Η ερώτηση βεβαίως έχει να κάνει με τους αποδέκτες παρατηρήσεων, κριτικής και προτάσεων και δημιουργεί μια ορισμένη αμηχανία. Γιατί δεν γνωρίζεις και τι ακριβώς να απαντήσεις, όταν μάλιστα πρόκειται για πράγματα που “σέρνουν” πολλές φορές ακόμη και δεκαετίες. Και οι σκέψεις δεν έχουν να κάνουν με “σοφίες” αλλά με την απλή λογική.
Το έχω γράψει αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, το επαναφέρω από την αρχή του κειμένου ως μια πραγματικότητα που στερεί το βάσιμο των δικαιολογιών κάθε φορά από τους τοπικούς άρχοντες: Η σημερινή δημοτική αρχή (με όποιες αλλαγές σε ορισμένα πρόσωπα συμβούλων), μετράει σχεδόν 11 χρόνια στην τοπική εξουσία. Κατά συνέπεια δεν δικαιούται σε σοβαρά θέματα να ισχυρίζεται ότι δεν έχουν μελετηθεί ή πως τώρα θα τα βάλει μπροστά και διάφορα παρόμοια. Πολύ απλά και καθαρά οι διαφωνίες βρίσκονται στην ιεράρχηση των πραγμάτων και στον τρόπο διαχείρισης των δημοσίων υποθέσεων. Και επειδή το ζήτημα δεν είναι θεωρητικό αλλά πρακτικό, θέτω ένα ερώτημα: Ποία θα έπρεπε να είναι η προτεραιότητα και η βασική επιδίωξη μιας οποιαδήποτε δημοτικής αρχής: Η προστασία της πόλης από τους κινδύνους πλημμυρικού φαινομένου στο Νέδοντα ή το καινούργιο Δημαρχείο; Δεν νομίζω ότι χρειάζεται και μεγάλη σκέψη για να δώσει κάποιος την απάντηση, ούτε και να εξηγήσω ότι βασική επιδίωξη της δημοτικής αρχής από την ώρα που ανέλαβε τη διοίκηση των δημόσιων υποθέσεων ήταν το Δημαρχείο και όχι τα αντιπλημμυρικά στο Νέδοντα.
Ισως κάποιοι θα έσπευδαν να πουν πως είναι δύο διαφορετικά πράγματα και δεν μπορούν να γίνουν συγκρίσεις. Φυσικά και είναι δύο διαφορετικά πράγματα, φυσικά και πρέπει να γίνονται συγκρίσεις ενδιαφέροντος. Πέρασαν κυβερνήσεις και κυβερνήσεις φιλικές στη δημοτική αρχή και για χρόνια. Οταν όμως ο δήμαρχος είχε στα αζήτητα τα αντιπλημμυρικά του Νέδοντα και ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ασχολιόταν με τη χρηματοδότηση του Δημαρχείου από το “απορφανισμένο πόρων” πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, τότε μπορούμε να διακρίνουμε τι ήταν εκείνο για το οποίο ενδιαφέρθηκαν οι άρχοντες και τι ήταν εκείνο για το οποίο αδιαφόρησαν.
Τώρα αν ρωτήσετε γιατί επιμένω στην ιστορία με το Νέδοντα, θα σας απαντήσω ότι πρόκειται για το θέμα που επιμένω για 20 και πλέον χρόνια χωρίς καμία δημοτική αρχή να το αντιμετωπίσει με τη σοβαρότητα που έχει. Ο κίνδυνος να πνίξει ο Νέδοντας την πόλη αν δεν ληφθούν εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα έχει επισημανθεί ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 σε μελέτη του πάλαι ποτέ ΥΠΕΧΩΔΕ, η οποία “αρχειοθετήθηκε” καταλλήλως καθώς κρίθηκε ότι το κόστος είναι μεγάλο και δεν ικανοποιεί τους όρους του σχήματος “κόστος-ωφέλεια” για ένα φαινόμενο που μπορεί να συμβεί μια φορά στα 100 χρόνια. Η στατιστική όμως δεν σημαίνει “πρόβλεψη”, το κακό μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή και γενικώς έχει επιλεγεί ως τακτική η προσδοκία πως δεν θα σκάσει στα χέρια του εκάστοτε τοπικού κυβερνήτη.
