Αν στο κάδρο προστεθούν από τη μια πλευρά φορείς όπως το Δασαρχείο, που οργανικά ανήκει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, και από την άλλη η Δικαιοσύνη, που δεν μπορεί να μοιράσει δυο γαϊδουριών άχυρα σε εύλογο χρονικό διάστημα, αποκαλύπτεται, μπροστά στον ανήμπορο να αντιδράσει πολίτη, το διοικητικό χάος που κρατά δέσμια την Ελλάδα. Μέσα σε αυτό το διοικητικό χάος λειτουργούν μόνο οι μηχανισμοί συντήρησης προνομίων, ενδεδυμένοι με κομματικό ή επιχειρηματικό μανδύα για τα μάτια των κουτόφραγκων.
Ειδικά τα κόμματα στην Ελλάδα δεν έχουν καμία σχέση με τους σύγχρονους μηχανισμούς παραγωγής και διαχείρισης πολιτικών ιδεών. Τα ελληνικά κόμματα λειτουργούν κυρίως ως προέκταση των οικογενειακών δικτύων, που μεσολαβούν με το αζημίωτο για να ασκηθεί αδιατάρακτα η παραγωγική δραστηριότητα. Την ίδια δομή παρουσιάζει και ένας μεγάλος αριθμός οικογενειακών επιχειρήσεων, που είτε αδυνατεί να μεγεθυνθεί είτε λειτουργεί ως εμφανής εταίρος αφανούς εταιρείας που δεν θέλει να συγκρουστεί με τα τοπικά οικογενειακά δίκτυα. Ουσιαστικά τα οικογενειακά αυτά δίκτυα λειτουργούν ως δήθεν "προστάτες" της παραγωγικής δραστηριότητας, ενώ στην πραγματικότητα θέτουν τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη, εμποδίζοντας κάθε καινοτόμο δράση. Η ύπαρξη όλων αυτών των μηχανισμών συντήρησης της μιζέριας, που αυτοαποκαλούνται "κόμματα" και "επιχειρήσεις", θα ήταν ανέφικτη σε ένα κράτος δικαίου με λίγους και σαφείς νόμους και εξίσου σαφείς, ξεκαθαρισμένες αρμοδιότητες μεταξύ κεντρικής διοίκησης, περιφερειών και δήμων. Το ελληνικό διοικητικό χάος και η μόνιμη καθημερινή ανομία επιτρέπουν στους μηχανισμούς της συντήρησης να παρουσιάζονται ως προστάτες των αδυνάτων, με μόνο στόχο να μεγεθύνουν την ισχύ που αντλούν από τα πελατειακά δίκτυα.
Για παράδειγμα: Στον τομέα της υγείας, κράτος, αυτοδιοίκηση, κόμματα και συνδικάτα διεκδικούν ο καθένας για τον εαυτό του μεγαλύτερο κομμάτι των υγειονομικών υπηρεσιών, με στόχο την άντληση ισχύος μέσω της πελατειακής εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων και των ανασφάλιστων. Εννοείται ότι για την υγεία των πολιτών δεν έχει καμία απολύτως σημασία αν ο διορισμός του διοικητή στο νοσοκομείο γίνεται από τον πρωθυπουργό, τον περιφερειάρχη ή το δήμαρχο.
Η Ελλάδα θα γυρίσει σελίδα μόνο αν οι διοικητές των νοσοκομείων προσλαμβάνονται μέσα από αδιάβλητες διαδικασίες στις οποίες δεν θα εμπλέκεται κανένας πολιτικός φορέας. Πρώτα απ’ όλα όμως θα πρέπει να κοπεί ο οικονομικός ομφάλιος λώρος που συνδέει την αυτοδιοίκηση με την κεντρική διοίκηση μετατρέποντας τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες σε επαίτες των υπουργείων. Οι δήμοι και οι περιφέρειες θα πρέπει να θεσπίζουν τους δικούς τους φόρους περιουσίας και εισοδήματος, αφήνοντας στην κεντρική διοίκηση μόνο την είσπραξη του ΦΠΑ. Μόνο έτσι οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες θα ασκούν την πολιτική που επιθυμούν, ώστε στην κάλπη να χρεώνονται τις δικές τους αποτυχίες και να πιστώνονται τις δικές τους επιτυχίες.
Για να λειτουργήσει όμως η αυτοδιοίκηση, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα η επιλογή των υποψηφίων να γίνεται από την κομματική βάση και όχι από την ηγεσία του κάθε κόμματος. Προσωπικά μου φαίνεται αδιανόητο τα μέλη ενός κόμματος να θεωρούνται ώριμα για την εκλογή του προέδρου του και ταυτόχρονα ανώριμα για την εκλογή του υποψήφιου δήμαρχου της περιοχής τους. Επίσης αδιανόητο μου φαίνεται το να μην επιλέγει η κομματική βάση τουλάχιστον το 1/3 των υποψήφιων βουλευτών ή να μην έχει λόγο στην επιλογή των υποψήφιων περιφερειακών συμβούλων.
Σε κάθε περίπτωση, οι δημοκρατικές διαδικασίες δεν πρέπει να περιοριστούν στην επιλογή των υποψηφίων. Οι πολίτες πρέπει να έχουν λόγο στη σύνταξη των προϋπολογισμών, ώστε να ελέγχουν τόσο τους φόρους όσο και τις δαπάνες των δήμων και των περιφερειών. Ακόμα καλύτερα, η κάθε κοινότητα και γειτονιά θα έπρεπε να έχει δικό της προϋπολογισμό για την καθαριότητα, το φωτισμό και τη συντήρηση των δρόμων, ώστε οι πολίτες να ελέγχουν άμεσα και καθημερινά αν πιάνουν τόπο τα χρήματά τους ή αν πληρώνουν άδικα φόρους και τέλη. Προσωπικά θα προτιμούσα κάθε γειτονιά ή χωριό να έχει και δικό του προϋπολογισμό για την ασφάλεια και την υγεία, αλλά επειδή από άλλους θα κατηγορηθώ για "κοινοτισμό" και από άλλους για "φιλελευθερισμό", θα σταματήσω προσωρινά κάπου εδώ – γιατί έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να αλλάξει και τίποτα στο βασίλειο του χάους και των οικογενειακών δικτύων
Θανάσης Λαγός
