Η οικονομική κρίση αποτελεί μια ευκαιρία για να ξαναπάρουμε κάποια πράγματα από την αρχή, όχι μόνο στην οικονομία και την πολιτική, αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας και ειδικότερα ανθρωπίνων σχέσεων. Τα λεφτά δεν φέρνουν ευτυχία, κατά το γνωστό σλόγκαν, αλλά από την άλλη μεριά η έλλειψή τους οδηγεί στη δυστυχία. Το μέτρο και η ισορροπία είναι αυτά που απουσίαζαν όλα τα προηγούμενα χρόνια κα, δυστυχώς, είναι αυτά που απουσιάζουν και τώρα. Από την αφασία των «λαμπερών» χαμόγελων και των χαζοχαρούμενων εκδηλώσεων, στον κλαυθμό και οδυρμό των οριζόντιων περικοπών και της υστερικής μαυρίλας. Από τα χειροκροτήματα και τις επευφημίες σε «σωτήρες» που διόριζαν, αύξαναν μισθούς και συντάξεις, στις κραυγές και τα αναθέματα κατά των ανάλγητων προδοτών. Αυτό τελικά μας χαρακτηρίζει, να βρισκόμαστε ή του ύψους ή του βάθους με την υπερβολή δεδομένη τόσο για τα καλά όσο και για τα κακά.
Στην πολιτική, την κοινωνία και την οικονομία έχουμε ανάγκη το καινούργιο, του μέτρου και της ισορροπίας. Οι υπερβολές που ζήσαμε στο παρελθόν, ζούμε στο παρόν και είμαστε έτοιμοι να ξαναζήσουμε στο άμεσο μέλλον φέρνουν την απόλυτη καταστροφή. Η προσγείωση από την δανειακή ευημερία στην πραγματικότητα μιας οικονομίας σε υστέρηση και μιας χώρας με σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα μπορεί να ήταν απότομη, και για πολλούς τραυματική, αλλά οφείλουμε να προχωρήσουμε. Ο νέος δρόμος θα είναι πιο εύκολος αν έχουμε καθαρό το πού θέλουμε να πάμε, σε ποιο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό μοντέλο επιθυμούμε να βρεθούμε πλησιέστερα. Το να παίρνουμε κατά περίπτωση ό,τι μας βολεύει, τσαλαβουτώντας διαρκώς σε όλα τα μοντέλα και τα συστήματα, δεν οδηγεί πουθενά. Η ελληνική «ιδιαιτερότητα», με την οποία όλοι μας «παραμυθιαζόμασταν» αλλά και τα κουτσοβολεύαμε, έχει κλείσει τον κύκλο της. Οι εξαιρέσεις δεν μπορούν να αποτελούν τον κανόνα και δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε διαρκώς ακραία παραδείγματα υποπεριπτώσεων προκειμένου να συντηρούμε όλα αυτά που μας βυθίζουν.
Η νέα χρονιά, όπως και κάθε νέο ξεκίνημα, είναι φορτωμένη με ελπίδες. Ο καθένας μας προσδοκά τη βελτίωση της κατάστασής του με αυτό που βιώνει σήμερα. Οι ευχές και οι προσδοκίες για να έχουν όμως νόημα και να υπάρχει προοπτική πραγμάτωσής τους θα πρέπει να κινούνται στα πλαίσια του εφικτού. Να έχουν κατά βάση μια στοιχειώδη σχέση με τη λογική. Το παράλογο είναι βέβαια μέσα στη ζωή αλλά οι ευχές του παραλόγου δεν έχουν καμιά αξία και σημασία. Το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να κάνουν ακόμα πιο δυστυχισμένη τη ζωή αυτού που παραλογίζεται αλλά και όλων όσων με κάποιο τρόπο κινούνται γύρω του. Μπορεί κάποιοι να είναι ή να δηλώνουν έτοιμοι να πεινάσουν για να «ρίξουν» τον καπιταλισμό, να τιμωρήσουν την Ε.Ε. και να εξοντώσουν …το κεφάλαιο. Οι προθέσεις τους μπορεί να είναι αγνές, καλοπροαίρετες και ειλικρινείς αλλά το μόνο βέβαιο είναι ότι βραχυπρόθεσμα θα πεινάσουμε ενώ, σύμφωνα και με τον Κέυνς, «…μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί».
Το μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι να επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις των αισιόδοξων και να διαψευστούν οι φόβοι των απαισιόδοξων. Αν αυτό συμβεί τότε μπορούμε πραγματικά να ελπίζουμε σε μια καλή χρονιά, αν όχι για όλους, σίγουρα για τους περισσότερους.
panagopg@gmail.com
