Η ψηφιοποίηση αλλάζει τον τρόπο εργασίας και, σε συνδυασμό με τη δημογραφική συρρίκνωση, δημιουργεί εντελώς νέα δεδομένα. Πριν από 20 χρόνια, σε κάθε κωμόπολη και σε κάθε γωνία των αστικών κέντρων υπήρχε ένα κατάστημα τράπεζας. Επίσης, κάθε είδους δημόσια υπηρεσία ήταν διαθέσιμη σε όλη την επαρχία. Τα καταστήματα των τραπεζών συγκεντρώνονται πλέον στην πρωτεύουσα κάθε νομού, ενώ η επίσκεψη σε αυτά γίνεται μόνο με ραντεβού. Υπηρεσίες, όπως οι ΔΟΥ, συγκεντρώθηκαν αρχικά στην πρωτεύουσα κάθε νομού και τώρα οδεύουν προς εγκατάσταση στην έδρα κάθε Περιφέρειας, ενώ στο μέλλον είναι πιθανό να λειτουργούν αποκλειστικά ψηφιακά, σε 2-3 σημεία της χώρας.
Οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες δημιουργούν, προφανώς, νέα δεδομένα, αλλά λειτουργούν και πολλαπλασιαστικά στην αποδυνάμωση της επαρχίας. Οι καλές θέσεις εργασίας που χάνονται από την επαρχία μεταφέρονται στα μεγάλα αστικά κέντρα, κυρίως στην Αθήνα. Μπορεί να γίνει διαφορετικά; Αν τα πράγματα συνεχίσουν να κινούνται με τη σημερινή κυρίαρχη πολιτική λογική προφανώς και όχι. Χρειάζεται μια αλλαγή φιλοσοφίας, γιατί η τεχνολογία, εκτός από τη συγκέντρωση, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως εργαλείο αποσυγκέντρωσης. Δηλαδή, να χρησιμοποιηθεί για την εγκατάσταση κεντρικών υπηρεσιών, ακόμα και ολόκληρων υπουργείων στην επαρχία. Σε αυτή την περίπτωση, θα μιλούσαμε για μια εντελώς διαφορετική δομή κράτους.
Δεν τρέφουμε αυταπάτες, γνωρίζουμε ότι η αποκέντρωση του κράτους δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, γιατί ο κεντρικός έλεγχος προϋποθέτει τη συγκέντρωση των πάντων σε έναν χώρο, δηλαδή στο γνωστό τρίγωνο του κέντρου των Αθηνών. Η δημογραφική πραγματικότητα, σε συνδυασμό με τις νέες εργασιακές συνθήκες που δημιουργούνται, οδηγεί σε μια Ελλάδα, όπου το συντριπτικό μέρος του πληθυσμού θα συγκεντρώνεται στην Αθήνα και σε 2-3 ακόμα αστικά κέντρα.
Η νέα πραγματικότητα απαιτεί ταυτόχρονα και ειλικρίνεια. Οι τράπεζες, προφανώς, δεν πρόκειται να κρατήσουν καταστήματα -όπως και δεν το έκαναν- επειδή θα διαμαρτυρηθεί ένας βουλευτής ή θα αντιδράσει ένας δήμαρχος. Το ίδιο θα συμβεί και με τη μεταφορά των δημόσιων υπηρεσιών. Η διεκδίκηση χρειάζεται να αλλάξει γήπεδο και να περάσουμε από τη μάταιη προσπάθεια διατήρησης αυτού που έχει τελειώσει, να εστιάσουμε σε αυτό που χρειάζεται να δημιουργηθεί, για να παραμείνουν ζωντανές όλες οι περιοχές της χώρας. Να ξεκαθαριστεί ποιος είναι ο ρόλος και οι δυνατότητες κάθε περιοχής. Και, κυρίως, να σταματήσει το δούλεμα και το δήθεν ενδιαφέρον.
panagopg@gmail.com
