Ομως ενώ όλοι γνωρίζουμε για παράδειγμα ότι οι οφειλές προς τη ΔΕΗ ξεπερνούν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ, αύριο πολλοί θα πέσουν από τα σύννεφα αν η Επιχείρηση χρεοκοπήσει κι αφήσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Επίσης, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι έχουν καταρρεύσει τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, μεθαύριο πολλοί θα σοκαριστούν αν δεν υπάρχουν χρήματα για τις συντάξεις. Εννοείται φυσικά ότι ενώ όλοι γνωρίζουν ότι το ένα στα δύο δάνεια είναι “κόκκινο”, πολλοί θα μείνουν αποσβολωμένοι άν αύριο χρεοκοπήσουν οι τράπεζες και χαθούν οι καταθέσεις. Γενικότερα, η κατάσταση θυμίζει το φθινόπωρο του 2008, όταν οι Ελληνες πολιτικοί, τραπεζίτες και επιχειρηματίες δήλωναν ότι το τσουνάμι των “τοξικών ομόλογων” δεν θα πλήξει τη συντηρητική ελληνική οικονομία που έχει επενδύσει στην ασφάλεια των ομολόγων του... Ελληνικού Δημοσίου. Υπενθυμίζω ότι, εκείνη την περίοδο, τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων σχολιάζαν όπως και τώρα τον επικείμενο ανασχηματισμό, κουτσομπολεύοντας με χάχανα τα πρόσωπα που θα χάσουν το υπουργείο τους και τα πρόσωπα που θα πιάσουν στασίδι στην κυβέρνηση. Πολλοί από εκείνους τους χαρούμενους σχολιαστές, που δεν είδαν τότε το παγόβουνο της κρίσης, συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να ασχολούνται κυρίως με τις τηλεοπτικές άδειες - αδιαφορώντας για ακόμα μια φορά για το μείζον θέμα της πλήρους οικονομικής κατάρρευσης που απειλεί τη χώρα.
Προς Θεού, δεν λέω ότι είναι ασήμαντο το θέμα των τηλεοπτικών αδειών. Λέω ότι αν χρεοκοπήσει πλήρως και ανεξέλεγκτα η ελληνική οικονομία, δεν θα μείνουν όρθια όχι μόνο τα τηλεοπτικά κανάλια, αλλά ούτε οι τηλεοράσεις στα ράφια των λεηλατημένων πολυκαταστημάτων.
Βεβαίως κάποιοι πιστεύουν -όπως πίστευαν άλλωστε κι όλοι όσοι σύρθηκαν κατά καιρούς στο δρόμο από τον όχλο- ότι θα παραμείνουν όρθιοι σε μια κατεστραμμένη Ελλάδα και ότι θα συνεχίσουν την πορεία τους, ακόμα και σε ένα καθεστώς που δεν θα έχει καμία σχέση με τη δημοκρατία. Υπενθυμίζω μόνο ότι το ίδιο νόμιζαν και το 2008, αλλά οι προσδοκίες τους διαψεύστηκαν πλήρως το 2010, και για να μη φανούν αναξιόπιστοι φόρτωσαν τη χρεοκοπία στην... τρόικα.
Εννοείται ότι από υπεραισιόδοξα συναισθήματα δεν διακατέχονται μόνο οι πολιτικοί και οι μεγαλοεπιχειρηματίες. Υπεραισιόδοξοι παραμένουν στην πράξη και οι περισσότεροι πολίτες, καθώς ακόμα και μετά από εφτά χρόνια ύφεσης πιστεύουν πως η κρίση είναι... τεχνητή και ότι θα ξεπεραστεί όταν θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ο σωτήρας με το μαγικό ραβδί.
Δυστυχώς, οι Ελληνες πολίτες δεν θέλουν να πιστέψουν ότι ο δρόμος εξόδου από την κρίση είναι οδυνηρός κι ότι θα πρέπει να ληφθούν και δυσάρεστες αποφάσεις για να αποφευχθούν τα χειρότερα.
Γι' αυτό από την αρχή της κρίσης μέχρι τώρα οι περισσότεροι Ελληνες εμπιστεύονται πολιτικούς που υπόσχονται γρήγορη επιστροφή στην εποχή της δανειακής ευημερίας μετά από μια σύντομη περίοδο εφαρμογής ήπιων μέτρων για τα μάτια των... δανειστών. Μόνο που τα ήπια μέτρα δεν αρκούν βέβαια για να βγει η ελληνική οικονομία από την ύφεση, κι έτσι διαδοχικά οι «σωτήρες» αναγκάζονται τελικά να εφαρμόσουν πολύ σκληρότερα μέτρα από αυτά που κατήγγειλαν οι ίδιοι ως ανάλγητα και αντιλαϊκά.
Σε κάθε περίπτωση, έξοδος από το μακρύ τούνελ της ύφεσης δεν πρόκειται να υπάρξει με ημίμετρα και αύξηση των φόρων. Η οικονομία θα μπει στο δρόμο της ανάπτυξης μόνο εάν αλλάξει το μετεμφυλιακό παραγωγικό μοντέλο - και συγκεκριμένα μόνο εάν το κράτος παραδώσει τα επιχειρηματικά σκήπτρα στους ιδιώτες. Οσο το κράτος θεωρεί τους ιδιώτες ανίκανους ή διεφθαρμένους και παραμένει ο μεγαλύτερος επιχειρηματίας κι εργοδότης, δεν υπάρχει ελπίδα, ούτε για ανάπτυξη ούτε για προσέλκυση επενδύσεων.
Για να το πούμε αλλιώς: Οσο οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι συνταξιούχοι και οι κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η ομπρέλα του κράτους τους προστατεύει από το “τέρας” του ιδιωτικού τομέα, τόσο θα συνεχίζεται η καταστροφική πορεία της οικονομίας. Οι πολίτες όμως θα πρέπει σύντομα να καταλάβουν ότι δεν έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε σύνταξη των 800 ή των 2.000 ευρώ: Εχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε σύνταξη των 800 ή των 200 ευρώ. Και όταν ψηφίζουν πολιτικούς που υπόσχονται... 13η σύνταξη των 2.000 ευρώ με ένα νόμο, πρακτικά επιλέγουν τη σύνταξη των 200 ευρώ. Τόσο απλά.
Δεν θα κουραστώ να το γράφω και να το λέω: Ο δρόμος εξόδου από την κρίση θα είναι μακρύς και δεν θα είναι ευχάριστος, γιατί απαιτείται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να ξεβολευτούν μεσοπρόθεσμα (και όχι βραχυπρόθεσμα όπως υπόσχονται οι περισσότεροι πολιτικοί) τα 2/3 των πολιτών, που είχαν βολευτεί κάτω από τη δανεική ομπρέλα του κράτους.
Επειδή όμως κανένας δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει ούτε το σήμερα ούτε τις φαντασιώσεις του χθες, για ένα αβέβαιο μακροπρόθεσμο αύριο, δεν αποκλείεται ένα πρωί κάποιοι να πέσουν απ' τα σύννεφα... διαπιστώνοντας ότι πρόκειται να περάσουν την υπόλοιπη ζωή τους με μια σύνταξη των 200 ευρώ και με την αγωνία αν θα υπάρχει ρεύμα όλη την ημέρα.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
