Τα εγκαίνια και οι κορδέλες όμως είναι το απόλυτο σήμα κατατεθέν κάθε εξουσίας που... σέβεται τον εαυτό της και το ρόλο της. Ο κόσμος, ο λαός ή ο λαουτζίκος, ανάλογα με το ακροατήριο, πρέπει να δει το έργο της κυβέρνησης. Πού να ξέρει ο άλλος στην Κοζάνη και στα Τρίκαλα πότε κι από ποιον άρχισε και πότε τέλειωσε ένα έργο στην Καλαμάτα και τη Σπάρτη; Αυτός που κρατάει το ψαλίδι παίρνει μέρος από τη δόξα, κι αυτό έχει τελικά σημασία. Επιπρόσθετα η εικόνα της κορδέλας είναι η ηχηρή απάντηση σε όσους ισχυρίζονται ότι δεν γίνεται τίποτα ή έχουν σταματήσει τα πάντα. Η πολιτική επικοινωνία θέλει εικόνες και σχήματα... κι αυτές οι ευκαιρίες σε τοπία με ωραίες παραστάσεις δεν μπορούν να περνούν αναξιοποίητες.
Ετσι και η γέφυρα της Τσακώνας, που είναι ένα εντυπωσιακό έργο και θεωρείται τεχνολογικά πρωτοποριακό. Είναι βέβαια «ορφανό» γιατί αυτοί που το σχεδίασαν και το υλοποίησαν βαρύνονταν ταυτόχρονα με τις προηγούμενες κατασκευαστικές αμαρτίες του συγκεκριμένου δρόμου. Είναι ένα έργο με ισχυρό συμβολισμό, και γι' αυτό λογικά εγκαινιάζεται με κάθε επισημότητα. Τα εγκαίνια όμως αυτού του έργου θα πρέπει να έχουν διδακτικό χαρακτήρα: Να κρατηθεί από το «παλιό» η δυνατότητά του, όταν ήθελε, να σχεδιάζει και να υλοποιεί έργα όπως η τοξωτή γέφυρα που τώρα παραδίδεται. Ταυτόχρονα όμως να μην επαναληφθούν ποτέ ξανά οι πρακτικές που οδήγησαν στην κατάρρευση του δρόμου στο σημείο αυτό. Οταν θέλουμε, μπορούμε, ενώ όταν παρασυρόμαστε από τη συνήθεια και την αδιαφορία, αφήνουμε χώρο να ανθίσουν αυτά που μας οδηγούν στην κατάρρευση.
Το «παλιό» και το «νέο», βέβαια, είναι σχήματα που για να έχουν περιεχόμενο θα πρέπει να σηματοδοτούν και αλλαγές... πέρα από την έλλειψη γραβάτας. Ας θυμόμαστε ότι τα οδικά έργα προχωρούν επειδή κάποιοι πήραν τη δύσκολη απόφαση, κόντρα στις λογικές μικροσυμφερόντων και συντεχνιακών απαιτήσεων, να προχώρησαν τις συμβάσεις παραχώρησης. Για την απόφασή τους αυτή κατηγορήθηκαν, λοιδορήθηκαν και προπηλακίστηκαν ως υπηρέτες συμφερόντων. Πιθανώς κάποια από όλα αυτά να ήταν και αληθή - αλλά η ουσία είναι ότι εκτός από τους καρχαρίες υπάρχουν και τα... πιράγχας, που μπορεί να μην φαίνονται, αλλά είναι πολλαπλώς καταστροφικά. Το θέμα είναι ότι, με ένα συγκεκριμένο σύστημα, με μια συγκεκριμένη διαδικασία, οδηγηθήκαμε σε έργα λειτουργικά και άρτια, ξεφεύγοντας από τις καλοστρωμένες παγίδες του παρελθόντος.
Η επιστροφή, λοιπόν, ξανά στις λογικές του παρελθόντος, με την... τμηματική δημοπράτηση του αυτοκινητόδρομου Πάτρα - Πύργος, δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Πρόκειται να χαθούν πόροι και χρόνος με ατέρμονες διαδικασίες οι οποίες απλώς θα σιτίζουν το σύστημα των πιράγχας που τρέφεται από τα δημόσια έργα. Αν αυτό δεν αλλάξει, ο επόμενος πρωθυπουργός δεν θα βρει έργο για να κόψει κορδέλες, αλλά μερικά σκόρπια εργοτάξια που δεν θα ξέρει τι να τα κάνει. Ας ελπίσουμε τα εγκαίνια της γέφυρας να αποτελέσουν το έναυσμα για να συζητηθούν ξανά κάποια πράγματα, και να μη μείνουν τα πάντα στις εντυπώσεις των φωτογραφιών με τα πλατιά χαμόγελα.
Η παραγωγή των δημόσιων έργων πρέπει να συζητηθεί και να τοποθετηθεί στις πραγματικές της διαστάσεις. Χωρίς τέρατα και δράκους, χωρίς καλούς και κακούς. Οι επιχειρήσεις, είτε είναι μεγάλες είτε μικρές, στόχο έχουν -και σωστά- το κέρδος. Η ουσία είναι να επιλέγουμε με βάση την αποτελεσματικότητα και την οικονομία, και όχι με το μέγεθος. Και το ζήτημα είναι οι διαδικασίες να ενισχύουν τον ανταγωνισμό, προς όφελος της κοινωνίας· όχι να φέρνουμε τον ανταγωνισμό στα μέτρα των διαδικασιών για να μοιράσουμε περισσότερα αντίδωρα, εις βάρος των έργων.
Οταν αυτά γίνουν κοινός τόπος, θα μπορούμε να ελπίζουμε και ως περιοχή ότι θα υπάρξει μια ουσιαστική προοπτική για τα υπόλοιπα οδικά έργα του νομού. Διαφορετικά, ας βολευτούμε με καμιά... διαπλάτυνση: Το «νέο» που μας υποσχέθηκαν θα αποδειχθεί περίτρανα παλαιολιθικό - απλώς χωρίς να φοράει γραβάτα.
panagopg@gmail.com
