Οταν κυκλοφορείς σε κεντρικούς δρόμους της Καλαμάτας, πολλές φορές αναρωτιέσαι ποιος είναι ο υπεύθυνος για την τήρηση των στοιχειωδών κανόνων. Στη Νέα Είσοδο για παράδειγμα, τη στήνει καμιά φορά η Τροχαία με το μαρκούτσι και γράφει για ταχύτητα. Δεν είδαμε ποτέ όμως κανέναν ένστολο στην Αρτέμιδος, την Κρήτης, τη Φαρών, την Ακρίτα και άλλους δρόμους εσωτερικούς της πόλης, να ελέγχει την ταχύτητα. Η οποία ουκ ολίγες φορές είναι μεγαλύτερη και από αυτή στους εθνικούς δρόμους. Στην Κρήτης έβαλαν τις πινακίδες που μετρούν την ταχύτητα με όριο τα 50 χιλιόμετρα και προειδοποιούν τους οδηγούς να την ελαττώσουν αν το υπερβαίνουν. Και κατά τη λαϊκή σοφία, «χέστηκε η Φατμέ στο Γενί Τζαμί»! Λίγο να σταθεί κάποιος σε εκείνο το σημείο (όπου μάλιστα υπάρχει και καμπύλη), θα διαπιστώσει πως όχι μόνον δεν τηρείται το όριο και δεν κόβει κανένας, αλλά ουκ ολίγοι προσπερνούν, και μάλιστα... κορνάροντας για να ξακρίσουν ο προπορευόμενοι. Στους δρόμους του κέντρου δεν σπανίζουν οι οδηγοί που σανιδώνουν το γκάζι για να προλάβουν το φανάρι, με κίνδυνο να πάρουν φαλάγγι πεζούς και ποδηλάτες. Οπότε εκ των πραγμάτων επανερχόμαστε στην αφετηρία: Ποιος είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της κίνησης μέσα στον αστικό ιστό της πόλης; Και αν υπάρχει τέτοιος, τι δραστηριότητα έχει να επιδείξει; Για τη Ναυαρίνου το έχουμε εμπεδώσει: Υπεύθυνη είναι η Τροχαία, μόνον όμως για να γράφει εκείνους που παρκάρουν παρανόμως.
Η ταχύτητα στην πόλη δεν αφορά μόνο τους πεζούς, αλλά και εκείνους που τους... σέβονται: Σταματάς στη διάβαση για να περάσει η μητέρα με το μωρό, αλλά με το που ακουμπάς το φρένο ακούς την κόρνα από το αυτοκίνητο που ακολουθεί, γιατί θεωρεί ότι θα πρέπει να του... ανοίγεις δρόμο να περάσει. Σταματάς στον ποδηλατόδρομο για να ελέγξεις την κίνηση, και πίσω σου αρχίζει συναυλία για να προχωρήσεις θέλεις δεν θέλεις. Ανάβει το πράσινο στο φανάρι, το χέρι κολλημένο στο κλάξον από εκείνον/η που ακολουθεί. Γενικώς της κόρνας... σε έναν συναγωνισμό «ποιος θα προλάβει» - και φυσικά χωρίς ουσιώδη λόγο. Οι αποστάσεις μέσα στην πόλη είναι τόσο μικρές και η κυκλοφορία τόσο «τσιτωμένη» στους κεντρικούς δρόμους, που το όφελος από την επιδιωκόμενη με κάθε τρόπο ταχύτητα είναι μηδαμινό. Για το φαινόμενο αυτό ο καθένας μπορεί να έχει πρόχειρη τη δικαιολογία, ατομικά ή συλλογικά. Στην πραγματικότητα αυτό έχει να κάνει με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται ο καθένας τη λειτουργία της πόλης και τις σχέσεις των ανθρώπων. Και δυστυχώς ζούμε σε μια εποχή όπου το συλλογικό έχει ηττηθεί κατά κράτος και κυριαρχεί η «υπέρ πάρτης» λογική. Ως εκ τούτου σε κανέναν δεν πρέπει να κάνει εντύπωση η διαρκής χειροτέρευση της κατάστασης. Τα περί αγωγής κηρύγματα φαίνεται πως δεν έχουν αξία, και οι επισημάνσεις είναι περισσότερο για να βγάλουμε το μπαγλάμι μας και λιγότερο επειδή πιστεύουμε ότι μπορεί να γίνει κάτι.
