Τούτες τις μέρες ήταν το μεγάλο μπλόκο (4/2) και οι εκτελέσεις στο Σύνταγμα (8/2). «Πρωταγωνιστής» ο άνθρωπος που αιματοκύλισε τη Μεσσηνία στην Κατοχή, ο νομάρχης Περρωτής που διόρισαν τον Οκτώβριο του 1943. Η ιστορική έρευνα φέρνει στην επιφάνεια συνεχώς καινούργια στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την τοποθέτηση.

Ο Περρωτής παγίδευσε τους Καλαματιανούς δίνοντας διαβεβαιώσεις ότι δεν θα πειράξουν κανέναν οι Γερμανοί, για να ακολουθήσει στη συνέχεια το μεγάλο μπλόκο στη δυτική πόλη, οι συλλήψεις και η ομηρία των πατριωτών στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο αδίστακτος συνεργάτης των Γερμανών εξαφανίστηκε στην Αθήνα φοβούμενος αντίποινα, καθώς το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ κυριαρχούσαν πολιτικά και στρατιωτικά στην πόλη, αλλά και γιατί ξεχείλισε η αγανάκτηση των Καλαματιανών. Και έμεινε ο διευθυντής της Νομαρχίας Αθ. Γκέλης προσπαθώντας να σώσει πατριώτες, με αποτέλεσμα τελικά να εκτελεσθεί και αυτός. Ο Περρωτής στην Αθήνα ασχολήθηκε με την οργάνωση των Ταγμάτων Ασφαλείας και επέστρεψε στην Καλαμάτα στις 31 Ιανουαρίου, μόλις δηλαδή έφυγε από την Καλαμάτα το Τάγμα Ασφαλείας «Λεωνίδας» του Βρεττάκου, που είχε διενεργήσει εκατοντάδες συλλήψεις πατριωτών, πολλοί από τους οποίους εκτελέστηκαν στην Παλιόχουνη και την Τρίπολη. Οι συλλήψεις, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο σημείωμα, έγιναν στοχευμένα με βάση υποδείξεις χαφιέδων των Γερμανών με έναν κατάλογο μελών του ΕΑΜ και μελών των οικογενειών τους. Ο Περρωτής θεώρησε ότι θα ήταν ασφαλής στην Καλαμάτα και επέστρεψε για να υλοποιήσει τα εγκληματικά του σχέδια. Και δεν είναι μια «υπόθεση εργασίας», αλλά προκύπτει από τα γερμανικά αρχεία. Και πιο συγκεκριμένα από εγγραφή σε γερμανικό ημερολόγιο πολέμου που εντόπισα σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αντιγράφουμε τη μετάφραση που έκανε ο άνθρωπος που το ανακάλυψε:

“1.2.1944 Καλαμάτα, ώρα 16.00

Επίσκεψη του νομάρχη Μεσσηνίας στον Ναυτικό Διοικητή [σ.τ.μ. Πελοποννήσου], συνοδευόμενου από έναν αξιωματικό του ελεύθερου σώματος “Λεωνίδας”.

Τα κυριότερα σημεία της συζήτησης:

1) Ο νομάρχης Μεσσηνίας, ο οποίος έπρεπε να διαφύγει με την οικογένειά του από την Καλαμάτα για την Αθήνα, επέστρεψε και πάλι στην Καλαμάτα την 31.1.1944. Για την προσωπική του προστασία και για να έρθει σε επαφή με τις προκαταρκτικές εργασίες τις οποίες επιτέλεσε ο συνταγματάρχης Βρεττάκος με τους άνδρες του εναντίον του ΕΑΜ και των κομμουνιστών, καθώς και για τον ρόλο του ως εισηγητή για τον διοικητή του ελληνικού σώματος Αστυνομίας, το οποίο αναμένεται σε 10 περίπου ημέρες, του ανατέθηκε ως συνοδός ο προαναφερόμενος υπολοχαγός του ελεύθερου σώματος [Λεωνίδας].

2) Το ελληνικό αυτό σώμα Αστυνομίας συντάχθηκε στην Αθήνα, εκπαιδεύτηκε από τα SS εκεί και θα έρθει σε 10 ημέρες για να αναλάβει καθήκοντα εκτελεστικού οργάνου του νομάρχη και αστυνομικού διευθυντή στη Μεσσηνία και στην Καλαμάτα.

