Από εκεί και πέρα, αν η εμπορική αξία του κατασχεμένου ακίνητου έχει μειωθεί, η τράπεζα χάνει ένα μέρος του κεφαλαίου που έχει δανείσει. Κι αν αυτά τα ποσά είναι μεγάλα, τότε το πιστωτικό ίδρυμα ή θα χρεοκοπήσει όπως η Lehman Brothers ή θα φύγει από τα χέρια των τραπεζιτών και θα περάσει στα χέρια του κράτους, όπως η Fannie Mae και η Freddie Mac.
Στην Ελλάδα όμως, όπου το κράτος προστατεύει με παχιά λόγια τους πολίτες, αν κάποιος σταματήσει να πληρώνει το στεγαστικό του δάνειο κινδυνεύει όχι μόνο να χάσει το σπίτι και την περιουσία του, αλλά και τους μελλοντικούς του μισθούς. Παράδειγμα: Κάποιος στην Ελλάδα δανείστηκε 150.000 ευρώ για αγορά ή κατασκευή σπιτιού. Αν σταματήσει να πληρώνει και η τράπεζα του πάρει το σπίτι αλλά εισπράξει από την πώληση του κατασχεμένου μόνο 90.000 ευρώ, τότε ο δανειολήπτης θα συνεχίσει να χρωστά 60.000 ευρώ στην τράπεζα.
Με απλά λόγια: Στις φιλελεύθερες ΗΠΑ ο δανειολήπτης στεγαστικού κινδυνεύει να χάσει το σπίτι του. Αντιθέτως στην Ελλάδα, όπου κυριαρχεί το οργουελιανό σύνθημα «πρώτα ο άνθρωπος», ο δανειολήπτης κινδυνεύει να χάσει τη... ζωή του.
Επίσης, στις φιλελεύθερες ΗΠΑ η άπληστη τράπεζα που έδωσε θαλασσοδάνεια τιμωρείται με χρεοκοπία ή με κρατικοποίηση, ενώ στην Ελλάδα οι χρεοκοπημένοι τραπεζίτες συνεχίζουν να διοικούν τα πιστωτικά ιδρύματα που στέκονται ακόμα στα πόδια τους με τις ενέσεις δημόσιου χρήματος που πληρώσουν οι φορολογούμενοι.
Κάπως έτσι, μετά από 6 χρόνια ύφεσης και δυο ανακεφαλαιοποιήσεις, φτάσαμε να συζητάμε πάλι για μια νέα γενναία χρηματοδότηση των τραπεζών... ενώ την ίδια ώρα φουντώνει ξανά η συζήτηση για τη διαχείριση των “κόκκινων δανείων”. Οι... Θεσμοί έχουν προτείνει να προστατεύεται από τον πλειστηριασμό η πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 120.000 ευρώ - ενώ η ελληνική πρόταση ξεκινά από τα 200.000 ευρώ για τον άγαμο και φτάνει στα 325.000 ευρώ για ζευγάρι με τρία παιδιά. Κανένας τους πάντως δεν συζητά για την αγοραστική αξία των ακινήτων που θα κατασχεθούν ή για το τι θα συμβεί στις τιμές των σπιτιών αν ξεκινήσουν μαζικοί πλειστηριασμοί.
Αν συζητούσαν με πραγματικά στοιχεία και όχι με αντικειμενικές αξίες που είχε ορίσει κάποιος γραφειοκράτης πριν την κρίση, δεν θα συνειδητοποιούσαν απλώς ότι τα σπίτια έχουν χάσει κατά τη διάρκεια της 6ετούς ύφεσης τουλάχιστον το 40% της αξίας τους. Θα συνειδητοποιούσαν επίσης ότι, αν κάποιος είχε αγοράσει σπίτι με 20ετές δάνειο 100.000 ευρώ, θα πρέπει να πληρώνει και σήμερα μηνιαία δόση 600 ευρώ, ενώ μπορεί να ενοικιάσει ίδιο ή καλύτερο ακίνητο με 250 ή 300 ευρώ. Ενώ όμως η αποπληρωμή του δανείου είναι ασύμφορη, οι δανειολήπτες δεν εγκαταλείπουν τα σπίτια τους για να νοικιάσουν μια φτηνότερη κατοικία, επειδή ο Ελληνας νομοθέτης ουσιαστικά προστατεύει τον άπληστο τραπεζίτη (και μέτοχο φυσικά), που τα προηγούμενα χρόνια είχε υπερκέρδη επειδή πούλησε “θαλασσοδάνεια” και στεγαστικά τα οποία δεν θα μπορούσαν βέβαια να εξοφληθούν σε περίοδο ύφεσης.
Ετσι διατηρείται η ανισορροπία στην αγορά ακινήτων - και η κατάσταση θα γίνει ακόμα χειρότερη αν ξεκινήσουν σύντομα μαζικοί πλειστηριασμοί σπιτιών. Με δεδομένο ότι κανένας σώφρων επενδυτής δεν σπαταλάει τα χρήματά του σε μια άρρωστη αγορά, τα ακίνητα των στεγαστικών δανείων είτε θα μείνουν στα αζήτητα είτε θα αγοραστούν από κερδοσκόπους υψηλού ρίσκου, που δεν θα στενοχωρηθούν και πολύ αν τα σπίτια μείνουν ακατοίκητα.
Πριν όμως φτάσουμε στην πώληση των κατασχεμένων ακινήτων, η κυβέρνηση θα πρέπει να βοηθήσει τις τράπεζες να τα... κατασχέσουν. Τότε "Θεσμοί", κυβερνήτες και τραπεζίτες θα αναγκαστούν να προσκρούσουν στη σκληρή πραγματικότητα και θα διαπιστώσουν ότι κανένας δανειολήπτης δεν πρόκειται να εγκαταλείψει αναίμακτα το σπίτι του, όταν γνωρίζει ότι και μετά την κατάσχεση θα συνεχίσει να χρωστάει στις τράπεζες! Ο απελπισμένος δανειολήπτης θα ταμπουρωθεί μέσα στο σπίτι με συγγενείς και φίλους, κι απέξω οι κάμερες θα μεταδίδουν απευθείας τη δραματική πολιορκία. Στο πλευρό του απελπισμένου δανειολήπτη θα σπεύσουν δεκάδες διαδηλωτές... και κάπου εκεί όλοι θα διαπιστώσουν πως το πρόβλημα δεν είναι αν τα “κόκκινα” στεγαστικά δάνεια θα παραχωρηθούν σε μια bad bank ή αν θα πουληθούν σε funds διαχείρισης ακινήτων: Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και αν πουληθούν τα κατασχεμένα ακίνητα, ο απελπισμένος δανειολήπτης θα συνεχίσει να χρωστάει. Σε διαφορετική περίπτωση, θα είχε παραδώσει ο ίδιος το κλειδί του ακινήτου στην τράπεζα και θα είχε μετακομίσει ήδη σε καλύτερο σπίτι, με πολύ φτηνότερο ενοίκιο από τη μηνιαία δόση που καλείται σήμερα να πληρώσει και δεν μπορεί.
Κάτι τέτοια όμως συμβαίνουν... στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα του οργουελιανού συνθήματος «πρώτα ο άνθρωπος», κόβουμε συντάξεις και μισθούς, για να διατηρηθεί το υδροκέφαλο κράτος που προστατεύει τους άπληστους τραπεζίτες, οι οποίοι μοίραζαν "θαλασσοδάνεια" για να δείξουν κέρδη στους μετόχους τους, που δεν αποκλείεται σήμερα να είναι δανειολήπτες “κόκκινων” δανείων.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