Βεβαίως δεν συμπεριφέρονται όλοι έτσι, αλλά είναι τόσο πολλοί, που δίνουν τον τόνο. Και δεν είναι φυσικά μόνον οι οδηγοί των αυτοκινήτων υπεύθυνοι για το αλαλούμ που επικρατεί στους δρόμους της πόλης. Αλλά και πολλοί από τους επί παντός τροχοφόρου εποχούμενοι. Ας μην συζητήσουμε πόσοι από τους οδηγούς μηχανών φορούν το κράνος· έτσι κι αλλιώς όποτε η Τροχαία το επιχειρήσει -και το κάνει συχνά ορισμένες περιόδους- κάνει γερή μπάζα στα δημόσια ταμεία. Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσοι οδηγοί θα είχαν σωθεί αν φορούσαν το κράνος, το βέβαιο είναι όμως ότι οι περισσότεροι θεωρούν μάλλον ως έξοδο και μπελά το κράνος, παρά ως τρόπο προστασίας της ίδιας της ζωής τους. Απόδειξη ότι πολλοί το κρατούν σαν... βραχιόλι στο χέρι για να γλυτώσουν το γράψιμο, ενώ άλλοι το έχουν... πισωκάπουλα για τον ίδιο λόγο. Το ακόμη χειρότερο όμως είναι το γεγονός ότι πλείστα όσα παιδιά επιβαίνουν σε μηχανάκια χωρίς καμία προστασία, πολλές φορές μάλιστα σε τρικάβαλο ή με τις σακούλες από ψώνια στα τιμόνια. Κάποιοι, όταν ρωτήσεις, σου λένε από ανάγκη γιατί δεν έχουν άλλο τρόπο μετακίνησης, αυτό όμως δεν απαλλάσσει κανέναν από την ευθύνη να είναι προστατευμένοι όλοι οι επιβαίνοντες στις μηχανές. Υπενθυμίζοντας ότι «όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος», θεωρώ ότι για το κράνος θα πρέπει να γίνει ολόκληρη εκστρατεία ώστε να μην χάνονται άδικα ζωές.
Της.... οδικής συμπεριφοράς σήμερα το σημείωμα - και θα μπορούσε κάποιος να γεμίσει ολόκληρες σελίδες με παρατηρήσεις και περιστατικά από τα όσα απίστευτα συμβαίνουν στους δρόμους. Και μερικές φορές θα πρέπει να είσαι αγενής για να γλυτώσεις τον άνθρωπο από τους άθλιους που κυκλοφορούν στους δρόμους. Γιατί εκτός από τους κακούς ή τους κακομαθημένους, υπάρχει και αυτή η κατηγορία, η πλέον επικίνδυνη: Είναι εκείνοι που ενώ εσύ σταματάς για να περάσει ο πεζός, αυτοί, που ακολουθούν με αυτοκίνητο ή μηχανάκι, επιχειρούν να προσπεράσουν θεωρώντας ότι σταμάτησες από... βίτσιο ή πιστεύοντας ότι θα προλάβουν τον πεζό για να περάσουν πρώτοι! Σε πολλούς έχει τύχει αυτό - και πολλοί έχουν γλυτώσει από τύχη σε ανάλογη περίπτωση. Με τρόμο θυμάμαι αυτό που μου συνέβη πριν από κάτι χρόνια στην Υπαπαντής, πρωί πρωί στο άνοιγμα των σχολείων. Σταματώντας εγώ για να περάσουν οι πιτσιρικάδες, με προσπέρασε βιαστικός που πέρασε τελικά ξυστά από τα παπούτσια των παιδιών!
Πολλά έχει να διηγηθεί ο καθένας από αυτά που συναντά καθημερινά στους δρόμους. Είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει καμία μαγική δύναμη αποτροπής. Αλλο τόσο βέβαιο είναι όμως ότι οι υποδομές (διαβάσεις, σήμανση, εμπόδια κ.λπ.), αλλά και η αστυνόμευση της κίνησης, μπορούν να περιορίσουν τα φαινόμενα που κάποιες στιγμές στοιχίζουν ζωές.
Είναι που είναι δύσκολη η ζωή, ας μην την κάνουμε δυσκολότερη.
