Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν από τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ φαίνεται πως είναι μεγαλύτερες από την πρώτη αίσθηση για θετικό πολιτικό αποτύπωμα των μέτρων. Οι φοροελαφρύνσεις που ανακοινώθηκαν, μόλις μπουν στο χαρτί, αποδεικνύεται ότι δεν είναι τίποτα άλλο από τη μερική επιστροφή στα νοικοκυριά του «φόρου πληθωρισμού» και των αυξημένων εσόδων, που έδινε στο Δημόσιο η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας. Η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ στα χωριά αφορά μόνο τους ελάχιστους κατοίκους σε αυτά, ενώ κερδισμένοι βγαίνουν οι διαμένοντες σε πολυτελείς κατοικίες στα προάστια των πόλεων.
Η συνειδητοποίηση των μέτρων, που ήρθε μέσα από την εξειδίκευση και την καταγραφή του οφέλους που προκύπτει για το κάθε νοικοκυριό, αυξάνει τις αρνητικές επικρίσεις. Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών δεν βλέπει ανακούφιση και διέξοδο. Η ακρίβεια σε ενέργεια, τρόφιμα και στέγη αποτελεί για τους περισσότερους πολίτες το μεγάλο καθημερινό πρόβλημα, για το οποίο οι αυξήσεις μέσω φοροελαφρύνσεων θεωρούνται κυριολεκτικά κοροϊδία.
Οι μεγαλύτερες όμως αντιδράσεις προέρχονται από τέσσερις ειδικές κατηγορίες: τους μικροεπιχειρηματίες, τους αγρότες, τους ιδιωτικούς και δημόσιους υπαλλήλους, οι οποίοι καλούνται να συνεχίσουν να πορεύονται στο υπάρχον πλαίσιο που τους πνίγει. Είναι προφανές ότι οι μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν μέσα στο νέο οικονομικό περιβάλλον. Το κόστος ενέργειας από τη μία πλευρά και τα νέα δεδομένα στο φορολογικό-ασφαλιστικό πλαίσιο από την άλλη καθιστούν αβέβαιη την προοπτική τους. Η συνειδητοποίηση του αδιεξόδου από τους μικροεπιχειρηματίες δημιουργεί κλυδωνισμούς σε μια εκλογική ομάδα, που παραδοσιακά στήριζε το κυβερνών κόμμα.
Σοβαρό πρόβλημα υπάρχει όμως και στον αγροτικό τομέα. Εδώ το σκάνδαλο με τη διαχείριση των επιδοτήσεων έχει ρίξει βαριά τη σκιά του. Οι αγρότες συνειδητοποιούν ότι έχουν χάσει σημαντικά ποσά από μια μικρή «μαφία» που λυμαινόταν τις επιδοτήσεις. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν τους προστάτευσε, αλλά αγκαλιαζόταν και χαριεντιζόταν με τους απατεώνες. Δεν έγινε καμία αναφορά για επιστροφή των χαμένων επιδοτήσεων στους πραγματικούς δικαιούχους, αλλά ούτε δόθηκε κάποια σοβαρή διαβεβαίωση για ουσιαστική ενίσχυση προϊόντων και καλλιεργειών. Η δυσαρέσκεια στον αγροτικό κόσμο, όπου επίσης έχει παραδοσιακό εκλογικό πλεονέκτημα η Ν.Δ., αποτελεί έναν επιπρόσθετο πονοκέφαλο.
Στους δημόσιους υπαλλήλους οι ανακοινώσεις έχουν ανοίξει νέο μέτωπο. Η άρνηση να δοθεί 13ος μισθός και οι προκλητικές δηλώσεις κατά των εργαζομένων στο Δημόσιο, προκειμένου να δικαιολογηθεί η άρνηση, διευρύνουν το υπάρχον χάσμα. Η προσπάθεια να δοθούν αυξήσεις μέσω επιδομάτων στους ένστολους, όπου η κυβέρνηση θεωρεί ότι έχει προνομιακή εκλογική σχέση, διευρύνει τη δυσαρέσκεια. Αλήθεια, γιατί αξίζει περισσότερα χρήματα ένας στρατιωτικός από έναν εκπαιδευτικό ή ένας αστυνομικός από έναν υπάλληλο νοσοκομείου; Οι νέοι διαχωρισμοί εντός του Δημοσίου ανάβουν νέο πεδίο αντιπαράθεσης, που θα κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα.
Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι είναι οι πλέον αδικημένοι, γιατί πληρώνουν ακριβότερα τις ανατιμήσεις. Οι μισθοί τους είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα χαμηλοί και οι έμμεσοι φόροι αποτελούν για αυτούς τον πραγματικό βραχνά. Με τα ενοίκια να τρέχουν με ρυθμούς που δεν μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει, με τις ανατιμήσεις στα τρόφιμα να συνεχίζουν να κάνουν εφιαλτικό το ταμείο του σούπερ μάρκετ και το ηλεκτρικό ρεύμα να μετατρέπει σε πολυτέλεια την ψύξη και τη θέρμανση, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι προφανώς ανεπαρκέστατα.
Με τους μικρομεσαίους, τους αγρότες, τους δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους ανικανοποίητους, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το πολιτικό όφελος των μέτρων που ανακοινώθηκαν είναι μηδενικό. Στην κυβέρνηση μένει μόνο το επιχείρημα πως υπάρχουν και χειρότερα. Η αστάθεια σε άλλες χώρες και ο κίνδυνος επιστροφής σε χαοτικά κυβερνητικά σχήματα χρησιμοποιούνται, για να στηριχθεί το αφήγημα ότι τα πράγματα είναι σήμερα δύσκολα, αλλά μπορεί να γίνουν και χειρότερα.
Οι πολίτες είναι προφανώς δυσαρεστημένοι με τη σημερινή κατάσταση, επιθυμούν βελτίωση, αλλά φοβούνται και τα χειρότερα. Η τιμωρητική ψήφος είναι απόφαση για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, η οποία στις τελευταίες εκλογές εκφράστηκε μέσω της αποχής. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει στις επόμενες. Η σημερινή κυβέρνηση μπορεί έτσι να ελπίζει ότι οι δυσαρεστημένοι θα μείνουν μακριά από την κάλπη και, το σημαντικότερο, ότι καμία άλλη πολιτική δύναμη δεν θα καταφέρει μέχρι τις εκλογές να πείσει ότι δεν θα επιφέρει πισωγύρισμα, αλλά μπορεί να δώσει ελπίδα ότι κάτι, έστω ελάχιστο, θα βελτιωθεί στην καθημερινότητα των πολιτών.

panagopg@gmail.com