«Επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα» έχουν βαφτιστεί όλα εκείνα τα οποία κάποιες εποχές ήταν και συνήθη και συχνά. Βροχές, αστραπόβροντα, καταιγίδες είναι στοιχεία της φύσης με τα οποία μεγαλώσαμε. Τα κάναμε όμως «επικίνδυνα» γιατί αποφασίσαμε να τα περιορίσουμε την ελευθερία της φύσης για να μεγαλώσουμε τη δική μας. Και όταν άρχισε να προειδοποιεί ότι δεν πρόκειται να τα καταφέρουμε, δεν προνοήσαμε να «συνδιαλαγούμε» μαζί της και να της δώσουμε διεξόδους. Όμως η «συνδιαλαγή» δεν είναι «επιλέξιμη», το πρόγραμμα περιλαμβάνει «αναπλάσεις» και πλακοστρώσεις. Ετσι για να κυλάει το χρήμα, να πέφτει και κανένα μεροκάματο και κατά τα άλλα έχουμε «112». Βαράνε την «ατομική σειρήνα» της «ατομικής ευθύνης» και πολύ απλά… κόφτε το λαιμό σας αν πνιγείτε, εμείς… σας προειδοποιήσαμε. Εχουν και τα «μέσα» στο πλευρό τους τα οποία βλέπουν «Αποκάλυψη» κάθε φορά που πλησιάζει ένα βαρομετρικό. Αλλά φυσικά δεν βλέπουν ευθύνες και την ανάγκη κατασκευής έργων υποδομής, μόνο αν χρειάζεται να βγάλουν τις πολιτικές τους υποχρεώσεις. Και να υποστηρίξουν οικονομικά συμφέροντα που καραδοκούν να εκμεταλλευτούν καταστάσεις.

Μακρά εισαγωγή για τα όσα βιώνουμε κάθε χρόνο όταν έρχεται ο καιρός της βροχής, και οι δρόμοι της πόλης μεταβάλλονται σε ποτάμια και λίμνες. Η γεωμορφολογία είναι αμείλικτη και η ιστορική εξέλιξη είναι αποκαλυπτική για το ρόλο και τις επιπτώσεις της στην σύγχρονη πόλη. Μια φορά και έναν καιρό οι άνθρωποι ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη λοφοσειρά που ξεκινάει από τις Τούρλες και το Κάστρο και σβήνει κάπου στην πλατεία Ταξιαρχών. Δεν είχε άλλο ζωτικό χώρο. Δυτικά την περιόριζε ο Νέδοντας που όταν φούσκωνε έφτανε σχεδόν κοντά στους Αγίους Αποστόλους και κατέβαινε στην Αναγνωσταρά, «Ποταμιά» γράφουν τα συμβόλαια μέχρι την Παραλία. Ανατολικά την περιόριζε ο Βέλιουρας, μεγάλος χείμαρρος που άπλωνε στα πεδινά καθώς κατηφόριζε από τους λόφους της σημερινής οδού Σπάρτης. Σε αυτούς τους δύο αποδέκτες κατέληγαν τα νερά της βροχής που έπεφτε πάνω στους κατοικημένους (πραγματικά ή δυνητικά) λόφους και κυλούσαν ελεύθερα. Και οι άνθρωποι έχτιζαν ακολουθώντας τους «δρόμους» που χάραζε το νερό στα πρανή των λόφων. Οι στενοί και «σκολιοί» δρόμοι της παλιάς πόλης με έναν τρόπο δείχνουν αυτές τις διαδρομές. Αλλοιωμένες σήμερα καθώς με αλλεπάλληλα «σχέδια» οι άρχοντες προσπάθησαν να τους… ισιώσουν και σε ένα βαθμό τα κατάφεραν. Ανατολικά και δυτικά οι χαράδρες που κατέληγαν σε μεγάλα ρέματα έβαζαν τους δικούς τους περιορισμούς για την οίκηση πέρα από την πόλη. Γιαυτό και οι άνθρωποι έμεναν στα πρανή και τις κορυφές των λόφων. Τα «Καλύβια» της Καλαμάτας ήταν στο λόφο δυτικά της πόλης. Και μετά άρχισαν να δημιουργούνται νέα χωριά (Αβραμιού) και να ξεφυτρώνουν οι πρώτες γενιές αυθαιρέτων στις κορυφές (Ράχη).

