Η κύρια οικονομική δραστηριότητα στο λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης είναι ως γνωστόν η εξόρυξη λιγνίτη και η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από τη ΔΕΗ. Είναι επίσης γνωστό ότι μεγάλο μέρος των εργαζόμενων στην περιοχή διαμένει στην Καλαμάτα, και σχεδόν όλοι απευθύνονται στην αγορά της μεσσηνιακής πρωτεύουσας. Με δυο λόγια, τα όσα συμβαίνουν στη συγκεκριμένη περιοχή επηρεάζουν έμμεσα ή άμεσα την τοπική οικονομία.
Η επισήμανση αυτή θεωρούμε ότι είναι αναγκαία για να στρέψουμε όλοι λίγο περισσότερο την προσοχή μας σε όσα συμβαίνουν στον τομέα της ενέργειας. Το επόμενο διάστημα στον συγκεκριμένο τομέα προβλέπονται δομικές ανακατατάξεις, τις οποίες το τοπικό πολιτικό προσωπικό οφείλει να παρακολουθήσει και να τις επηρεάσει με τη θετική παρέμβασή του. Το τι θα γίνει μάλιστα στα ενεργειακά θεωρούμε ότι αφορά περισσότερο τη Μεσσηνία απ' ό,τι την Αρκαδία. Η Μεγαλόπολη μπορεί να ανήκει διοικητικά στην Αρκαδία και μέχρι πρόσφατα οι εξελίξεις στη ΔΕΗ να αφορούσαν τη συγκεκριμένη περιοχή, αλλά πλέον αφορούν περισσότερο τη Μεσσηνία.
Η αξιολόγηση κλείνει με την επαναφορά πωλητηρίου στο 40% των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Επανέρχεται δηλαδή με δυσμενέστερους πλέον όρους το σχέδιο για τη «μικρή ΔΕΗ» που προέβλεπε το 30% της πώλησης των μονάδων της Επιχείρησης. Ο νόμος για τη «μικρή ΔΕΗ» είχε ψηφιστεί τον Ιούλιο του 2014 και καταργήθηκε «μετά βαΐων και κλάδων» τον Μάιο του 2016 με τη θεσμοθέτησης των ΝΟΜΕ, για να επανέλθει τώρα. Η διαφορά είναι ότι αυξάνεται το ποσοστό πώλησης μονάδων, ενώ και η μετοχή της ΔΕΗ στο χρηματιστήριο έχει κατρακυλήσει από τα 12 ευρώ του 2014 στα 2,85 ευρώ σήμερα! Η Επιχείρηση ταυτόχρονα χρωστάει σε προμηθευτές και εργολάβους, έχει μηδενική πιστοληπτική ικανότητα, και ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ εκφράζει πλέον φόβους για την καταβολή της μισθοδοσίας τους επόμενους μήνες! Με δυο λόγια, μια άλλοτε κραταιά επιχείρηση έχει φτάσει στα πρόθυρα της κατάρρευσης και της απόλυτης χρεοκοπίας, με ό,τι συνεπάγεται αυτό.
Η κατάρρευση δεν προέκυψε βέβαια ως κεραυνός εν αιθρία. Είναι το αποτέλεσμα διαρθρωτικών αδυναμιών αλλά και αναβολών στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με απόφασή της από τον Μάρτιο του 2008 είχε ζητήσει την πώληση του 40% της Επιχείρησης για να ανοίξει ο ανταγωνισμός στην παραγωγή ενέργειας. Οι κυβερνήσεις από τότε έκαναν πως δεν καταλάβαιναν... με αποτέλεσμα να φτάσει η ιστορία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο κατέληξε -με τελεσίδικη απόφασή του το 2016- στην ανάγκη πώλησης του 40% της επιχείρησης. Η προσπάθεια αποφυγής της ευθείας απόφασης για πώληση μονάδων, με τη χρήση της πατέντας των ΝΟΜΕ από την παρούσα κυβέρνηση, επιτάχυνε τις εξελίξεις και οδήγησε στο σημερινό, τραγικό αδιέξοδο.
Ακόμα όμως και τώρα που όλες οι αυταπάτες έχουν καταρρεύσει, συνεχίζει η καλλιέργεια μύθων: Οι κυβερνητικοί υποστηρίζουν ότι, ναι μεν θα νομοθετήσουν την πώληση, αλλά θα βάλουν μόνο λιγνιτικές μονάδες στο πωλητήριο - οι οποίες όμως λόγω της παλαιότητας αλλά και των περιβαλλοντικών τους ζητημάτων δεν θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον επενδυτών, κι έτσι τελικά δεν θα πουληθούν! Δεν ξέρουμε αν θα συμβεί αυτό, γιατί κανείς δεν μπορεί να το εγγυηθεί, αλλά ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι τα πράγματα εξελίσσονται όντως σύμφωνα με αυτό το σχέδιο έτσι: Ποιο πρόβλημα λύνει κάτι τέτοιο; Θα ανακάμψει έτσι η ΔΕΗ; Ή θα καταφέρουν στο τέλος να ξεμείνει η χώρα από ηλεκτρικό ρεύμα; Στην καλύτερη των περιπτώσεων, στην επόμενη αξιολόγηση θα τους ζητηθεί να πουλήσουν τα υδροηλεκτρικά, και τότε τι θα κάνουν; Θα μείνουν οι παλιές ρυπογόνες μονάδες στη ΔΕΗ και η ιστορία θα καταλήξει όπως με τον ΟΣΕ;
Στον τομέα της ενέργειας, το μόνο που για λόγους ρυθμιστικούς πρέπει να μείνει στο κράτος είναι τα δίκτυα μεταφοράς. Αντίθετα, επιβάλλεται η απελευθέρωση της παραγωγής, χωρίς προστατευτισμούς και επιχειρήσεις με δεσπόζουσα θέση. Οχι μόνο από την ανάγκη της οικονομίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, αλλά και από την πραγματικότητα των εξελίξεων στον τεχνολογικό τομέα: Η τεχνολογία παραγωγής ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειες καλπάζει. Ιδιαίτερα ρυπογόνα καύσιμα, όπως ο λιγνίτης, αναγκαστικά θα περάσουν σε δεύτερη μοίρα. Η υπεράσπιση, λοιπόν, μοντέλων παραγωγής που έχουν κλείσει τον κύκλο τους, μεταφέρουν διαρκώς προς τα πίσω -και με δυσμενέστερους όρους κάθε φορά- τις δύσκολες αποφάσεις, αυξάνοντας τον τελικό λογαριασμό.
Η πώληση μιας μονάδας της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη θα μπορούσε να συνδεθεί και με την προκήρυξη κατασκευής ενός μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου. Το ουσιαστικό ζήτημα για την περιοχή είναι η ύπαρξη μιας παραγωγικής διαδικασίας και θέσεων εργασίας.
Η δημόσια και ελεγχόμενη από ιδιωτικά υποσυστήματα ΔΕΗ έχει τελειώσει εδώ και χρόνια, απλώς ο θάνατος αυτού του μοντέλου δεν έχει ακόμα επισημοποιηθεί με ληξιαρχική πράξη. Το να υπερασπίζεσαι αυτό που έχει τελειώσει, στην ανάμνηση μια άλλης «καλής» εποχής, δεν είναι μόνο μάταιο, αλλά και πολλαπλώς επιζήμιο.
panagopg@gmail.com
