Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων ξεκίνησαν από χθες και τα αρνητικά σχόλια για τη βάση εισαγωγής. Τα προσβλητικά σε πολλές περιπτώσεις σχόλια για τους μαθητές και το εξυπνακίστικο ύφος από διάφορους άσχετους με τα εκπαιδευτικά ζητήματα αναμφίβολά φτιάχνουν κλίμα αλλά σε καμιά περίπτωση δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.  Καταρχήν γιατί ανέκαθεν εισάγονταν στα πανεπιστήμια με βαθμούς κάτω από τη βάση - για τον απλούστατο λόγω ότι πάντα καθοριζόταν αριθμός εισακτέων για τα πανεπιστήμια και ο αριθμός συμπληρωνόταν ανεξαρτήτως βαθμολογίας. Οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι διαγωνισμός για την κατάληψη θέσεων, δεν είναι εξέταση για αξιολόγηση γνώσεων. Για όσους συνεχίζουν να μην καταλαβαίνουν δεν είναι χειρότεροι οι φετινοί μαθητές από τους περσυνούς απλώς η δυσκολία των φετινών θεμάτων οδήγησε σε χαμηλούς βαθμούς περισσότερους αν του χρόνου επιλεγούν άλλα θέματα μπορούν να βρεθούν όλοι πάνω από τη βάση. Σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική το απολυτήριο Λυκείου εξασφαλίζει αυτόματα την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μόνο στην Ελλάδα γίνονται εξετάσεις για να επιλεγούν αυτοί που θα εγγραφούν στην Ιατρική, στη Νομική, και στο Πολυτεχνείο εξεταζόμενοι στα ίδια θέματα με αυτούς που θα πάνε για ιχθυοκαλλιέργειες και τουριστικά επαγγέλματα.

Ο θόρυβος για τη «βάση εισαγωγής» φέρνει στο προσκήνιο μια επίσης κοντόφθαλμη προσέγγιση σύμφωνα με την οποία θα κλείσουν τα τμήματα που έχουν χαμηλή ζήτηση. Σε μια περίοδο ειδικά που αναζητούνται «εύκολοι στόχοι» για να περιοριστεί το κράτος μερικές περιπτώσεις περιφερειακών ιδρυμάτων φαντάζουν ως …ξερολούκουμα.  Αυτό θα είχε πιθανώς νόημα αν οι επιλογές σχολών από υποψηφίους και την οικογένεια τους γινόταν με βάση την επαγγελματική αποκατάσταση ή έστω με την κλήση σε δεξιοτεχνίες και όχι με βάση τις ανάγκες της μόδας ή του «κοινωνικού πρεστίζ». Κάποια στιγμή πρέπει να τελειώνουν οι βολικοί μύθοι. Είναι πολύ σημαντικότερο να σταματήσουν να αιμορραγούν οικονομικά οικογένειες για να «πιάσουν» σχολές που δεν οδηγούν σε επαγγελματική αποκατάσταση, τουλάχιστον εντός της χώρας, από το να ασχολούνται με τον υποψήφιο που πέρασε με πέντε σε ένα περιφερειακό ΤΕΙ και θα μάθει και πέντε χρήσιμα πράγματα για τομείς όπως ο τουρισμός και  η γεωργία.

Η εξειδίκευση τμημάτων διαφόρων σχολών σε απίθανα αντικείμενα, το εμπόριο μεταπτυχιακών τίτλων και πολλά άλλα συνθέτουν ένα περιβάλλον στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που επιτάσσει την προώθηση σημαντικών δομικών αλλαγών. Το σύστημα πρόσβασης στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι πρέπει να αλλάξει και όχι να αναπαλαιωθεί με μερεμέτια όπως αυτά που προωθούνται. Το σημαντικότερο όμως είναι η προώθηση σημαντικών αλλαγών στη λειτουργία της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ  - θεωρητικά- έχουν την ευθύνη να διαβλέπουν τις γενικότερες εξελίξεις στην κοινωνία, την παραγωγή και την οικονομία και να διαμορφώνουν δυναμικά προγράμματα στο εσωτερικό τους. Δεν μπορεί να αναπτύσσονται με τη συγκυριακή δημιουργία τμημάτων που συνήθως αποτελούν αντιγραφή  άλλων «ελκυστικών» τμημάτων. Το κυριότερο δεν μπορεί να κλείνουν τα μάτια σε αυτό που συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο με βάση τις αλλαγές που φέρνει στην εκπαίδευση η ανάπτυξη της τεχνολογίας.

