Συγκεκριμένα, αν αυξηθεί η ημερομηνία λήξης του φρέσκου γάλατος από 5 σε 11 μέρες, είναι σίγουρο ότι θα κλείσουν δεκάδες μικρές ελληνικές κτηνοτροφικές μονάδες, επειδή δεν θα μπορούν να παράγουν προϊόν εξίσου φθηνό με το εισαγόμενο. Σήμερα λόγω της μικρής διάρκειας των 5 ημερών είναι ασύμφορη η εισαγωγή γάλατος στην εγχώρια αγορά, αφού το εισαγόμενο προϊόν μπορεί στη συνέχεια να μείνει για ελάχιστο χρονικό διάστημα στο ράφι. Ετσι οι εταιρείες αγοράζουν και πουλούν γάλα κυρίως από τις ελληνικές επιχειρήσεις, σε τιμή υψηλότερη βεβαίως από αυτήν που επικρατεί στην ευρωπαϊκή αγορά. Εννοείται δε ότι η μικρή περίοδος λήξης του φρέσκου γάλατος δεν θεσπίστηκε για την προστασία της υγείας των καταναλωτών -από τι άραγε;- αλλά για την προστασία των Ελλήνων κτηνοτρόφων. Ετσι κι αλλιώς, κανένας καταναλωτής στην υπόλοιπη Ευρώπη δεν έπαθε τίποτα καταναλώνοντας φρέσκο παστεριωμένο γάλα 10 ημερών από το ψυγείο.
Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να αποφασιστεί με αυστηρά οικονομικά κριτήρια αν είναι συμφέρουσα η προστασία των μικρών παραγωγών γάλατος ή είναι προτιμότερη η προστασία του εισοδήματος των καταναλωτών. Κάποιοι θα απαντήσουν με περισσή ευκολία ότι, προκειμένου να μην κλείσουν οι ελληνικές κτηνοτροφικές μονάδες, είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν ακριβότερα το γάλα. Αλλοι πάλι θα ταχθούν ανεπιφύλακτα υπέρ της αλλαγής της ημερομηνίας λήξης, τονίζοντας ότι η προστασία των κτηνοτρόφων επιβαρύνει άδικα και τους φτωχούς καταναλωτές γάλατος. Σε κάθε περίπτωση όμως η απάντηση δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη σαν τις απαντήσεις των λαϊκιστών, που έχουν στόχο τις ψήφους των κτηνοτρόφων και των υπερπατριωτών.
Πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση, θα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι πλήρης ανταγωνισμός υπάρχει μόνο στην οικονομική θεωρία· και ότι όλα τα κράτη, άμεσα ή έμμεσα, προστατεύουν κάποιες παραγωγικές τους δραστηριότητες που τις θεωρούν εθνικά αναγκαίες. Θα πρέπει πάντως να συμφωνήσουμε επίσης ότι κανένα αναπτυγμένο κράτος δεν προστατεύει αντιπαραγωγικές δραστηριότητες σε βάρος του ανταγωνισμού και των καταναλωτών. Γι' αυτό π.χ. η Σουηδία έχει παραιτηθεί από την παραγωγή... αγγουριών και η Γαλλία προτιμά να παράγει κρασί αντί για λάδι. Ουσιαστικά κάθε οικονομία αναπτύσσει τους κλάδους στους οποίους έχει κάποιο συγκριτικό πλεονέκτημα, ενώ παραιτείται από την παραγωγή προϊόντων που μπορεί να εισαγάγει φθηνότερα από τη διεθνή αγορά.
