Ακόμα και εμείς στη Μεσσηνία δεν γνωρίζουμε πώς και από ποιους μαζεύονται οι ελιές εδώ και χρόνια. Κανένας μας δεν ξέρει πού μένουν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι το χειμώνα στο λιομάζωμα και βέβαια αγνοούμε τις χώρες από τις οποίες προέρχονται. Οι Μπακλαντέδες, οι Πακιστανοί, οι Αλβανοί και οι Βούλγαροι κάνουν «αγροτουρισμό» το χειμώνα στη Μεσσηνία. Δεν χωρά δε καμιά αμφιβολία ότι όλα τα «αφεντικά» τούς έχουν ασφαλισμένους και τους συμπεριφέρονται με τον καλύτερο τρόπο! 

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η Μεσσηνία και άλλες αγροτικές περιοχές της χώρας δεν έχουν καμία σχέση με όσα συμβαίνουν στη Μανωλάδα. Και βέβαια ούτε όλοι οι αγρότες της Μεσσηνίας έχουν την ίδια συμπεριφορά στους εργάτες μετανάστες, όπως ούτε όλοι οι αγρότες της Μανωλάδας έχουν την ίδια συμπεριφορά απέναντι στους ανθρώπους που απασχολούν. Το δολοφονικό περιστατικό στη Μανωλάδα ήταν ακραίο, εξωφρενικό από πληρωμένους μπράβους που έχουν περισσότερη σχέση με πρακτικές νύχτας και βέβαια με επιχειρηματικές δράσεις που αναφέρονται στη λαχαναγορά του Ρέντη. Μην ξαναπέφτουμε τώρα από τα σύννεφα ψάχνοντας τι, πώς και γιατί παίζεται στη λαχαναγορά, γιατί πρέπει να φτάσουμε στο ρεμπέτικο και ακόμα παρά πίσω. Ας μείνουμε, λοιπόν, στις πικάντικες διηγήσεις και στα λουλούδια που έραιναν τα βράδια την αοιδό Πάολα, για να αντιληφθούμε ότι οι συγκεκριμένοι είχαν ελάχιστη σχέση με την αγροτική παραγωγή και καμία με την υγιή επιχειρηματική πρακτική. 

Το συγκεκριμένο περιστατικό στη Μανωλάδα δεν είναι όμως τυχαίο. Είναι η τραγική κατάληξη των πολλών «έλα μωρέ τώρα» που χαρακτηρίζουν τη συνολική λειτουργία του κράτους. Η ελαστική εφαρμογή των νόμων και «τα στραβά μάτια» βόλευαν πολλούς. Απλώς το πράγμα ξεχείλωσε, τα παλικάρια με τις καραμπίνες την είδαν υπεράνω νόμου αλλά και ανθρώπινης λογικής, και φτάσαμε στο τραγικό περιστατικό της περασμένης εβδομάδας. Το κακό όμως είναι ότι τώρα διολισθαίνουμε στο άλλο άκρο, με γενικεύσεις και οριζόντια μέτρα που οδηγούν στην οικονομική καταστροφή μιας ολόκληρης περιοχής. Για όσους δεν το έχουν καταλάβει, στη Μανωλάδα οι φράουλες τώρα σαπίζουν, γιατί δεν συμφέρει κανέναν να τις μαζέψει με απόλυτη τήρηση όλων αυτών που προβλέπει ο νόμος. Οι ελεγκτικές αρχές εξαντλούν τώρα τα όρια της αυστηρότητας του νόμου, γιατί  θέλουν να δείξουν πόσο άτεγκτες και ακέραιες είναι. Και αυτό τελικά είναι νέο πρόβλημα. 