Μετά το καμπανάκι που χτύπησε το υπουργείο ήρθαν μεγάλες πυρκαγιές στο βουνό που αύξησαν τους κινδύνους για τον όγκο και την ταχύτητα των νερών που μπορούν να συγκεντρωθούν στη λεκάνη απορροής. Ούτε και τότε όμως άλλαξαν τα πράγματα, κάποια (προσωρινή μάλλον) μελέτη περιφερόταν για χρόνια από γραφείο σε γραφείο και τελικά κάπου “χάθηκε” πλήρως το όποιο ενδιαφέρον. Μετά όμως ήρθαν τα “ακραία καιρικά φαινόμενα” όπως βαφτίστηκαν οι έντονες βροχοπτώσεις που δεν έλειπαν ποτέ κατά το παρελθόν. Η Μεσσηνία έχει πληγεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια από καταιγίδες, η Καλαμάτα έχει δοκιμαστεί επίσης και πριν από ένα χρόνο ήρθε και η μεγάλη προειδοποίηση με την καταστροφή που άφησε πίσω της και ανθρώπινα θύματα πέρα από τις υλικές ζημιές. Και αντί να πέσουν όλοι με τα μούτρα στη δουλειά θέτοντας ως ύψιστη προτεραιότητα τα αντιπλημμυρικά για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή, εξελίχθηκε και εξελίσσεται ένα επικοινωνιακό παιχνίδι. Με ισχυρές δόσεις μικροπολιτικής από διάφορες πλευρές κατά πώς δείχνουν και τα τελευταία γεγονότα.
Επειδή η ιστορία θα πρέπει να μας διδάσκει, θα πρέπει να πάμε πολλά χρόνια πίσω για να γνωρίσουμε το Νέδοντα. Ενα ποτάμι που απλωνόταν σε όλη την έκταση από τους Αγίους Αποστόλους και νότια μέχρι τα πρανή των λόφων δυτικά της Αναγνωσταρά και ανατολικά της Μπουλούκου. Με διακλαδώσεις και νησίδες ανάλογα με τις ποσότητες νερού και τις ανθρώπινες επεμβάσεις. Η “Ποταμιά” εμφανίζεται εντυπωσιακά ακόμη και σήμερα στα συμβόλαια από τους Αγίους Αποστόλους μέχρι την Παραλία. Για να κερδίσουν χώρο οι Καλαματιανοί, άρχισαν έργα εκβαθύνσεων περιορίζοντας την κοίτη και κατασκευάζοντας τοίχους από τις δύο πλευρές της. Τώρα βεβαίως μην ρωτήσετε πώς αυτή η τεράστια κοίτη (δημόσια ιδιοκτησία) έγινε οικόπεδα. Είναι μια άλλη ιστορία που μπορούμε να... υποπτευθούμε αλλά θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο ειδικής ιστορικής μελέτης. Εκβάθυνση την εκβάθυνση, και μετά στροφή της κοίτης δυτικά στο ύψος του δημαρχείου περίπου για να μην πέφτει το ποτάμι στο λιμάνι και καταστρέφει τις υποδομές. “Χαλινό” στη φύση και την ορμή της όμως δεν μπορεί να βάλει κανένας και ο Νέδοντας το απέδειξε πολλές φορές. Οι Καλαματιανοί “έτρεμαν” το χειμώνα και το 1924 έγινε τρομακτική καταστροφή από υπερχείλιση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής “την μοιραίαν και τραγικήν πλημμύραν της 16ης Οκτωβρίου 1924 τα κύματα του ποταμού εξεχύθησαν εις την πόλιν και την συνεκλόνισαν εκ θεμελίων εις τα κεντρικά σημεία της”. Πλημμύρισαν σπίτια, καταστήματα και υπόγεια. Από ορισμένα οι λάσπες δεν απομακρύνθηκαν ποτέ. Και δυστυχώς υπήρχαν ανθρώπινα θύματα. Από τότε ο φόβος κυρίευε τους Καλαματιανούς όταν άνοιγαν οι ουρανοί (σύνηθες φαινόμενο εκείνους τους χειμώνες) και δεν είχαν άδικο αφού οι καταστροφές, μικρές ή μεγάλες, ήταν συχνές.