Αλλοτε γιατί φοβόταν, άλλοτε γιατί σεβόταν τη φύση ο άνθρωπος προσπαθούσε να αποφύγει τις συγκρούσεις μαζί της και να μην την «στεναχωρήσει» με την έννοια του περιορισμού των υδάτινων αποδεκτών. Αλλά η «ανάπτυξη» έπρεπε να τη φέρει στα μέτρα της, η πόλη κατ’ αρχήν έπρεπε να φτάσει στην Παραλία και να γίνει η «Μασσαλία του Μωριά» δηλαδή το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι της Πελοποννήσου στον ανταγωνισμό των αστών εμπόρων της πόλης με τους αντίστοιχους της Πάτρας. Πρώτος στόχος φυσικά ο περιορισμός του «μεγάλου εχθρού» του Νέδοντα που κάλυπτε όλη την επιφάνεια του σημερινού «κέντρου» της πόλης μέχρι την Παραλία. «Με ένα σμπάρο δυό τρυγόνια», και μια λεωφόρος που θα οδηγούσε στο λιμάνι (Αριστομένους) και οικόπεδα-κτήματα στους «παρόχθιους» σύμφωνα με το νόμο του Οθωνα αφού δεν ήταν ο Νέδοντας πλωτός. Βεβαίως ο χείμαρρος… δεν το έβαλε κάτω, μέχρι και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο έκανε τεράστιες καταστροφές «καταπίνοντας» παρεμβάσεις και παρεμβάσεις για τη συγκράτησή του. Ηττήθηκε τελικά αλλά δεν πρόκειται να μας ξεχάσει ποτέ. Από την άλλη μεριά ο Βέλιουρας έγινε… γήπεδο. Εκεί που… έπαιρνε τα ίσια του στο ύψος της Καλλιπάτειρας, κατασκευάστηκε αγωγός και σκεπάστηκε, η επιφάνειά του χρησίμευσε γύρω στα 1940 για να επεκταθεί δυτικά το γήπεδο του Μεσσηνιακού. Καθώς κύλαγε ο χρόνος ο άνθρωπος ξεθάρρευε όλο και περισσότερο, άλλοτε η πιεστική ανάγκη για κατοικία και άλλοτε η κερδοσκοπία των «οικοπεδοεμπόρων» δεν άφησαν ρέμα για ρέμα και αποδέκτη για αποδέκτη χωρίς να τον περιορίσουν, ορισμένες φορές μέχρις εξαφανίσεως.

Μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια απειλή για την πόλη ήταν ο Νέδοντας. Τα σπίτια ήταν αραιά, οι όγκοι τους μικροί, οι κήποι τους άφηναν τα νερά να κυλάνε και να βρίσκουν το δρόμο τους. Χρόνο με το χρόνο η πόλη γινόταν όλο και περισσότερο συμπαγής: Τα κτήρια άρχισαν να κολλάνε το ένα στο άλλο, τα ύψη και οι όγκοι τους θέριεψαν, τα ρέματα χτίζονταν σαν οικόπεδα. Δεν έμεινε λαγκάδα για λαγκάδα χωρίς να οικοδομηθεί, σε ορισμένες περιπτώσεις έμειναν κάτι… γράνες τάχα για να περνάει το νερό, τα τελευταία χρόνια πολλές από αυτές έγιναν… μπαζωμένες αυλές σπιτιών που ξεφυτρώνουν παντού. Όχι μόνον δεν έγινε οριοθέτηση των ρεμάτων αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις η επιφάνειά τους έγινε οικόπεδο προς χάριν των ιδιοκτητών. Μέχρι και… εργατικές κατοικίες χτίστηκαν σε αυτά. Το νερό όμως, αρέσει δεν αρέσει, βρίσκει το δρόμο του προς τη θάλασσα. Οι δρόμοι στον άξονα βορρά-νότου γίνονται ποτάμια, εκεί που συναντιούνται με τους κάθετους γίνονται λίμνες, οι κακοτεχνίες δεκαετιών και τα φραγμένα φρεάτια έρχονται να συμπληρώσουν μια εικόνα που αντικρίζουμε με την πρώτη μπόρα. Και με ανάλογες συνέπειες που εξαρτώνται κάθε φορά από την ένταση του φαινομένου. Βεβαίως και για να υπάρχει μια ολοκληρωμένη εικόνα των υδρολογικών ζητημάτων της πόλης, στην αναφορά δεν θα πρέπει να παραλείψουμε το γεγονός ότι ο περιφερειακός δρόμος βόρεια της πόλης «έκοψε» κάθετα όλα τα ρέματα που την περιβάλλουν χωρίς να συνοδεύεται από τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα. Τα υπόλοιπα τα γνωρίζετε, έχουν αναφερθεί στη στήλη αμέτρητες φορές με αφορμή το φαραωνικό έργο που προτείνει ο «Μορέας» για το Νέδοντα.