Αυτό που θα επηρεάζει περισσότερο τα ελληνικά τριτοβάθμια ιδρύματα είναι ότι στη ψηφιακή εποχή τα πανεπιστήμια όλου του κόσμου μπαίνουν στο σπίτι του κάθε υποψήφιου φοιτητή. Χρόνο με το χρόνο κάθε μέρα όλο και περισσότεροι επιλέγουν τις σπουδές από απόσταση σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Η διεθνής γλώσσα των Αγγλικών, που την κατέχουν σε μεγάλο βαθμό οι Έλληνες μαθητές, δίνει τη δυνατότητα εισαγωγής σε φημισμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Τα τελευταία χρόνια δεν λείπουν και λύσεις και για αυτούς που θέλουν να συνεχίσουν στα ελληνικά μιας και οι Κύπριοι διαθέτουν αρκετά «πακέτα» προπτυχιακά και μεταπτυχιακά. Οι σπουδές από απόσταση ειδικά σε αντικείμενα απολύτως θεωρητικά όλα δείχνουν ότι θα κυριαρχήσουν μιας και ο φοιτητής από το σπίτι του μπορεί να παρακολουθεί ζωντανές διαλέξεις και να έχει πρόσβαση σε βιβλιοθήκες και βάσεις δεδομένων που σήμερα διαθέτουν ελάχιστα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Βρισκόμαστε στην  αρχή μιας νέας εποχή στην εκπαίδευση. Οι πολιτικές δυνάμεις, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης αλλά δυστυχώς και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα δίνουν μάχες οπισθοφυλακής. Ασχολούνται με το πώς θα εντάξουν λιγότερους στην δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση μετατρέποντας το Λύκειο σε εξεταστικό κέντρο αποκλεισμών. Δεν δείχνουν να θέλουν να μπουν στο παιχνίδι του παγκόσμιου ανταγωνισμού και των νέων δυνατοτήτων που δίνει στην εκπαίδευση  η τεχνολογία και παραμένουν εγκλωβισμένοι στην υπεράσπιση των παραδοσιακών μεθόδων. Η εκπαίδευση αλλάζει, η γνώση διαχέεται και μεταδίδεται με απίστευτες ταχύτητες αλλά πολλοί δεν το αντιλαμβάνονται και φαντάζονται σύνορα και απαγορεύσεις σε Γαλάτικα χωριά. Όσοι οι άλλοι θα φτιάχνουν ψηφιακές αίθουσες και θα οργανώνουν τους νέους τρόπους εκπαίδευσης εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε να ασχολούμαστε με τη βάση 10, με διαχωρισμούς ΑΕΙ – ΤΕΙ που ανήκουν σε προηγούμενες εποχές, με το πόσα μαθήματα θα δίνουν στις Πανελλαδικές οι μαθητές και να αναπαράγουμε συνθήματα για τη δημόσια δωρεάν παιδεία. Αν συνεχίσουμε έτσι είναι πλέον βέβαιο ότι θα αντιληφθούμε πολύ σύντομα ότι τελικά χάσαμε οριστικά και τη μάχη στο επίπεδο της γνώσης.

Υ.Γ. Το μάζεμα τραπεζοκαθισμάτων από το δήμο στην πλατεία πριν από λίγα χρόνια θα προκαλούσε αντιδράσεις. Τώρα όταν δεν συναντά επιδοκιμασίες πιστώνεται θετικά στη δημοτική αρχή. Τα πράγματα έχουν αλλάξει στην αντιμετώπιση διαφόρων θεμάτων και αυτό οφείλεται στην κυρίαρχη πλέον αντίληψη ότι δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να πορευόμαστε κάνοντας τα στραβά μάτια. Οι κανόνες υπάρχουν για να εφαρμόζονται και αυτό πρέπει να γίνεται παντού και πάντα. Την αλλαγή που επιδιώκει η πλειοψηφία των πολιτών τη σκεπάζει ακόμα ο θυμός και η αγανάκτηση γιατί δεν έγιναν τα αυτονόητα για να μην φτάσουμε στο σημείο μηδέν. Στο πολιτικό σύστημα πολλοί αθροίζουν τις επιμέρους αρνήσεις και θεωρούν ότι η απαίτηση είναι να μην αλλάξει τίποτα. Κάνουν τραγικό λάθος και θα το διαπιστώσουν σύντομα. Ελπίζουμε μόνο να μην είναι αργά για αναθεώρηση  πορείας.

panagopg@gmail.com