ότι η Intrakat είναι η εταιρεία που έχει αναλάβει την κατασκευή του δρόμου Καλαμάτα - Ριζόμυλος - Πύλος - Μεθώνη, ο οποίος καθυστερεί να ξεκινήσει παρότι έχει υπογραφεί σύμβαση από πέρυσι τον Απρίλιο.
Το τραπεζικό σύστημα και η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, κατασκευαστικών και άλλων, είναι το άλλο μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, το οποίο βρίσκεται επιμελώς κρυμμένο κάτω από το χαλί. Οι τράπεζες κερδοσκοπούν χρεώνοντας τις τραπεζικές συναλλαγές. Δεν δίνουν κίνητρα για προσέλκυση καταθέσεων έχοντας μηδενικά επιτόκια, ενώ την ίδια ώρα επιβάλλουν ιδιαίτερα υψηλά επιτόκια χορηγήσεων. Με αυτό το τραπεζικό σύστημα μία οικονομία δεν μπορεί να αναπτυχθεί και χρειάζεται κάποια στιγμή να σταματήσει η σιωπή για το καθεστώς λειτουργίας των τραπεζών.
Το τελευταίο, αλλά σαφώς σημαντικότερο, είναι το νομοθετικό πλαίσιο και η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων από τη δικαιοσύνη. Όταν μια οικονομική ή διοικητική διαφορά χρειάζεται χρόνια για να τελεσιδικήσει, δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα στην οικονομία. Ποια ξένη εταιρεία θα έρθει να επενδύσει σε μια χώρα γνωρίζοντας πως αν μπλέξει δικαστικά μπορεί και να μην ξεμπλέξει ποτέ; Καμία. Γι’ αυτό και επιλέγουν να επενδύσουν σε άλλες χώρες, όπου λειτουργεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο το οποίο έχει αρχή, μέση και τέλος. Οι επενδύσεις για Golden Visa έχουν δημιουργήσει μια φούσκα στην αγορά ακινήτων, η οποία στην παρούσα φάση πιέζει τους ενοικιαστές και τα νέα ζευγάρια, αλλά στην πορεία του χρόνου μπορεί να τινάξει στον αέρα την οικονομία χιλιάδων νοικοκυριών που επένδυσαν σε ακίνητα.
Για να πάει καλά η Ελλάδα, θα πρέπει να αλλάξουν βασικά ζητήματα σε σχέση με την ταχύτητα στην απονομή δικαιοσύνης και τη χρηματοδότηση της οικονομίας μέσω του τραπεζικού συστήματος. Αυτοί είναι οι τομείς που έχουν σημασία και απαιτούν γενναίες μεταρρυθμίσεις. Η κυβέρνηση φαίνεται πως δεν θέλει ή δεν μπορεί να προχωρήσει τολμηρά στους συγκεκριμένους τομείς. Αυτά είναι τα προβλήματα που την τραβούν προς τα κάτω και δημιουργούν συνθήκες πολιτικής αποσταθεροποίησης. Οι πολίτες μπορεί να μην καταλαβαίνουν από οικονομικούς δείκτες, αλλά αντιλαμβάνονται στο ταμείο ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά.
panagopg@gmail.com