Να γυρίσουμε όμως στην αφετηρία: Αν κάτι ταλαιπωρεί την πόλη…. χειμώνα-καλοκαίρι όταν βρέχει, είναι η ανεπάρκεια του αποχετευτικού δικτύου. Είναι μια επισήμανση την οποία κάνουμε εδώ και πολλά χρόνια στην «Ελευθερία». Εχουν περάσει δημοτικές και δημοτικές αρχές αλλά αντί τα έργα υποδομής (αποχέτευση εν προκειμένω) οι άρχοντες αλλάζουν πλάκες σε πεζοδρόμια και πλατείες. Ο κορμός του αποχετευτικού συστήματος που υπάρχει σήμερα στην πόλη κατασκευάστηκε την εποχή της δημαρχοντίας του Παναγιώτη Καίσαρη ανάμεσα στο 1952 και το 1954. Στην ιστορία έχει καταγραφεί ο απολογισμός του το φθινόπωρο του 1954 που δημοσιεύτηκε στις τοπικές εφημερίδες, στον οποίο καταγράφονται όλα τα έργα που είχαν γίνει στο δίκτυο και συνοδεύονται από φωτογραφίες με μεγάλα ορύγματα και μεγάλους αγωγούς. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τους δρόμους που αναφέρονται θα διαπιστώσουμε ότι οι αγωγοί στους κεντρικούς δρόμους είναι εκείνης της εποχής. Και αν τότε ήταν σπουδαίο έργο με δεδομένη την έκταση της πόλης, το μέγεθος των κτηρίων και την αναλογία των ελεύθερων χώρων με το δομημένο περιβάλλον, σήμερα είναι απολύτως ανεπαρκές. Μόνο ένα σημαντικό έργο έγινε από τότε, αυτό του αγωγού της Ηρώων την εποχή της δημαρχοντίας του Παναγή Κουμάντου που έλυσε σημαντικά προβλήματα στην περιοχή του παλαιού στρατοπέδου και νότια από αυτό. Εδώ και χρόνια όχι μόνον δεν έχει γίνει κανένα μεγάλο έργο αποχέτευσης ομβρίων, αλλά από τις δημοτικές αρχές έχει εγκαταλειφθεί ουσιαστικά ένα μελετημένο έργο: Αυτό της αποχέτευσης ομβρίων από την Ευρυπίδου ανάμεσα σε Φαρών και Ακρίτα μέχρι την Παραλία. Μια περιοχή η οποία δεινοπαθεί καθώς εκεί καταλήγουν όλα τα νερά. Μελετημένο, τροποποιημένο αλλά και εγκαταλελειμμένο.

Οι εκλογές πλησιάζουν, οι υποψήφιοι φουλάρουν μηχανές με πρώτο το δήμαρχο, οι υποσχέσεις στην ημερήσια διάταξη. Υποσχέσεις που μένουν στα χαρτιά, αρκεί να ρίξετε μια ματιά στις απαντήσεις που είχαν δοθεί σε ερωτήσεις των συντακτών της «Ελευθερίας» προς τους υποψηφίους για τα κρίσιμα ζητήματα. Η αποχέτευση για την πόλη της Καλαμάτας δεν μπορεί να μπει στη λογική του «ό,τι κάτσει, όποτε κάτσει και όπως κάτσει». Πρέπει να ανέβει ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων των δημοτικών αρχόντων και να γίνει υπόθεση των πολιτών. Οποιος σιωπά και επιβραβεύει την αδιαφορία, είναι συνυπεύθυνος για την εικόνα της πόλης και τα προβλήματα που δημιουργούνται. Η πόλη δεν χρειάζεται πυροτεχνήματα και χαβαλέ, χρειάζεται έργο υποδομής που θα την «θωρακίσουν» απέναντι στους κινδύνους όπως και αν εκφράζονται αυτοί…