Στην Ελλάδα έχουμε νόμους που η εφαρμογή τους, όταν δεν είναι δύσκολη, είναι εξοντωτική ακόμα και για αυτούς που υποτίθεται ότι πάνε να προστατεύσουν. Εχουμε έτσι αυστηρούς νόμους που ουσιαστικά δεν επιτρέπουν τη νομιμοποίηση των μεταναστών - εποχικών εργατών και μετά πέφτουμε από τα σύννεφα όταν ανακαλύπτουμε ότι αυτοί κρύβονται σε τρώγλες και γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από κυκλώματα και νταβατζήδες. Ξέρουμε ότι χρειαζόμαστε εποχικούς εργάτες γης με φτηνά μεροκάματα για να έχουν τύχη τα προϊόντα μας στις διεθνείς αγορές και εμείς θεσμοθετούμε ελάχιστες αμοιβές, και ασφαλιστικές εισφορές που αν εφαρμοστούν δεν θα υπάρχει λόγος συγκομιδής των προϊόντων. Ωραία τα επικά και τα μεγαλοπρεπή, καλές οι ευαισθησίες, αλλά ευτυχώς ή δυστυχώς δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτόν τον πλανήτη και δεν απευθυνόμαστε μόνο σε μια κλειστή αγορά εντός των συνόρων μας. Είναι καιρός και σε αυτό το θέμα, αν δεν θέλουμε να καταλήξουμε όλοι μας ανασφάλιστοι μετανάστες στις αντίστοιχες φάρμες άλλων χωρών, να δούμε την πραγματικότητα και να δημιουργήσουμε νόμους και δομές που θα εξασφαλίζουν αφενός τις ελάχιστες συνθήκες ανθρώπινης διαβίωσης και αφετέρου την ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων προϊόντων.

Σε λίγες εβδομάδες θα ξεκινήσει η μαζική συγκομιδή κηπευτικών στην Δυτική Μεσσηνία, ενώ τους επόμενους μήνες θα βρεθούμε πάλι μπροστά στο νέο λιομάζωμα. Είναι φανερό ότι πρέπει να υπάρξει άμεσα νομοθετική ρύθμιση που θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα. Οι εποχικοί εργάτες θα πρέπει να απασχολούνται και να αμείβονται σε ένα πλαίσιο κράτους δικαίου και να μην είναι θύματα αυθαιρεσιών κάθε μορφής. Ο κάθε παραγωγός από την άλλη πλευρά πρέπει να προστατεύεται απασχολώντας επώνυμους ανθρώπους, ασφαλισμένους και αξιοπρεπείς. Μπορεί να βρεθεί το πλαίσιο που δεν θα καθιστά από τη μια πλευρά  το κόστος δυσβάσταχτο, ενώ από την άλλη θα επιτρέπει ευχέρεια και αποτελεσματικότητα στον έλεγχο. Να σημειώσουμε τέλος ότι μεγάλη συμβολή στην ανθρώπινη διαβίωση των εποχικών εργατών μπορούν να έχουν οι δήμοι κάθε περιοχής φροντίζοντας να δημιουργήσουν ξενώνες φιλοξενίας. Σε κάθε περίπτωση λύσεις υπάρχουν. Αυτό που χρειάζεται είναι να σταματήσουμε να κλείνουμε τα μάτια στην πραγματικότητα παριστάνοντας τους έκπληκτους και τους αιφνιδιασμένους.

Υ.Γ. Πολλοί αναρωτιούνται, δήθεν έκπληκτοι, πώς γίνεται να έχουμε 1,5 εκατομμύρια ανέργους, να ζούμε σε συνθήκες αντίστοιχες της κατοχής και να χρειαζόμαστε μετανάστες για να μαζέψουμε τις φράουλες, τις ντομάτες και τις ελιές. Η απάντηση είναι γνωστή: το μεγάλο ποσοστό της ανεργίας στη χώρα αφορά ειδικευμένο προσωπικό με γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα που αναζητά εργασία στο αντικείμενό του, στην Ευρώπη και τον κόσμο. Επιπρόσθετα, ο θεσμός της οικογένειας συντηρεί πολλούς ανέργους οι οποίοι αναμένουν να βελτιωθούν οι συνθήκες και να βρουν μια επιθυμητή θέση εργασίας. Είναι βέβαιο ότι κάποιες θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα μελλοντικά θα καλυφθούν από Ελληνες, σε καμιά όμως περίπτωση με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην εποχική απασχόληση μεταναστών. Και σε αυτόν τον τομέα χρειάζεται όμως να δούμε την πραγματικότητα, σταματώντας τις υπερβολές και τις ωραιοποιήσεις, λέγοντας την αλήθεια και δημιουργώντας ταυτόχρονα τις συνθήκες ουσιαστικής ανασυγκρότησης του αγροτικού τομέα.

panagopg@gmail.com