Το πρόβλημα έχει πάρει πλέον ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ο σχεδιασμός αλλάζει και ξαναλλάζει, αλλά τα πάντα οδηγούνται από αδιέξοδο σε αδιέξοδο. Εύκολη λύση στο ζήτημα δεν υπάρχει, γιατί το κράτος δεν μπορεί να ικανοποιήσει το κυρίαρχο αίτημα των πολιτών που είναι... «κανένας πρόσφυγας ή μετανάστης στη χώρα και τη γειτονιά».
Το πρόβλημα δηλαδή βρίσκεται στην άρνηση των περισσότερων πολιτών να δώσουν έστω ένα ποτήρι νερό σε μετανάστες και πρόσφυγες. Το πώς και το γιατί συμβαίνει αυτό είναι μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, που για να γίνει όμως χρειάζεται πολιτική σοβαρότητα, η οποία απουσιάζει από μια χώρα όπου τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί ο ακραίος λαϊκισμός κατά των ξένων, Ευρωπαίων ή κατατρεγμένων του κόσμου τούτου. Οταν το κυρίαρχο αφήγημα είναι ότι οι ξένοι μάς χρεοκόπησαν, δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση ο φόβος για τους… μελαψούς εισβολείς. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί ξένοι, δεν υπάρχουν καλές και κακές θεωρίες συνωμοσίας.
Η πραγματικότητα αυτή γεννά πολιτικές συμπεριφορές και αντιδράσεις που ενώνουν ακραίους κάθε μορφής και είδους, απέναντι σε όποια πολιτική κι αν πάει να εφαρμοστεί. Η Νέα Δημοκρατία ως αντιπολίτευση είναι αλήθεια πως σπεκουλάρισε στο πρόβλημα και καλλιέργησε προσδοκίες για καλύτερη διαχείρισή του. Το σχέδιο που είχε όμως κατέρρευσε από την αύξηση των ροών ,οι οποίες δεν μπορούν να ελεγχθούν, και έφερε ασφυξία στα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Το να σταματάς τις ροές των μεταναστών -όπως και το να σκίζεις τα μνημόνια και να ρίχνεις και δυο... σκαμπίλια στη νομενκλατούρα της Ε.Ε.- είναι ωραία αφηγήματα για τα καφενεία, αλλά δεν επιβεβαιώνονται στο πεδίο της πραγματικής πολιτικής. Ωραία επίσης ακούγεται και η αποσυμφόρηση των νησιών, αλλά πού θα τους πας; Κι άντε και πήρες σήμερα χίλιους. Ποιος σου λέει ότι αύριο δεν θα σου έρθουν άλλοι χίλιοι; Εχει τέλος αυτή η γραμμή;
Ο αποκλεισμός προσφύγων και μεταναστών στα νησιά έχει επιβληθεί για λόγους ελέγχου των ροών: Αυτή είναι η πραγματικότητα και θα πρέπει να σταματήσει η μικροπολιτική σπέκουλα. Από τα νησιά μπορούν να φύγουν μόνο όσοι είναι πραγματικοί πρόσφυγες, δικαιούνται πολιτικό άσυλο και βέβαια υπάρχουν χώρες οι οποίες είναι διατεθειμένες να τους δεχτούν.
Οπως έχουν διαμορφωθεί μέχρι στιγμής τα πράγματα, είναι σίγουρο ότι κανένας δήμαρχος στην ηπειρωτική χώρα δεν είναι διατεθειμένος να συμβάλει στην ελάφρυνση του προβλήματος που υπάρχει στα νησιά. Οι αντιδράσεις που είδαμε τις προηγούμενες μέρες σε Λέσβο και Χίο θα αποτελέσουν τον κανόνα και θα επαναληφθούν σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της χώρας επιχειρηθεί να δημιουργηθεί δομή για μετανάστες και πρόσφυγες. Αυτή είναι η πραγματικότητα και ας σταματήσουμε όλοι να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας.
Οι πολεμικές συγκρούσεις στη Συρία και ο ωμός εκβιασμός της Τουρκίας προς την Ευρώπη οδηγούν από χθες εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στα σύνορά μας. Θεωρούμε ότι είναι αδύνατον αυτοί οι άνθρωποι να συγκρατηθούν εκτός χώρας. Τις επόμενες εβδομάδες υπάρχει ο ορατός κίνδυνος να βρεθούμε με δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες εγκλωβισμένους στη χώρα μας, μεταξύ Τουρκίας και Ευρώπης. Τι θα γίνει κανένας δεν γνωρίζει. Θα μείνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι στα νησιά και σε δομές στα σύνορα; Θα μεταφερθούν σε στρατόπεδα και άλλους χώρους σε όλη τη χώρα; Θα προχωρήσουν ακραίες λύσεις όπως δομές σε ακατοίκητα νησιά και σε πλοία, με κίνδυνο να κατηγορηθεί η χώρα για απάνθρωπη συμπεριφορά; Η κυβέρνηση μπορεί βεβαίως να μην κάνει και τίποτα, να φροντίζει απλά, μέσω των ΜΚΟ όπως έκανε και η προηγούμενη, για τη σίτιση των μεταναστών και την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη σε ανοιχτές δομές στα νησιά. Σε αυτή την περίπτωση θα καεί οριστικά και αμετάκλητα η οικονομική ζωή σε τουλάχιστον τρία νησιά του Βόρειου Αιγαίου, αλλά το πρόβλημα θα κουκουλωθεί και η «πολιτική ζημιά» θα είναι περιορισμένη.
Είναι προφανές ότι η χώρα μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, ενώ και οι Ευρωπαίοι το μόνο που είναι διατεθειμένοι να κάνουν είναι να χρηματοδοτήσουν τη διαχείρισή του. Οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου -ανεξάρτητα από το τι έλεγαν ή τι έπραξαν στο παρελθόν- οφείλουν να χαράξουν πλέον μια εθνική στρατηγική διαχείρισης του προβλήματος. Μια στρατηγική που να λαμβάνει υπόψη τις αντοχές των πολιτών, τους κινδύνους που υπάρχουν από την ανεξέλεγκτη διασπορά προσφύγων και μεταναστών σε όλη τη χώρα, και βέβαια, τη γενναία ενίσχυση των περιοχών οι οποίες θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος αυτής της ανθρωπιστικής τραγωδίας. Τα πράγματα δεν είναι εύκολα και οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα είναι δύσκολες. Αν δεν υπάρξουν συγκλίσεις και ακολουθηθεί ο δρόμος του λαϊκισμού και των εύκολων λύσεων, όπως έγινε και στην πρώτη φάση της οικονομικής κρίσης με τις αντιμνημονιακές αυταπάτες, θα ζήσουμε μια νέα εθνική τραγωδία.
panagopg@gmail.com