3) Λόγω του γεγονότος ότι ήδη από το καλοκαίρι [σ.τ.μ. του 1943] για τον νομάρχη και αστυνομικό διευθυντή διατέθηκαν 50 ντουφέκια από τη Wehrmacht, για τις ανάγκες εξάσκησης του [σ.τ.μ. ελληνικού] αστυνομικού εκτελεστικού σώματος και λόγω του γεγονότος ότι ο λόχος III./999 διαθέτει πλεονάζοντα 300 τουφέκια, τα οποία πρόκειται να παραδοθούν στη μεραρχία, τέθηκε ερώτηση στο Ic της μεραρχίας για την παράδοσή τους στο αστυνομικό σώμα. Το Ic καθώς και το Is της μεραρχίας δεν θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη απάντησης από μόνοι τους, αλλά να προωθήσουν την ερώτηση στον διοικητή της μεραρχίας.

Επηκολούθησε απάντηση στον Ναυτικό Διοικητή.

Καθορίστηκαν οι συνθήκες παράδοσης των όπλων:

α) Η παράδοση των όπλων αριθμεί περίπου 50 ντουφέκια με πυρομαχικά.

β) Τα όπλα θα παραδοθούν μόνο σε αξιόπιστους και επιλεγμένους στρατιώτες του αστυνομικού σώματος. Ο νομάρχης Μεσσηνίας καθώς και ο αξιωματικός του ελεύθερου σώματος “Λεωνίδας” εγγυώνται για την αξιοπιστία των επιλεχθέντων.

γ) Ο εξοπλισμός αποτελεί προσωρινή λύση μέχρι την άφιξη των ελληνικών αστυνομικών σωμάτων”.

Πρόκειται για συγκλονιστικά στοιχεία: Αποκαλύπτει ότι ο Περρωτής επέστρεψε μόλις «καθάρισε» την Καλαμάτα ο συνεργάτης των Γερμανών Βρεττάκος. Και κυκλοφορούσε με τη συνοδεία υπολοχαγού των ταγματασφαλιτών προετοιμάζοντας το έδαφος για την εμφάνιση του Τάγματος Ασφαλείας Καλαμάτας. Όπως αποκαλύπτεται, οι ταγματασφαλίτες που εμφανίστηκαν τελικά επίσημα στην Καλαμάτα στις 18 Φεβρουαρίου, είχαν εκπαιδευτεί στην Αθήνα από τα SS και είχαν δοθεί 50 τυφέκια για την εκπαίδευσή τους ήδη από το καλοκαίρι του 1943. Μέχρι να έρθουν οι Γερμανοί παρέδωσαν άλλα 50 τυφέκια, τα οποία θα δίνονταν σε «επιλεγμένους» γερμανοπροδότες με την εγγύηση του Περρωτή και του ταγματασφαλίτη υπολοχαγού που ακολουθούσε… κατά πόδας τον Περρωτή. Ο εξοπλισμός των «εκλεκτών» του Περρωτή θα ήταν προσωρινός μέχρι να έρθουν από την Αθήνα οι ταγματασφαλίτες που είχαν εκπαιδευτεί από τα SS. Μεταξύ των «εκλεκτών» του Περρωτή ήταν και ο Μαγγανάς που πρωταγωνίστησε στο μεγάλο μπλόκο: Στις 31 Ιανουαρίου επέστρεψε ο Περρωτής από την Αθήνα, την 1η Φεβρουαρίου συναντήθηκε με τον Ναυτικό Διοικητή και πήρε τα όπλα, τα διένειμε μαζί με τον ταγματασφαλίτη υπολοχαγό του Βρεττάκου. Μόλις πήραν τα όπλα οι γερμανοπροδότες του Περρωτή, ξεχύθηκαν μαζί με τους Γερμανούς στο μεγάλο μπλόκο που έγινε στις 4 Φεβρουαρίου. Ζώσανε όλο αυτό που ονομάζουμε σήμερα «ιστορικό κέντρο» και σύμφωνα με τη γερμανική αναφορά: «Στις 4 Φεβρουαρίου έφοδος σε κομμουνιστικά στέκια της Καλαμάτας από τμήματα του ΙΙΙ/999 Τάγματος Πεζικού Φρουρίων. Συνελήφθησαν πολυάριθμοι Ελληνες».