Την εποχή του τσιμέντου οι άνθρωποι έγιναν πιο επιθετικοί, τα υλικά της κοίτης έγιναν... αεροδιάδρομος, το ποτάμι μετατράπηκε σε έναν μεγάλο ανοικτό ή κλειστό κατά τμήματα οχετό, ο χώρος που “ελευθερώθηκε” έγινε δρόμος, κτήρια, πάρκινγκ, κεντρική αγορά και πιο πάνω συνεργεία του δήμου και γήπεδο. Ενώ τώρα στη μη οριοθετημένη κοίτη ο δήμος ετοιμάζεται να κατασκευάσει ανοιχτό θέατρο. Πολύ ωραία ιδέα αν δεν ήταν μέσα στο ποτάμι. Οποιος έχει αμφιβολία δεν χρειάζεται παρά να ρίξει μια ματιά στις καρτ-ποστάλ του 20ού αιώνα και θα καταλάβει πού ήταν το ποτάμι και πού θα γίνει το θέατρο.
Εδώ και πολλά χρόνια από τις στήλες της “Ελευθερίας” επιμένω στους κινδύνους που δημιουργεί η επέμβαση που έχει γίνει. Και προειδοποιώ πως όχι μόνον δεν πρέπει να γίνουν νέες εγκαταστάσεις, αλλά χρειάζεται επειγόντως να απομακρυνθούν σε ασφαλή θέση τα συνεργεία και οι αποθήκες του δήμου και της ΔΕΥΑΚ. Ενα ενδεχόμενο πλημμυρικό φαινόμενο θα πνίξει στο νερό και τη λάσπη αυτές τις εγκαταστάσεις και θα μείνει η πόλη χωρίς μέσα για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Και επειδή η εύκολη λύση των αρχόντων για να αποφύγουν την κριτική και τη συζήτηση είναι πως όλα αυτά γράφονται για... να μη γίνει το θέατρο, υπενθυμίζω κάτι που είχα γράψει πριν από 9 χρόνια (12/8/2008): “Η συνεχιζόμενη παρουσία των εγκαταστάσεων δημοτικών συνεργείων μέσα στο Νέδοντα υποδηλώνει με διάφορους τρόπους περιφρόνηση στη φύση και αδιαφορία για τους κινδύνους που υπάρχουν. Η υπόθεση ξεκίνησε με το χαρακτήρα της προσωρινότητας λόγω εκτάκτων αναγκών, αλλά εξελίχθηκε σε μόνιμη”. Απεύχομαι να συμβεί οτιδήποτε και τώρα και στο μέλλον. Επειδή όμως με ευχές δεν αντιμετωπίζονται κρίσιμα ζητήματα, τα πάντα σε μια φράση: “Σεβαστείτε και φυλαχτείτε το Νέδοντα πριν προκαλέσει ανεπανόρθωτη καταστροφή”.
Υ.Γ: Φυσικά και ο Νέδοντας δεν είναι ο μόνος κίνδυνος για πλημμύρα, υπάρχουν πολύ μεγάλα θέματα, στην ειδησεογραφία και τις διαμαρτυρίες προκύπτει ότι υπάρχει μια προχειρότητα στην αντιμετώπιση ορισμένων πραγμάτων και αδράνεια για άλλα. Αμα δείτε και μαυρίζουν τα βουνά, ας πάρει ο καθένας τα δικά του μέτρα αν είναι δίπλα ή μέσα σε ρέματα και χειμάρους...
