Μπορεί σε κάποιους να φαίνεται… βαρύς ο ορισμός αλλά δεν είναι και πολύ μακριά από την πραγματικότητα. Όπως την βιώνουμε εδώ και πολλά χρόνια, ειδικά στην Καλαμάτα όπου πάλι και πίσω από αυτά διακρίνεις δια γυμνού οφθαλμού την προχειρότητα, την κακοτεχνία και την απουσία οποιουδήποτε σχεδιασμού στην επιλογή τους.
Αφορμή και ένα έργο το οποίο θεωρώ ως «επιτομή» του ορισμού τον οποίο έδωσα προηγουμένως, αλλά και οι ευρωεκλογές οι οποίες μόνον «ουδέτερες» δεν είναι πολιτικά. Όχι με την έννοια της κομματικής επιλογής, αλλά και με την έννοια της «υιοθέτησης» της λογικής που χαράζουν λόμπι και πλουτοκρατία που κατοικοεδρεύουν «εις τας Βρυξέλλας». Μια λογική υποστήριξης των κατευθύνσεων στις οποίες θέλουν να στρέψουν την οικονομία των χωρών μελών με στόχο τη μεγιστοποίηση των κερδών τους, η οποία υποστηρίζεται πολιτικά από τα λόμπι των «προγραμματάκηδων» που φτιάχνουν προγράμματα, παίρνουν προγράμματα, μοιράζουν «πυραμιδικά» προς τα κάτω τα προγράμματα με βάση διασυνδέσεις και επιρροή. Ετσι ώστε να φτάσουν τα χρήματα και για λίγα μεροκάματα σε αυτούς που ιδρωκοπάνε στην ήλιο και μουσκεύουν στη βροχή για την «υλοποίηση». Ένα ολόκληρο σύστημα στο οποίο φθάνουν τα χρήματα «άκοπα», και το οποίο μαζί και με τους τελευταίους τροχούς της άμαξας που είναι οι άνθρωποι της ανάγκης, έχουν κάθε λόγο να υποστηρίζουν πολιτικά εκείνους που στηρίζουν αυτές τις επιλογές. Οσοι ασχολούνται με τα ζητήματα γνωρίζουν αυτή την πραγματικότητα. Αλλοι την αποδέχονται ως «αναπτυξιακή» πολιτική, άλλοι αναγκαστικά γιατί επωφελούνται, άλλοι από το φόβο του χειρότερου και άλλοι στέκονται απέναντι σε αυτές τις πολιτικές της «κοινωνικής χρεωκοπίας». Από εκεί και ύστερα και με δεδομένη την πολιτική στόχευση της παχυλά αμειβόμενης (αμέσως και εμμέσως) «κεφαλαιοκρατικής γραφειοκρατίας» των Βρυξελλών, η τύχη των χρημάτων για «αναπλάσεις» και το όφελος για τη ζωή των ανθρώπων, τους είναι παντελώς αδιάφορα. Εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι να κερδίσουν εκείνοι που δεν ιδρώνουν και τα «πολλά λεφτά» είναι στη χρηματοδότηση των μεγάλων συμφερόντων μέσα από πομπώδεις τίτλους πολιτικών τύπου «πράσινης μετάβασης». Αυτά εισαγωγικά και γενικόλογα για να μην… στουμπήσουμε στα «προσωπικά δεδομένα» και τις «συκοφαντικές δυσφημίσεις» που καραδοκούν για την ασφάλεια του συστήματος.
