Μια τέτοια κρίσιμη απόφαση για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη σχετικά με τον πρωτογενή τομέα της Πελοποννήσου ελήφθη κατά την πρώτη τετραετία, όταν οι υπουργοί Αγροτικής Ανάπτυξης, με την ανοχή, αν όχι την ενθάρρυνση του Μαξίμου, υπονόμευσαν την προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) της Ελιάς Καλαμάτας. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνέχισε την πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα, η οποία είχε ταυτίσει την ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας με την απλή ποικιλία Καλαμών. Αυτές οι αποφάσεις άνοιξαν την πόρτα στην εγχώρια και διεθνή αγορά σε ελιές από Τουρκία και Αίγυπτο, οι οποίες πωλούνται πλέον ελεύθερα ως «Kalamata olives». Η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχασε έτσι μια μοναδική ευκαιρία να αξιοποιήσει ένα παγκοσμίως αναγνωρισμένο brand name για να προωθήσει και άλλα προϊόντα της, όπως το λάδι και το κρασί.
Η υπονόμευση της ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην διεθνή αγορά και στους τοπικούς παραγωγούς, αποκαλύπτοντας τις προτεραιότητες της κυβέρνησης όσον αφορά τη σχέση ποιότητας και ποσότητας στα αγροτικά προϊόντα. Η κυβέρνηση επέδειξε ξεκάθαρη στήριξη στην κατεστημένη τάξη των εμπόρων που προτιμούν τις μεγάλες ποσότητες σε βαρέλια, αν και διακηρύσσει στα συνέδρια την υποστήριξή της στα ποιοτικά, πιστοποιημένα προϊόντα. Στην πράξη όμως, αφήνει τους παραγωγούς να αντιμετωπίσουν μόνοι τους την ανομία της αγοράς των χύμα προϊόντων. Είναι χαρακτηριστικό ότι καμία κυβέρνηση δεν δηλώνει ανοιχτά αντίθετη στις επιχειρήσεις που παράγουν πιστοποιημένα προϊόντα. Ωστόσο, παραβιάζοντας τους νόμους που η ίδια θεσπίζει, αφήνει αυτές τις επιχειρήσεις να πνιγούν στην ανομία.
Ο ανεφάρμοστος νόμος για το εμφιαλωμένο ελαιόλαδο στην εστίαση είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι ελαιοπαραγωγοί γνωρίζουν πολύ καλά αυτά τα πολιτικά παιχνίδια και δεν παίρνουν στα σοβαρά τις μεγαλόστομες διακηρύξεις των συνεδρίων. Οι μικροί παραγωγοί, ειδικότερα, πωλούν μεγάλο μέρος της παραγωγής τους απευθείας με τενεκέ σε συγγενείς και φίλους και ότι αν μπορούν σε χονδρέμπορους, παρακάμπτοντας την επίσημη αγορά. Έτσι, η «γκρίζα αγορά» του ελαιολάδου είναι πολύ σημαντική στην Ελλάδα, προσφέροντας φθηνότερο προϊόν στον καταναλωτή. Η προσωπική σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή υποκαθιστά, με την ανοχή του κράτους, τα επίσημα πιστοποιητικά ποιότητας. Η εκρηκτική αύξηση της τιμής του ελαιολάδου πέρυσι διατάραξε αυτήν την ισορροπία και έδωσε στην κυβέρνηση την ευκαιρία να επιβάλει φόρους στα μικρά δοχεία, ωφελώντας τους μεγάλους εμπόρους. Τι μέλλον περιμένει την αγορά; Εάν δεν υπάρξουν ξεκάθαροι κανόνες για όλους, είτε θα κυριαρχήσει η «γκρίζα αγορά», είτε θα καταρρεύσει ο ελαιοκομικός κλάδος, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθούν οι ελαιώνες της Μεσσηνίας και της Πελοποννήσου
(Σ.Σ. Δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση στις 3 Ιανουαρίου 2025)
