Οι επόμενοι μήνες είναι εξαιρετικά κρίσιμοι για την πορεία των πραγμάτων της χώρας αλλά και της περιοχής τις επόμενες δεκαετίες. Η συμφωνία στο πρόσφατο Eurogroup προφανώς και δεν έσωσε την Ελλάδα ούτε βέβαια την κατέστρεψε, απλώς της έδωσε χρόνο. Η αξιοποίηση του χρόνου που κερδήθηκε είναι λοιπόν το μεγάλο ζήτημα. Αν αυτή την παράταση που εξασφαλίσαμε την αναλώσουμε σε αυτοθαυμασμούς και σε άγονες αντιπαραθέσεις, πολύ σύντομα, στους επόμενους μήνες, θα βρεθούμε σε νέα μεγαλύτερα και πιθανότατα τραγικότερα αδιέξοδα. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να προχωρήσουμε σε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που δεν τολμούσαμε επί σειρά ετών. Και όπως είναι γνωστό όσο εύκολα λέγονται αυτά τόσο δύσκολο είναι να εφαρμοστούν στην πράξη μέτρα που θα ανατρέπουν κατεστημένες συμπεριφορές και συμφέροντα. Τις επόμενες εβδομάδες θα κριθούν δύο κορυφαία θέματα για την περιοχή μας. Το ένα είναι η τύχη των συμβάσεων παραχώρησης και ειδικότερα η κατασκευή της Ολυμπίας Οδού στο τμήμα Πύργος - Τσακώνα και το άλλο η αναδιάρθρωση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσα από το σχέδιο «Αθηνά».
Η κατασκευή της Ολυμπίας Οδού στο σύνολό της φέρνει οδικά κοντύτερα τη Μεσσηνία στην Ευρώπη με ό,τι αυτό συνεπάγεται στους τομείς του τουρισμού και της μεταποίησης. Δεν θα ήταν έτσι υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι το συγκεκριμένο οδικό έργο έχει ίδια, αν όχι σημαντικότερη, αξία με αυτό της ολοκλήρωσης του δρόμου Αθήνας- Καλαμάτας. Η υλοποίηση λοιπόν της σύμβασης παραχώρησης με τη χρήση πόρων από την ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων, από τα διαρθρωτικά ταμεία αλλά και μέσα από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών έχει ιδιαίτερη αξία και σημασία για την ανάπτυξη της περιοχής στο μέλλον. Σε κάθε περίπτωση η άμεση κατασκευή του τμήματος από την Τσακώνα μέχρι το Καλό Νερό είναι ένας στόχος που πρέπει να τεθεί σε τοπικό επίπεδο και να επιδιωχθεί η υλοποίησή του κατά προτεραιότητα. Με το έργο αυτό επιτυγχάνεται η οικονομική και κοινωνική ενοποίηση της Μεσσηνίας και η άρση της συγκοινωνιακής απομόνωσης μιας σημαντικής παραγωγικής περιοχής.
Στο άλλο μεγάλο θέμα της αναδιάρθρωσης των πανεπιστημιακών τμημάτων και των ΤΕΙ μέσα από το σχέδιο «Αθηνά» είναι φανερό ότι θα κριθεί ένα μεγάλο μέρος από τη φυσιογνωμία της περιοχής τα επόμενα χρόνια. Θα κριθεί καταρχήν αν θα συνεχίσει να υπάρχει η ζωντάνια που δίνουν οι νέοι στην περιοχή ή θα επιστρέψουμε στη μιζέρια των δεκαετιών πριν το '90. Το θέμα είναι οικονομικό, κοινωνικό αλλά και πολιτισμικό. Η περιοχή μας είναι γνωστό ότι μπήκε αργά στο χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με το ΤΕΙ να ιδρύεται το 1989 και το Πανεπιστήμιο ακόμα πιο πρόσφατα, το 2002. Το γεγονός αυτό από μόνο του τα καθιστά ευάλωτα μιας και έχουν να ανταγωνιστούν ιδρύματα που μετρούν πολλές δεκαετίες ζωής με καταξίωση και αναγνωρισιμότητα και με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο παρεμβάσεων στα κέντρα λήψης των αποφάσεων.