Ξεκίνησα ανάποδα από το… δεύτερο γιατί ήταν αναγκαίο θεωρώ ως ερμηνευτικό εργαλείο για να πάμε στη συνέχεια στο πρώτο. Αυτό που έγινε, γίνεται και θα γίνεται για καιρό ακόμη όπως φαίνεται, στην πλατεία 23ης Μαρτίου είναι εξόχως τραγική διαχείριση της υπόθεσης «αναπλάσεις» από τη δημοτική αρχή. Το γεγονός ότι κανένας δεν βγαίνει να υπερασπιστεί την παρέμβαση και τεχνηέντως πετάνε το μπαλάκι σε εκείνη στην οποία συμμετείχαν και μέσω της οποίας έγιναν «δημοτικοί παράγοντες», είναι εξόχως αποκαλυπτικό. Αν πάμε πίσω σε εκείνη τη δημοτική αρχή, θα θυμηθούμε ότι έγινε αρχικά ένας διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός και δόθηκαν τα βραβεία. Η τότε δημοτική αρχή «ακύρωσε» το διαγωνισμό και ανακοίνωσε ότι θα πάρει… ιδέες και θα σχεδιάσει τη δική της παρέμβαση. Δεν γνωρίζω τι πήρε και από πού το πήρε, εκείνο για το οποίο είμαι (σχεδόν) βέβαιος είναι ότι αποκλείεται η «σύλληψη» της ιδέας να έγινε από μηχανικό. Αντιθέτως πιστεύω ότι μηχανικός ή μηχανικοί υλοποίησαν επί εδάφους τις ιδεοληψίες των δημοτικών παραγόντων που ήθελαν να δημιουργήσουν ένα «νεκροταφείο ηρώων του 1821» (και μάλιστα τσακωμένων μεταξύ τους εκ του αποτελέσματος). Λίγα κυπαρίσσια θα έπρεπε να βάλουν στο χώρο και τότε θα είχαν αγγίξει την τελειότητα στην προσομοίωση. Ολο αυτό σε βάρος της λειτουργικότητας της πόλης σε αυτή την περιοχή ως αποτέλεσμα πρωτοφανούς σύλληψης παρεμβάσεων. Αφού έπρεπε να μεγαλώσει η πλατεία για να μην… ασφυκτιούν οι προτομές των αγωνιστών του 1821 περιορίστηκε ο χώρος για την κυκλοφορία. Οι δρόμοι έγιναν «σούδες» σε μορφή… πισίνας με εκβάθυνση σε ένα ορισμένο μήκος, και ο κόμβος ρύθμισης της κυκλοφορίας μετατράπηκε σε ένα ευμεγέθες… ταψί στο οποίος καβαλάνε τα λεωφορεία και τα φορτηγά γιατί δεν μπορούν να κάνουν τον κύκλο ώστε να στρίψουν. Και οι οδηγοί των μικρότερων ψάχνονται να βρουν από πού μπορεί να τους… έρθει και κατά που θα κάνουν αφού ο κόμβος ουσιαστικά δεν υπάρχει (περισσότερο μοιάζει με υπερυψωμένη διάβαση) και μπορεί κάποιος ανέτως να τον διασχίσει… κάθετα, για να μην πονοκεφαλιάζονται. Περιμένω έναν, οποιονδήποτε, να βρει να υπερασπιστεί το έργο, να εξηγήσει την «αισθητική του» και την αρχιτεκτονική σύλληψη, να μας δώσει να καταλάβουμε πως αυτά τα πεταμένα λεφτά καλυτερεύουν τη ζωή στην πόλη. Τα υπόλοιπα για τους ρυθμούς, τις καθυστερήσεις, τις προχειρότητες και την επίβλεψη δεν χρειάζονται ιδιαίτερες… συστάσεις, το έχουν ζήσει όσοι υφίστανται καθημερινά τις συνέπειες των συνεχιζόμενων επεμβάσεων.
Η τελευταία φράση ασφαλώς αφορά το σύνολο των παρεμβάσεων στην πόλη, για τις οποίες φαίνεται ότι έχει χαθεί κάθε έλεγχος από το σχεδιασμό και τη σκοπιμότητα του έργου μέχρι την υλοποίηση. Πολύ πρόχειρα είναι… πολλά μαζεμένα: Ανοιχτό Θέατρο (κανένας δεν αισθάνεται την ανάγκη να κάνει την αυτοκριτική του για την απίστευτη προχειρότητα της μελέτης και τον τρόπο με τον οποίο δόθηκε η αδειοδότηση του έργου). Ανάπλαση της πλατείας Υπαπαντής με πλήρη αποψίλωση πρασίνου και… αισθητικής που το βαφτίζουν «μεγαλοπρέπεια» θέασης της ιστορικής (πλέον) εκκλησίας (κάποτε για τους ίδιους λόγους σοβάτισαν τις αγιογραφίες στους Αγίους Αποστόλους και όχι μόνο). Τραπεζοκαθισματική μονοδρόμηση της Ναυαρίνου που πέρασε από χίλια κύματα και ανεξερεύνητα… μυστήρια (όλα καλά και όλα ωραία τελικά). Ανάπλαση τμήματος της Αναγνωσταρά που εγκαταλείφθηκε νωρίς και πολύ πριν το τραγικό συμβάν με την αυτοκτονία του εργολάβου. Και από δίπλα η Κολοκοτρώνη που ανακοινώθηκε τελευταία και… πάμε παραπέρα. Αν ψάχνετε για τις αιτίες, θα τις βρείτε στην πληρότητα των μελετών, στη διαχειριστική ικανότητα της δημοτικής αρχής και στην ανύπαρκτη «επιτελική λειτουργία» των υπηρεσιών. Με τη συνδρομή πάντα της… νομοθεσίας σχετικά με την παραγωγή «δημόσιου έργου», μια «χαίνουσα πληγή» που δεν λέει να κλείσει.
