Μερικές ώρες έντονης βροχόπτωσης ήταν αρκετές για να αναδείξουν την ανεπάρκεια των υποδομών στο σύνολο της χώρας. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τόσες ποσότητες νερού σε ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα δεν ήταν συνηθισμένο φαινόμενο στο παρελθόν, αλλά από ό,τι φαίνεται θα είναι το σύνηθες στο μέλλον. Η κλιματική αλλαγή έχει δημιουργήσει νέες συνθήκες και οι υποδομές της χώρας θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Χρειάζεται δηλαδή σχεδιασμός με βάση αυτό που επικρατεί καιρικά, μιας και δεν πρέπει να μιλάμε πλέον για σπάνια καιρικά φαινόμενα, αλλά για συνήθη καιρικά φαινόμενα.
Το κόστος των έργων που απαιτούνται είναι προφανώς αρκετά υψηλό, αλλά είναι απαραίτητο για να λειτουργεί με ασφάλεια η οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα της χώρας. Είναι προφανές ότι θα πρέπει να τεθούν προτεραιότητες, δεν μπορούν να γίνουν όλα από τη μία μέρα στην άλλη ούτε μπορεί να μηδενιστεί ο κίνδυνος με τέλεια έργα. Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν αστοχίες και παραλείψεις, δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση να μην γίνεται τίποτα αναμένοντας μια σούπερ λύση συνολική και αψεγάδιαστη.
Μέχρι να προσαρμοστούν οι υποδομές στα νέα καιρικά δεδομένα, η προάσπιση της ζωής των πολιτών προηγείται οποιασδήποτε άλλης λειτουργίας. Καλές οι εξυπνάδες, αλλά ορθά γίνεται εκκένωση περιοχών που διατρέχουν κίνδυνο να πνιγούν, σωστά επιλέγεται ο περιορισμός δραστηριοτήτων όπως η λειτουργία των σχολείων. Όταν γνωρίζεις ότι οι υποδομές σου είναι οριακές κοιτάς να διασφαλίσεις το πολυτιμότερο, που είναι η ανθρώπινη ζωή. Τα αναγκαία προληπτικά μέτρα θα πρέπει να λαμβάνονται όλο και πιο συχνά και όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα, γιατί αυτό που δεν αντικαθίσταται είναι η ανθρώπινη ζωή.
Σε πολιτικό επίπεδο πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους ότι το σπεκουλάρισμα πάνω στην αντιμετώπιση καιρικών φαινομένων και καταστροφών μπορεί να είναι εύκολο αλλά δεν είναι αποτελεσματικό. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται τις ευθύνες αλλά και την υποκρισία. Το να κουνάει ο ένας στον άλλο το δάχτυλο, ειδικά όταν υπάρχει κυβερνητικό παρελθόν και τραγικός απολογισμός στην αντιμετώπιση αντίστοιχων φαινομένων, είναι αποκρουστικό ως θέαμα και αδιέξοδο ως πολιτική πρακτική. Ο λαϊκισμός στα συντρίμμια εκδικείται – και η κομματική κοκορομαχία οδηγεί στην απαξίωση της πολιτικής και του πολιτικού συστήματος.
Σε όλες τις χώρες του κόσμου υπάρχουν φυσικές καταστροφές, αλλά μόνο στις τριτοκοσμικές πολιτικά μετρούν νεκρούς και στρέμματα για να κάνουν πολιτική. Η πολιτική σπέκουλα πάνω στις καταστροφές δεν είναι κάτι καινούργιο, κρατάει από παλιά, απλώς τα τελευταία χρόνια έχει αποτελέσει κυρίαρχο πεδίο αντιπαράθεσης. Η Ελλάδα προφανώς και λειτουργεί καλύτερα όταν έχει ηλιοφάνεια, αλλά θα έχει αναγκαστικά και καύσωνες και μποφόρ και πλημμύρες και χιόνια. Το πολιτικό προσωπικό θα πρέπει να σταματήσει να τσακώνεται και να συμφωνήσει σε κάποιες βασικές παραμέτρους διαχείρισης αλλά και δημιουργίας των αναγκαίων υποδομών. Τα «ακραία» καιρικά φαινόμενα θέλουν άλλη πολιτική αντιμετώπιση, η οποία αποτελεί ζητούμενο.
Οι έντονες βροχοπτώσεις ανέδειξαν και τα σοβαρά προβλήματα που υπάρχουν στις υποδομές της Καλαμάτας. Οι δρόμοι με μισής ώρας βροχή μετατράπηκαν σε ποτάμια, με όλους να φοβούνται τα χειρότερα. Η τραγωδία του 2016 δεν είναι άλλωστε μακρινή και γεννά αμέσως φόβους για το χειρότερο. Έχουν περάσει πέντε χρόνια χωρίς να έχει υπάρξει καμία ουσιαστική παρέμβαση στον τομέα της αντιπλημμυρικής θωράκισης. Ακόμα και αναγκαίες συντηρήσεις όπως η διάνοιξη μπαζωμένων ρεμάτων και ο καθαρισμός φρεατίων γίνονται την τελευταία στιγμή, με την ψυχή στο στόμα.
Η κατασκευή μικρών αντιπλημμυρικών, η ενίσχυση αγωγών ομβρίων, ακόμα και η ενίσχυση φρεατίων απορροής, έχουν μεταφερθεί στο μέλλον. Η δημοτική αρχή φαίνεται ότι έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στο μεγάλο αντιπλημμυρικό που σχεδιάζει ο «Μορέας» και έχει αφήσει για το μέλλον όλες τις άλλες μικρές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να φανούν σωτήριες. Το μεγάλο αντιπλημμυρικό, όπως κι άλλη φορά έχουμε επισημάνει, μπορεί να αποδειχθεί το μεγάλο φιάσκο για την πόλη της Καλαμάτας. Η δημοτική αρχή έχει αργήσει να παρέμβει ζητώντας αξιολόγηση της μελέτης και προτείνοντας εναλλακτικά σενάρια που να θωρακίζουν την πόλη και τους κατοίκους. Η επιλογή να οδηγηθούν όλα τα νερά στο Νέδοντα μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για την πόλη.
Η αντιπλημμυρική θωράκιση της Καλαμάτας θα πρέπει να αποτελέσει θέμα σοβαρής συζήτησης που να καταλήγει σε σχεδιασμό συγκεκριμένων παρεμβάσεων. Ο συνδυασμός μικρών και μεγάλων έργων είναι απολύτως αναγκαίος. Το ξεκαθάρισμα της ιστορίας με το έργο που έχει ανατεθεί στον «Μορέα» θα πρέπει να γίνει άμεσα, έτσι ώστε να υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις. Δεν μπορεί η Φαρών να μετατρέπεται σε ποτάμι κάθε φορά που βρέχει και να μην υπάρχει εδώ και χρόνια καμία παρέμβαση. Δεν μπορεί οι κάτοικοι που βίωσαν με δραματικό τρόπο τις πλημμύρες του 2016 να συνεχίζουν να ζουν με την αβεβαιότητα κάθε φορά που συννεφιάζει. Πέντε χρόνια από τις πλημμύρες είναι πολλά για να μην έχει γίνει τίποτα. Στην επόμενη πλημμύρα της Καλαμάτας, οι ευθύνες δεν θα μπορούν να μεταβιβαστούν στο ακραίο καιρικό φαινόμενο.
panagopg@gmail.com
