Ετσι κι αλλιώς, η ένταξη της Ελλάδας στην παγκόσμια ελίτ δεν οφείλεται στις οικονομικές της επιδόσεις, αλλά κυρίως στις πολιτικές επιλογές που την έφεραν στο πλευρό των νικητών δύο Παγκόσμιων και του Ψυχρού Πολέμου. Ουσιαστικά, ακόμα και η ένταξη της Ελλάδας αρχικά στην ΕΟΚ και στη συνέχεια στη ζώνη του ευρώ οφείλεται κυρίως σε πολιτικές αποφάσεις, παρά στους καρπούς που απέδωσαν οι προσπάθειες σύγκλισης με τις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες. Επίσης, το “ελληνικό οικονομικό θαύμα” θα ήταν αδύνατο να συντελεστεί χωρίς την ενεργό στήριξη της Δύσης και, κυρίως, χωρίς την αμερικανική οικονομική βοήθεια.
Ολα αυτά τα χρόνια οι Ελληνες πολιτικοί, αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας και τα αντίπαλα γεωπολιτικά συμφέροντα, κατάφερναν να εξασφαλίζουν οικονομική βοήθεια, δάνεια και επιχορηγήσεις που δεν ονειρεύτηκε άλλη χώρα. Τα αντίπαλα γεωπολιτικά συμφέροντα προσπάθησε να εκμεταλλευτεί η ελληνική πολιτική ελίτ και μετά τη χρεοκοπία του 2010, αναζητώντας δανεικά σε Μόσχα και Πεκίνο. Τόσο η Ρωσία όμως όσο και η Κίνα δεν θέλησαν να διακινδυνεύσουν μια σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, κι έτσι για πρώτη φορά μετά από σχεδόν έναν αιώνα η ελληνική πολιτική ελίτ αναγκάστηκε να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι πρέπει να συνεχίσει... χωρίς δανεικά για παροχές. Ο βραχυπρόθεσμος συμβιβασμός ήταν ούτως ή άλλως αναγκαίος προκειμένου να διατηρηθεί ζωντανή η ελληνική οικονομία, ώστε να υπάρξει μια νέα διαπραγμάτευση στο μέλλον. Ομως και η νέα διαπραγμάτευση έληξε άδοξα το 2014, όταν η κυβέρνηση Σαμαρά δεν μπόρεσε να πείσει τους εταίρους της ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύουν από τον ΣΥΡΙΖΑ, οπότε θα έπρεπε να διαγραφεί μέρος του χρέους ώστε η Ελλαδα να μπορέσει να ζητήσει νέα δάνεια από την αγορά.
Αδοξο τέλος είχε και η προσπάθεια της κυβέρνησης Τσίπρα να βρει δανεικά άνευ όρων, καθώς η Μόσχα και το Πεκίνο αρνήθηκαν ευγενικά - ενώ και οι χρηματαγορές δεν έδειξαν να πτοούνται από το “Οχι” του δημοψηφίσματος, συνεχίζοντας απτόητες την ανοδική τους πορεία. Ετσι το 2015 η κυβέρνηση Τσίπρα, όπως και η κυβέρνηση Παπανδρέου το 2010, αναγκάστηκε να διαπραγματευτεί νέα δανεικά υπό εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, και φυσικά τα εξασφάλισε μόνο όταν παραχώρησε “γη και ύδωρ” στους εταίρους.
Και ενώ όλα έδειχναν ότι η ελληνική οικονομία είναι “καταδικασμένη” να γίνει ανταγωνιστική, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερτογάν με την αλλοπρόσαλλη πολιτική του έδωσε το φιλί της ζωής σε όσους ελπίζουν σε... νέα δάνεια από τις ΗΠΑ.Την αντιπαράθεση ΗΠΑ - Τουρκίας εκμεταλλεύτηκε η ελληνική κυβέρνηση για να παρουσιάσει στη ΔΕΘ όχι μόνο την προοπτική σύσφιγξης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, αλλά και τη δυνατότητα λειτουργήσει η Ελλάδα (με το αζημίωτο βέβαια) ως ανάχωμα για τον ισλαμισμό, όπως λειτούργησε τις προηγούμενες δεκαετίες ως ανάχωμα για τον κομμουνισμό.
Πριν βιαστεί κανείς να ηθικολογήσει για τις "ανάρμοστες σχέσεις" ενός αριστερού κόμματος όπως ο ΣΥΡΙΖΑ με έναν υπερδεξιό Πρόεδρο όπως ο Τραμπ, οφείλω να ενημερώσω ότι ο λαός είναι έτοιμος να τις συγχωρέσει, αν η Ουάσιγκτον ανοίξει τις κάνουλες του δανεισμού. Εννοείται όμως ότι η στάση των ΗΠΑ θα εξαρτηθεί κυρίως από τις εξελίξεις στη γείτονα χώρα, που κάθε άλλο παρά προβλέψιμες είναι. Το μόνο σίγουρο αυτή τη στιγμή είναι ότι η πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν σπρώχνει την Ελλάδα στην αγκαλιά των ΗΠΑ - και η εξέλιξη αυτή δεν μπορεί να αγνοηθεί ούτε από τους Ελληνες ούτε από τους Ευρωπαίους πολιτικούς.
Από εκεί και πέρα, συνεκτιμώντας ότι μια πιθανή κατάρρευση του ευρώ δεν θα στενοχωρήσει τον Ντόναλντ Τραμπ, έχει μεγάλο ενδιαφέρον η θέση των ελληνικών κομμάτων απέναντι στις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση, τη Ρωσία και τη Κίνα. Προσωρινά οι ηγεσίες των κομμάτων (και όχι μόνο) αντιμετωπίζουν αμήχανα τις εξελίξεις, αφού έτσι κι αλλιώς το καραμανλικό δόγμα “Η Ελλάδα ανήκει στη Δύση” τείνει να γίνει προεκλογικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το παπανδρεϊκό “Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες” βρίσκεται ήδη στα χείλη των χρυσαυγιτών.
Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πεθάνουμε από… πλήξη.
Υ.Γ. Το άρθρο γράφτηκε πριν δει το φως της δημοσιότητας η είδηση για μεταφορά στην Κάρπαθο μέρους της αμερικάνικης αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