Αυτή η πραγματικότητα είναι απότοκος της διάλυσης κάθε ιδέας επιτελικά οργανωμένου δήμου, εδώ και πολλές… δημαρχοντίες. Τα στοιχεία έχουν αποτυπωθεί σε χιλιάδες κείμενα (πάνω από 5.000) που έχω γράψει στην στήλη που κρατούσα στην «Ελευθερία» σχολιάζοντας για 16 τουλάχιστον χρόνια τη δημοτική πραγματικότητα (αν προσθέσετε και τα ρεπορτάζ των οποίων είχα την ευθύνη… χάνεται ο λογαριασμός). Υπήρξαν δήμαρχοι ανεκτικοί στην κριτική, άλλοι που την έπαιρναν υπόψη τους, άλλοι που απειλούσαν με μηνύσεις, άλλοι που απλώς δεν έμπαιναν στον κόπο να διαβάσουν. Κάνω αυτή την παρέμβαση για να τονίσω ιδιαιτέρως το γεγονός ότι η υπόθεση «επιτελικός δήμος» έχει χαθεί από την εποχή που έληξε η θητεία του αείμνηστου Χρήστου Μαλαπάνη και μαζί η ιδέα της «διεύθυνσης έργου» από τη δημοτική αρχή και από τη δημοτική υπηρεσία. Θα μπορούσα να αναφερθώ σε ένα πλήθος θεμάτων που προέκυψαν στο σχεδιασμό των έργων και των παρεμβάσεων από την εποχή που ανέλαβε την δημοτική ηγεσία ο Παναγιώτης Νίκας καθιερώνοντας την «ενός ανδρός αρχή» σε όλα τα επίπεδα: Υπηρεσία, δημοτική αρχή, δημοτικό συμβούλιο. Οι λεπτομέρειες αυτού του ισχυρισμού έχουν αποτυπωθεί επίσης με… τυπογραφικό μελάνι, απλώς «συμποσούνται» σε μια φράση για να χαρακτηρίσουν μια εποχή μετάβασης στις αντιλήψεις για τη λειτουργία του δήμου (που δεν αφορούσαν μόνο την τεχνική διαχείριση). Μια μετάβαση η οποία με «όχημα» την ολίσθηση της πολιτικής στην επικοινωνία και την ολίσθηση της οικονομίας από αυτή της (όποιας) παραγωγής στη σε εκείνη των «τραπεζοκαθισμάτων», αποτυπώνεται σήμερα.
Δεν είναι ζήτημα «ικανότητας», είναι ζήτημα αντίληψης και προσανατολισμού. Επειδή το θέμα ξεκίνησε με την «ανάπλαση», θα έλεγα ότι θα ήμουν ευτυχής και η πόλη θεωρώ κερδισμένη, αν υπήρχαν δημοτικοί άρχοντες (εν Ελλάδι γενικώς) οι οποίοι κόντρα στα λόμπι των προγραμματάκηδων θα διεκδικούσαν από την Ευρωπαϊκή Ενωση ένα πρόγραμμα αναπλάσεων που θα χρηματοδοτούσε την προστασία της πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Θα χρηματοδοτούσε την «ανάπλαση» των ιστορικών κέντρων με παρεμβάσεις σε κτίρια που αποτελούν σήμερα «κακοποιητές» των ιστορικών ενοτήτων, ώστε να εναρμονιστούν με τη φυσιογνωμία της περιοχής και να μην αποτελούν «ντουβάρια» ανάμεσα σε μνημεία αρχιτεκτονικής. Με την προϋπόθεση βεβαίως ότι δεν θα σερβίρεται «φραπόγαλο» στο ιερό των Αγίων Αποστόλων και δεν θα στήνονται παράγκες δίπλα στα διατηρητέα μετατρέποντας τον κοινόχρηστο χώρο σε περίκλειστο ιδιωτικό. Γνωρίζω ότι στη σημερινή δημοτική αρχή υπάρχουν παράγοντες που πετάνε «φλύκταινες» με τέτοιες λογικές. Και ολίγοι που θα μπορούσαν να τις στηρίξουν. Ο προσανατολισμός είναι ζήτημα συσχετισμών, δεσμεύσεων και (ατομικών) πολιτικών αποφάσεων. Θα υπέγραφα για το κλείσιμο «με τον σεβασμό και την κατανόηση στις επιλογές του καθενός, αλλά με την εδραία πεποίθηση ότι μας αξίζει μια άλλη Καλαμάτα από αυτή των τουριστικών οδηγών και των lifestyle περιοδικών της γουρνοπούλας και της ξαπλώστρας».
