Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος η Μεσσηνία κατακλύστηκε από κόσμο τις ημέρες των εορτών της Ανάστασης. Το μεγάλο πλήθος των επισκεπτών ήταν Μεσσήνιοι στην καταγωγή, που επιστρέφουν κάθε χρόνο στην πατρίδα τους και διαμένουν στα σπίτια τους ή φιλοξενούνται σε αυτά συγγενών και φίλων. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει όμως και μια σημαντική μερίδα επισκεπτών, που επιλέγει τη Μεσσηνία για «απόδραση» από την Αθήνα. Η κίνηση στους δρόμους και το ζωντάνεμα ολόκληρων περιοχών της Μεσσηνίας δημιουργεί μια πρόσκαιρη ευφορία, η οποία τελειώνει μαζί με το τέλος των εορτών.
Οι επισκέπτες ενός τετραημέρου δεν αποτελούν βεβαίως ένδειξη τουριστικής ανάπτυξης ούτε δείκτη ευημερίας της οικονομίας. Όσοι μετρούν τα αυτοκίνητα στα διόδια, για να συμπεράνουν ότι «η οικονομία πάει καλά και ο κόσμος έχει λεφτά» είναι τουλάχιστον ανόητοι. Επιπρόσθετα, με τρία τριήμερα το χρόνο και 10 μέρες τον Αύγουστο δεν μπορεί να στηριχθεί καμία επιχείρηση στον τουριστικό κλάδο και αυτό χρειάζεται να γίνει κατανοητό απ’ όλους. Η δημιουργία ψευδαισθήσεων αποτελεί τεράστιο πρόβλημα, πολιτικό και οικονομικό.
Το ζητούμενο είναι να δημιουργηθούν συνθήκες, που θα παρατείνουν την τουριστική σεζόν και θα καθιστούν βιώσιμες τις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου. Η Μεσσηνία στον τομέα της φυσικής ομορφιάς και των ιστορικών μνημείων έχει τεράστιο πλεονέκτημα, που παραμένει όμως αναξιοποίητο. Η αλήθεια είναι ότι την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει άλματα στον τουριστικό τομέα, παραμένει όμως πολύ πίσω από τις ανεπτυγμένες τουριστικές περιοχές της χώρας. Η αναζήτηση των λόγων της τουριστικής υστέρησης είναι το πρώτο που απαιτείται, για να εντοπιστεί αυτό που χρειάζεται να μεταβληθεί.
Η περιοχή είναι πολύ κοντά στο μεγαλύτερο αστικό κέντρο της χώρας και θα έπρεπε να έχει προνομιακή σχέση με τους δυνητικούς πελάτες. Διαθέτει αεροδρόμιο, που παρά τα προβλήματά του έχει τις δυνατότητες να φέρει χιλιάδες επισκέπτες. Τι είναι λοιπόν αυτό που την κρατά σε υστέρηση; Υπάρχει έλλειψη οράματος και οικονομικού προσανατολισμού; Κυριαρχεί η κουλτούρα της αποφυγής επιχειρηματικού ρίσκου; Θεωρείται υποτιμητική η ενασχόληση με τον τουρισμό; Τίθεται σε προτεραιότητα το Δημόσιο και η αξιοποίηση των πόρων του μέσα από πελατειακά δίκτυα του παλαιοκομματισμού; Ευθύνεται ο αγροτικός προσανατολισμός και η συντηρητική εσωστρέφεια; Φοβίζουν οι αποτυχίες επιχειρηματικών εγχειρημάτων που δεν λειτούργησαν ως επιτυχημένα πρότυπα; Πολλά μπορούν να ευθύνονται, πιθανόν όλα αυτά που αναφέρονται παραπάνω και αρκετά ακόμα.
Η αδυναμία αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής μας οδηγεί στην ανάδειξη των λαθεμένων κυρίαρχων αντιλήψεων. Είναι γεγονός ότι οι Μεσσήνιοι πολίτες και κατ’ επέκταση η τοπική πολιτική τάξη ποτέ δεν είχε ως βασική προτεραιότητα την ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής. Το παράδειγμα της Κρήτης δεν αποτέλεσε ποτέ τοπική επιλογή και αυτό έχει πολιτική και επιχειρηματική εξήγηση. Ο τοπικός συντηρητισμός δεν αξιοποίησε τη δυνατότητα αύξησης εισοδήματος από τον τουρισμό, προτίμησε τη μετανάστευση στην Αθήνα από τη στήριξη της παραμονής ανθρώπων στον τόπο τους.
Η κυρίαρχη νοοτροπία για δεκαετίες έχει πλέον μεταβληθεί σε μεγάλο βαθμό. Το εισόδημα από τον τουρισμό και η απασχόληση σε αυτόν έχει γίνει ελκυστική επιλογή. Αντιλαμβάνονται πλέον οι περισσότεροι ότι χρειάζονται σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις, προκειμένου να μπορέσει να διεκδικήσει η περιοχή μερίδιο από την τουριστική πίτα. Οι επενδύσεις δεν έρχονται όμως χωρίς προσπάθεια και κίνητρα. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να μένει ανεκμετάλλευτη τουριστικά η περιοχή από τη Δυτική Καλαμάτα μέχρι το Πεταλίδι, για να καλλιεργούνται πατάτες και ψιλοφάσουλα! Υπάρχει τρόπος και εργαλεία για να προσελκυστούν επενδύσεις, χρειάζεται όμως να αποτελέσει βασική πολιτική και επιχειρηματική προτεραιότητα.
Ο τουρισμός δεν είναι προφανώς το μόνο που έχει ανάγκη η περιοχή, αλλά είναι ένα τεράστιο αναπτυξιακό κεφάλαιο. Η οικονομική υστέρηση έχει φέρει δημογραφική κρίση. Η οικονομική ζωή της περιοχής κρέμεται από το εύθραυστο σκοινί της παραγωγής ελαιολάδου και χρειάζεται επειγόντως εξεύρεση εναλλακτικών για να αποτραπεί η καταστροφή σε μια δύσκολη συγκυρία. Ο τουρισμός μπορεί να αυξήσει εισοδήματα και να κρατήσει οικογένειες τουλάχιστον στους παραθαλάσσιους οικισμούς. Τα τριήμερα των αποδράσεων, αν γίνουν διαμονές όλη τη θερινή σεζόν, θα αποτελέσουν σημαντική οικονομική διέξοδο για την περιοχή. Διαφορετικά θα περιμένουμε κάθε χρόνο την Ανάσταση, για να δούμε πώς είναι μια περιοχή με κόσμο!
panagopg@gmail.com