Η μάχη προμηνύεται δύσκολη μιας και στο στόχαστρο του κυρίαρχου συστήματος και του κατεστημένου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχουν μπει τα νεοϊδρυθέντα ιδρύματα -αρκεί μια ανάγνωση στην αρθρογραφία της τελευταίας περιόδου για να αντιληφθεί ο καθένας τι διακινείται, από ποιους και για ποιους λόγους. Τα περιφερειακά ιδρύματα για να «σωθούν» θα πρέπει να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις που από τη μια μεριά θα προωθούν την αποκέντρωση, ενώ από την άλλη θα βάζουν τέλος στην άναρχη διασπορά τμημάτων και σχολών παντού. Θα πρέπει δηλαδή να φύγουν κάποια τμήματα ή ακόμα και σχολές από τις μεγάλες πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Πάτρα, προς όφελος των περιφερειακών ιδρυμάτων, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να κλείσουν τμήματα σε μικρές πόλεις που δεν μπορούν να τα «σηκώσουν» λόγω μεγέθους. Είναι σωστή η κριτική που γίνεται ότι ιδρύθηκαν τμήματα τα οποία δεν έχουν υποδομές και κυρίως προσωπικό. Δεν πρέπει όμως να ξεφεύγει από την προσοχή μας ότι παρότι δεν έχει καμιά λογική η παραμονή, για παράδειγμα, στην Αθήνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, η μετακίνησή του δεν είναι απλή υπόθεση. Προφανώς και θα ήταν πολύ πιο ορθολογικό το Τμήμα Φιλολογίας της Πάτρας να μεταφερθεί στην Καλαμάτα και να δημιουργηθεί ένα νέο ισχυρό τμήμα στην Πελοπόννησο, τη στιγμή που υπάρχει παρόμοιο τμήμα στα Γιάννενα και την Αθήνα. Δεν μπορούμε όμως ταυτόχρονα να μην δούμε ότι είναι προβληματική η λειτουργία στη Σπάρτη και Πανεπιστημίου και ΤΕΙ, ενώ είναι σαφές ότι δεν μπορεί να στηριχθεί η λειτουργία τμημάτων σε πόλεις όπως η Αμαλιάδα. Το παζλ είναι δύσκολο και οι αντιδράσεις που θα προκληθούν κολοσσιαίες.
Είναι φανερό ότι η τροπή που θα πάρουν τα δύο αυτά κορυφαία θέματα θα καθορίσουν την αναπτυξιακή προοπτική της περιοχής μας τα επόμενα χρόνια. Η αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών είναι περιττό να υπογραμμίσουμε ότι απαιτούν την ομόθυμη στήριξη όλων των δυνάμεων και των φορέων της περιοχής. Δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν λιγότερο ή περισσότερο ευαισθητοποιημένοι παράγοντες, ούτε ότι κάποιοι ενδιαφέρονται περισσότερο από κάποιους άλλους για την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων. Είμαστε όμως πεπεισμένοι ότι απαιτείται ο συντονισμός δράσεων και η ενεργοποίηση όλων των δυνάμεων προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Είναι επίσης περιττό να σημειώσουμε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει μέσα από μικροκομματικά παιχνιδάκια και διάφορες κινήσεις εντυπωσιασμού. Θα ήμασταν ευτυχείς αν γινόντουσαν συναντήσεις παραγόντων για ενοποίηση δράσεων χωρίς να τις μάθαινε κανένας και στις οποίες θα αναλάμβανε ο καθένας από τους συμμετέχοντες μια συγκεκριμένη παρέμβαση. Οι συσκέψεις με τις κάμερες και τα πολλά ταρατατζούμ, η εμπειρία έχει δείξει ότι γίνονται για να κάνει ο καθένας το κομμάτι του γι' αυτό και έχουν προσφέρει ελάχιστα στην προώθηση σημαντικών θεμάτων. Η ζωή έχει αποδείξει ότι οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται μακριά από τα φώτα και τις κάμερες με πολλούς αφανείς πρωταγωνιστές.
Υ.Γ. Πολύ μεγάλη φασαρία γίνεται για το πότε θα παραδοθεί με προσωρινή παράκαμψη η Τσακώνα. Το θέμα κατά τη γνώμη μας είναι το πότε θα παραδοθεί κανονικά ολοκληρωμένο στην κυκλοφορία το συγκεκριμένο τμήμα του δρόμου. Και βέβαια γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη καθυστέρηση μια ολόκληρη δεκαετία, από το 2003 μέχρι σήμερα, στην αποκατάσταση μιας απλής τάχα κατολίσθησης. Τα αναθέματα είναι εύκολα όπως και οι καταδικαστικές αποφάσεις από τους «λαϊκούς εισαγγελείς», όμως τα πράγματα πολλές φορές είναι πολύ πιο σύνθετα απ' ό,τι δείχνουν. Προφανώς αυτό δεν ενδιαφέρει, γιατί δεν συγκινεί και δεν πουλά, σε ένα κοινό που θέλει απλοϊκές ιστοριούλες με καλούς και κακούς δράκους.
Του Γιώργου Παναγόπουλου
panagopg@gmail.com
