Το γεγονός ότι ο κ. Παπατόλιας προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ κάνει περισσότερο ενδιαφέρουσες τις προσεγγίσεις του, καθώς τα βέλη προέρχονται εκ των έσω:
«Η ιστορική "ατυχία" του Καλλικράτη είναι ότι συνέπεσε με το ξέσπασμα μιας πρωτόγνωρης δημοσιονομικής κρίσης και την έναρξη της εφαρμογής των ατελέσφορων και αντι-αναπτυξιακών μνημονιακών πολιτικών. Ετσι, μια κατά βάση προοδευτική μεταρρύθμιση, που προέκυψε μέσα από τα ίδια τα σπλάχνα του αυτοδιοικητικού κινήματος, εκφυλίστηκε σταδιακά σε εργαλείο για την εφαρμογή του μνημονίου και την επιβολή κάθε λογής περιορισμών σε βάρος των θεσμών που εκπροσωπούν τις τοπικές κοινωνίες. Η εξελικτική ματαίωση της αυτοδιοίκησης δεν αποτελεί, ωστόσο, τυχαίο σύμπτωμα ή αθέλητη συνέπεια του μνημονίου. Συνιστά, αντιθέτως, συνειδητή πολιτική επιλογή όλων των κυβερνητικών σχημάτων από το 2010 και ένθεν, με αποκορύφωμα τη στάση της σημερινής πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Πράγματι, η συγκυβέρνηση Σαμαρά έχει υιοθετήσει σε τέτοιο βαθμό την πολιτική του συντηρητικού συγκεντρωτισμού και ακυρώνει με τόσο συστηματικό τρόπο τη δυναμική της αυτοδιοίκησης, που δικαιολογημένα μπορούμε να κάνουμε λόγο για αντιδραστική στροφή του κεντρικού κράτους απέναντι στους τοπικούς και περιφερειακούς θεσμούς».
Η εκτίμησή του για την πορεία των πραγμάτων δικαιώνει την κριτική που έχουμε ασκήσει από αυτή τη στήλη για τις μεθοδεύσεις:
«Σήμερα, δεν έχει απλώς εδραιωθεί ένα κλίμα δυσπιστίας και καχυποψίας απέναντι σε καθετί αυτοδιοικητικό. Πλέον, μεθοδεύεται συνειδητά και ενορχηστρώνεται επικοινωνιακά από τους κυβερνητικούς κύκλους, σε αγαστή συνεργασία με την τρόικα και την Task Force, η ίδια η περιθωριοποίηση της αυτοδιοίκησης και η ταπείνωσή της στα μάτια των πολιτών. Οι νεότευκτοι καλλικρατικοί θεσμοί αντιμετωπίζονται, με την προσχηματική επίκληση της κρίσης, στην καλύτερη περίπτωση ως σταθερή πηγή αφαίμαξης πόρων και επιβολής περιορισμών χωρίς καμία ιεράρχηση ή αξιολόγηση, ενώ στη χειρότερη, ως βαρίδι στην εθνική ανασυγκρότηση και ως νοσηρό σύμπτωμα του διοικητικού μας συστήματος. Σε μια περίοδο που η αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να αναδειχθεί σε "εθνικό πρωταθλητή" της διεξόδου από την κρίση, εκπέμποντας ένα ισχυρό μήνυμα αποφασιστικότητας και πίστης στις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα για να ανασυνταχθεί, η συγκυβέρνηση Σαμαρά της επιφυλάσσει ρόλο ουραγού, ενοχοποιώντας την για όλα τα δεινά του γραφειοκρατικού, διεφθαρμένου και πελατειακού κράτους. Οι κυβερνώντες δεν κρύβουν πια ότι μετάνιωσαν για την αυτοδιοικητική χειραφέτηση και εργάζονται μεθοδικά για την παλινόρθωση του συγκεντρωτισμού, προκαλώντας τεχνητή ασφυξία στους νέους θεσμούς.
Ο θεσμός των αιρετών περιφερειών, που σχεδιάστηκε ακριβώς για να λειτουργήσει ως ο κύριος μοχλός της περιφερειακής ανάπτυξης σε περιόδους κρίσης, βιώνει με τον πιο δραματικό ίσως τρόπο αυτή την παλινόρθωση».
Και οι ακροτελεύτιες παράγραφοι… κάτι μας θυμίζουν: «Αδιάψευστος, όμως, μάρτυρας της ματαίωσης του θεσμού των Περιφερειών είναι ο τρόπος που βιώνουν την παρουσία τους οι απλοί πολίτες. Αυτοί δεν κατάφεραν να δουν την τελευταία διετία, παρά την πλούσια προεκλογική ρητορεία του 2010, ούτε "μικρούς πρωθυπουργούς" ούτε "Περιφερειακά Κοινοβούλια" ούτε "τοπικές κυβερνήσεις". Είδαν, αντιθέτως, Περιφερειακά Συμβούλια να λειτουργούν υποτυπωδώς, με έλλειμμα δημοκρατίας, με διαρκή υποβάθμιση του ρόλου των περιφερειακών συμβούλων, με υποτίμηση της αντιπολίτευσης και με περιθωριοποίηση των παρατάξεων. Και σαν να μην έφτανε αυτό το αρνητικό κλίμα των "χαμηλών πτήσεων" και της θεσμικής απαισιοδοξίας, έρχεται κατά καιρούς η κυβέρνηση να το επιβαρύνει ακόμη περισσότερο με άσκεπτες και επικίνδυνες "φωτοβολίδες", όπως το δήθεν "ενιαίο ψηφοδέλτιο", που ακυρώνει περιφερειακές παρατάξεις και αντιπολιτεύσεις, ή η αντιδημοκρατική και αντισυνταγματική φιλολογία περί παράτασης της θητείας των αυτοδιοικητικών αρχών».
Η αυτοδιοίκηση οδηγείται σε επικίνδυνο δρόμο, και αυτό το αντιλαμβάνονται όσοι μπορούν να δουν τα πράγματα χωρίς παρωπίδες, προκαταλήψεις και σκοπιμότητες. Το μέτωπο απόκρουσης και ανατροπής αυτών των εξελίξεων είναι αναγκαίο και απαιτεί την ευρύτερη συσπείρωση, στη βάση προγραμματικών αρχών και δεσμεύσεων απέναντι στην κοινωνία, η οποία έχει "παγώσει" από τη σκληρότητα των μέτρων και την αυταρχική εφαρμογή τους.
