Η προστασία του περιβάλλοντος από τις τοπικές κοινωνίες είναι φανερό πλέον ότι γίνεται… αλά καρτ. Οι τοπικές κοινωνίες αποδέχονται την οικοδόμηση και του τελευταίου τετραγωνικού του λόγγου από Αγγλους, Ρώσους Γερμανούς και Νορβηγούς γιατί αυτό φέρνει λεφτά από την πώληση του ξεροχώραφου, αλλά δεν θέλουν να ακούσουν για… επενδύσεις των «ξένων συμφερόντων», για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος! Η συμπεριφορά αυτή είναι απολύτως εξηγήσιμη μιας και ο καθένας κοιτά το συμφέρον του. Αυτό που ενοχλεί είναι η επίκληση διαφόρων μεγαλοπρεπών, από το ότι δεν πάτησε το πόδι του κατακτητής στα ιερά οικόπεδα των προγόνων, μέχρι την προστασία του περιβάλλοντος και της περιοχής… "Natura".
Η "Natura" σύμφωνα με την προσέγγιση των τοπικών συμφερόντων καταστρέφεται αν καλλιεργηθούν ψάρια, ενώ προστατεύεται όταν χτίζονται εξοχικές κατοικίες. Η πλάκα είναι ότι αυτοί που πριν από δύο μήνες σηκώνανε τα λάβαρα της επανάστασης κατά των περιορισμών στη δόμηση σε περιοχές "Natura" τώρα τα σηκώνουν για την προστασία της. Δεν υπάρχει καμιά ενοχή, καμιά ντροπή. Τσιμέντο να γίνουν τα πάντα προκειμένου εμείς να κερδίσουμε και αντίστοιχα να μην γίνει τίποτα αν δεν έχουμε άμεσο οικονομικό όφελος. Αυτό είναι τελικά και το συνολικό πολιτικό πρόβλημα. Η επιλεκτική μνήμη και η θεώρηση των πραγμάτων μέσα από την υπεράσπιση του ιδιοτελούς μικροσυμφέροντος. Η υπηρέτηση αυτής της θεωρίας από πολίτες και πολιτικούς που προστρέχουν πάντα στο «δίκαιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας» έχουν οικοδομήσει το σύγχρονο πελατειακό ελληνικό κράτος που σήμερα βουλιάζει.
Η άρνηση σε κάθε επένδυση σε κάθε αναπτυξιακή πρωτοβουλία, πέραν βέβαια της οικοπεδοποίησης για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος, αποτελεί πλέον πολιτικό πρόβλημα. Είναι φανερό ότι οι νόμοι που έχουν ψηφιστεί για την προστασία του περιβάλλοντος χρησιμοποιούνται για να μην προχωρά τίποτα. Επενδύσεις που αφορούν από ανεμογεννήτριες μέχρι ιχθυοτροφεία, για να μην πάμε σε πιο μεγάλα όπως η εξόρυξη χρυσού ή η επεξεργασία των σκουπιδιών, ματαιώνονται καθιστώντας τη χώρα ένα απέραντο οικόπεδο που περιμένει τους ξένους να την αγοράσουν κομμάτι - κομμάτι. Την ίδια ώρα όλοι μας διαπιστώνουμε ότι έχουμε μια οικονομία η οποία δεν παράγει προϊόντα και διαρρηγνύουμε τα ιμάτια μας για την ανάγκη... ανάπτυξης.