Ολα αυτά είναι γνωστά στη διεθνή κοινότητα ήδη από τον 18ο αιώνα, όταν ο David Ricardo διατύπωσε τη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος. Ομως στην Ελλάδα κυριαρχεί η οικονομική αντίληψη του… Εμβέρ Χότζα, σύμφωνα με την οποία μια οικονομία είναι ισχυρή μόνο αν είναι αυτάρκης. Γι' αυτό η ελληνική οικονομία προσπαθεί να παράγει τα πάντα, αλλά τελικά το μόνο που κατορθώνει είναι να διατηρεί μονίμως αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο, με εισαγωγές μεγαλύτερες από τις εξαγωγές. Προσπαθώντας αποτυχημένα να παράγει τα πάντα, προστατεύει άμεσα ή έμμεσα δεκάδες αντιπαραγωγικές δραστηριότητες - με συνέπεια να στερεί από την παραγωγική βάση πολύτιμους παραγωγικούς συντελεστές. Για παράδειγμα: Αν παράγω… κοχύλια και το κράτος με επιδοτεί γιατί πιστεύει ότι πρέπει να υπάρχει παραγωγή ελληνικών κοχυλιών, δεν έχω κανένα λόγο να αλλάξω επάγγελμα, ακόμα κι αν τα κοχύλια μένουν απούλητα. Με αυτό τον τρόπο όμως στερώ από τον τουρισμό μια παραλία, και από τον εαυτό μου… εισόδημα που θα αποκτούσα αν νοίκιαζα ξαπλώστρες σε τουρίστες.
Φυσικά κανένας δεν παράγει κοχύλια, αλλά το κράτος συνεχίζει να στηρίζει την πατατοπαραγωγή στο κυμοθάλασσο του Μεσσηνιακού Κόλπου! Ετσι εμποδίζει την ανάπτυξη ξενοδοχειακών μονάδων και χάνει χρήματα, με συνέπεια να ψάχνει συνεχώς πόρους για να ενισχύσει το εισόδημα των πατατοπαραγωγών. Την ίδια στιγμή βεβαίως εισάγονται και αιγυπτιακές πατάτες που πουλιούνται ως ελληνικές, ώστε πολλοί πατατοπαραγωγοί να έχουν άλλοθι για να συνεχίσουν τη σπατάλη πολύτιμων πόρων -και συγκεκριμένα του εδάφους- σε μια αντιπαραγωγική δραστηριότητα.
Στην Ελλάδα του Εμβέρ Χότζα οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι το πραγματικό κόστος ενός αγαθού είναι τα προϊόντα που θυσιάζονται για να παραχθεί αυτό. Ετσι, το πραγματικό κόστος της πατάτας είναι οι ξενοδοχειακές κλίνες που θυσιάζονται για να παραχθούν πατάτες. Αν λοιπόν θυσιάζουμε έσοδα 5 εκατομμυρίων ευρώ από ξενοδοχειακές κλίνες, για να εισπράξουμε 500 χιλιάδες ευρώ από πατάτες, στην πραγματικότητα δεν έχουμε κανένα κέρδος: έχουμε μόνο ζημιά για όλους, και μάλιστα μια ζημιά 4,5 εκατομμυρίων ευρώ.
Θα πρέπει λοιπόν κάποια στιγμή η ελληνική κοινωνία να αποφασίσει αν είναι αναγκαίο να συνεχιστεί η παραγωγή πατάτας και γάλατος με κάθε κόστος. Ειδικά για το γάλα, θα πρέπει να αποφασιστεί αν είναι συμφέρουσα η παραγωγή του όταν στην Ελλάδα εισάγονται ζωοτροφές αξίας 400 εκατομμυρίων ευρώ. Πρώτα από όλα όμως θα πρέπει να σκεφτούμε για ποιο λόγο δεν πρέπει να γίνεται εισαγωγή γάλατος, ενώ γίνεται εισαγωγή των ζωοτροφών.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από το τι θα αποφασίσει τελικά η κοινωνία, το πραγματικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι πρόβλημα κατανομής των συντελεστών - και συγκεκριμένα, σπατάλης των παραγωγικών συντελεστών σε αντιπαραγωγικές δραστηριότητες. (Ομως για την ανάγκη ανακατανομής των συντελεστών και για τις βραχυπρόθεσμες οδυνηρές της συνέπειες, θα συνεχίσουμε στις "Εντυπώσεις").
lathanasis@ yahoo.gr
Θανάσης Λαγός