Οι συλλήψεις έγιναν «στον σωρό» με υποδείξεις των αλητών του Περρωτή, οι οποίοι στη συνέχεια έκαναν και τη «διαλογή», ανάμεσα σε αυτούς που θα έπρεπε να κρατηθούν και εκείνους που έπρεπε να απολυθούν. Στην πραγματικότητα παρέδωσαν εκείνους που θεωρούσαν «κομμουνιστές» ή είχαν ακόμη και προσωπικά ή και δεν είχαν τον τρόπο να τους προσεγγίσουν. Η συνέχεια ήταν δραματική: Σε αντίποινα για επιθέσεις του ΕΛΑΣ σε γερμανικές φάλαγγες εκατοντάδες πατριώτες εκτελέστηκαν στο στρατόπεδο της Καλαμάτας στις 8 Φεβρουαρίου και τάφηκαν πρόχειρα σε διάφορα σημεία της Δυτικής Παραλίας, στα «σφαγεία» όπως έχει μείνει στην τοπική ιστοριογραφία αν και υπάρχουν νεότερες μαρτυρίες για περισσότερα σημεία της περιοχής. Για τις συλλήψεις και τους πρωταγωνιστές υπάρχει η κατάθεση του γεωπόνου Θανάση Λαφαζάνου στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων το Νοέμβριο του 1945: «Όταν έγινε το μπλόκο των Γερμανών και συνέλαβαν περί τους 800 ήταν μαζί με τους Γερμανούς ο κατηγορούμενος Μαγγανάς και ο Καλαμαράς, οι οποίοι τραγουδούσαν και συγχρόνως έκαναν κυκλωτικήν κίνησιν και συνέλαβαν τους ανωτέρω πέριξ της αγοράς, τους οποίους οδήγησαν εις το Σύνταγμα και εκράτησαν περί τους 200 τους οποίους και εξετέλεσαν εις τα σφαγεία και Σύνταγμα οι Γερμανοί […] Τα Τάγματα δεν είχαν γίνει τότε, μια ομάδα ήταν από τους Μαγγανά, Τζουμάνη, Καλαμαρά και Κουντούρη, εκ των οποίων οι τρεις τελευταίοι εφονεύθησαν. Ο κατηγορούμενος φορούσε και ρούχα στρατιωτικά». Στην κατάθεσή του ο μάρτυρας αναφέρεται και στην επιρροή που ασκούσε ο Μαγγανάς στους Γερμανούς, μιας και είχε τη δυνατότητα άλλοτε να μεσολαβεί και να απελευθερώνει ομήρους κατά το δοκούν και άλλοτε να προβαίνει σε εκτελέσεις ο ίδιος. Το τραγικό της ιστορίας είναι ότι ο μάρτυρας εκτελέστηκε στο καφενείο του Κατσαρού όταν οι μοναρχοφασίστες του Μαγγανά (που ήδη είχε καταδικαστεί σε ισόβια, αλλά κυκλοφορούσε ελεύθερος και τρομοκρατούσε τη Μεσσηνία) τον Ιανουάριο του 1946 επιτέθηκαν σε στέκια που σύχναζαν ΕΑΜίτες στο «απόγειο» της «λευκής τρομοκρατίας».

Κάθε πατριώτης κλίνει ευλαβικά το γόνυ τούτες τις ημέρες, στη μνήμη εκείνων που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στις 8 Φεβρουαρίου 1944. Θα ήταν χρήσιμο παράλληλα να γνωρίζουν όλοι τι έγινε πραγματικά τότε, κάτι που εξαφάνισε το μετεμφυλιακό καθεστώς που ενσωμάτωσε στον «εθνικό κορμό» όλους εκείνους που εγκλημάτησαν σε βάρος εκείνων που αντιστάθηκαν στους κατακτητές. «Χωρίς φόβο και πάθος» να μάθουμε για ιστορίες επιμελώς κρυμμένες…

Πηγές:

Νίκου Ι. Ζερβή «Καλαμάτα, Κατοχή-Αντίσταση-Απελευθέρωση», Δ’ και Ε’ τόμος

Απόστολου Ν. Παρτσακλού «Ο ένοπλος δωσιλογισμός στη Μεσσηνία, δράση και ποινική αντιμετώπιση»

Ανάρτηση του Dimitris Galon στο WWII History in Greece (από την οποία και το φωτογραφικό ντοκουμέντο)

Ερευνα του Χρήστου Ζερίτη στο https://taygetos-zeritis.blogspot.com