Η ανάπτυξη όμως δεν διατάσσεται και δεν προκύπτει από τον ουρανό. Προέρχεται από επενδύσεις και παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών και δεν πρόκειται ποτέ να επιτευχθεί όταν στο οτιδήποτε πάει να γίνει, τίθενται ανυπέρβλητα εμπόδια. Η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου σε ό,τι αφορά την ταχύτατη ολοκλήρωση των εγκρίσεων περιβαλλοντικών όρων για οποιαδήποτε επένδυση είναι το πρώτο μεγάλο βήμα. Μιλούμε για αλλαγή διαδικασίας και όχι για χαλάρωση προϋποθέσεων. Οι προϋποθέσεις πρέπει να είναι αυστηρές. Αυτό που είναι προβληματικό είναι ότι σήμερα για την εξασφάλιση μιας άδειας εμπλέκονται μια σειρά από σχετικούς και άσχετους φορείς για να καταλήξει στο τέλος το θέμα, έστω και λόγω της διαφωνίας ενός λοξού, στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Με δυο λόγια, η ολοκλήρωση μιας επένδυσης μετατρέπεται σε πραγματικό Γολγοθά για τον επενδυτή, ενώ η έγκρισή της καλείται να περάσει μέσα από συμπληγάδες αντικρουόμενων συμφερόντων.
Είναι καιρός να αλλάξουμε νοοτροπία στην προσέγγιση των προβλημάτων. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε στο «όχι» σε όλα, γιατί πολύ σύντομα θα περάσουμε χωρίς να το καταλάβουμε στο «ναι σε όλα» ή ακόμα χειρότερα στο κανένας να μην ρωτάει την άποψη της τοπικής κοινωνίας ή των πολιτών και απλώς να αποφασίζει και να διατάζει. Η ανάπτυξη μιας περιοχής δεν μπορεί να είναι μονομερής, για παράδειγμα μόνο τουρισμός, όπως και δεν μπορεί να παράγει μόνο ένα προϊόν, ελαιόλαδο. Οι κίνδυνοι από μια τέτοια ανάπτυξη είναι τεράστιοι και αρκεί μια κακή συγκυρία για να ναυαγήσει όλο το οικοδόμημα. Η άρνηση, λοιπόν, ακόμα και της συζήτησης για άλλες επενδύσεις στην περιοχή επειδή θεωρητικά μπορεί να πληγεί η μονοδιάστατη αντίληψη για την ανάπτυξη, είναι εξόχως επικίνδυνη. Δεν γνωρίζουμε καμία οικονομική δραστηριότητα που να μην έχει συνέπειες στο περιβάλλον. Αυτό που πρέπει, λοιπόν, να εξετάζεται είναι ο περιορισμός των αρνητικών συνεπειών. Οι εύκολες αρνήσεις αυξάνουν τους οικονομικούς κινδύνους και καταλήγουν σε αδιέξοδα.
Υ.Γ. Το κλείσιμο δύο τμημάτων του ΤΕΙ Καλαμάτας ήταν το φυσικό επακόλουθο της βάσης του 10, που τα άφησε ουσιαστικά χωρίς φοιτητές από το 2005. Τα τμήματα αυτά δεν μπόρεσαν να ανακάμψουν ακόμα και όταν καταργήθηκε η βάση μιας και είχαν υποστεί βαρύτατο πλήγμα στη συνείδηση γονέων, μαθητών και συνολικά της κοινωνίας. Ο τρόπος που ανακοινώθηκε η κατάργησή τους μπορεί να είναι αδόκιμος, δεν αποτελεί πάντως κεραυνό εν αιθρία. Οι περισσότεροι το ανέμεναν, απλώς δεν ήξεραν το πότε και το πώς θα συμβεί το μοιραίο. Το χειρότερο όμως είναι ότι οι καταργήσεις των συγκεκριμένων τμημάτων αποτελούν μόνο την αρχή συνολικότερων εξελίξεων στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης οι οποίες μπορεί να βγάλουν εκτός χάρτη ολόκληρη την περιοχή. Το θέμα είναι τεράστιο και η επανάληψη των λαθών του παρελθόντος με τους τοπικούς παράγοντες είτε θεατές, είτε στα κάγκελα αναθεματίζοντας δεν έχουν θέση. Χρειάζεται σχέδιο δράσης και συντονισμός δυνάμεων και επιχειρημάτων για να μην βρεθεί η περιοχή μπροστά σε νέους «αιφνιδιασμούς».
panagopg@gmail.com
