Γιατί απλώς κατά πώς φαίνεται αυτές οι “καλλιγραφίες” δεν φέρνουν ψήφους.
Μπορεί η προοπτική διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών να απελευθερώνει δυνάμεις και να γεννά φυγόκεντρες σε πολιτικούς και δημοτικούς σχηματισμούς. Μπορεί οι δημοσκοπήσεις να δείχνουν μια απαξία για κόμματα και παρατάξεις ή και να ενισχύουν με τον τρόπο τους αυτή την τάση που καταγράφεται στο κοινωνικό σώμα. Μπορεί εν γνώσει αυτού να είναι όλοι... ανεξάρτητοι διακηρυκτικά επιδιώκοντας και τα σχετικά ανοίγματα. Ομως είναι κάτι περισσότερο από φανερό ότι τα κόμματα και οι μηχανισμοί έπαιζαν και θα παίξουν το δικό τους αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού σκηνικού αλλά και το αποτέλεσμα. Οπως και τα πρόσωπα εντός των συνδυασμών, ειδικά όταν αυτοί με διάφορους τρόπους και για διάφορους λόγους απευθύνονται σε ευρύ ακροατήριο που τείνει ευήκοον ους. Με δεδομένα όλα αυτά φαντάζει λογικό να έρχεται σε τελευταία μοίρα ο προγραμματικός λόγος καθώς ελάχιστα επηρεάζει την απόφαση των ψηφοφόρων. Οι πολίτες συνήθως στις αυτοδιοικητικές εκλογές... εξαφανίζονται, το αντίθετο κινείται στη σφαίρα των... θαυμάτων.
Υπάρχει όμως και ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο ουδείς ασχολείται με προγράμματα και θέσεις. Είναι το γεγονός ότι κανένα από αυτά δεν υλοποιείται σε ποσοστό αξιολογήσιμο, αν δεν συμβαίνει πολλές φορές το αντίθετο. Ενώ η πενία επεξεργασιών για τα ζητήματα των ευρύτερων δήμων οδηγεί σε ταυτόσημες θέσεις και διακηρύξεις, με αποτέλεσμα να αυτοακυρώνονται οι επί χάρτου διακηρύξεις αφού ή ο ένας εκλεγεί ή ο άλλος ή ο παράλλος, όλοι τα ίδια πάνω κάτω υπόσχονται. Ως εκ τούτου νόημα θα είχε μια απολύτως διακριτή προγραμματική διακήρυξη υποστηριζόμενη από μια κοινωνική (συλλογική ή ατομική) παρουσία που θα μπορούσε να εγγυηθεί τουλάχιστον την προσπάθεια υλοποίησης υποσχέσεων και οραμάτων.
Είναι ηλίου φαεινότερον πως τα μεγέθη των δήμων πλέον και με την υιοθέτηση από την κυβέρνηση της χωροταξικής οργάνωσης του “Καλλικράτη” ορίζουν και διαφορετικό εύρος αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων. Οι οποίες απορρέουν είτε από το νομοθετικό πλαίσιο, είτε από την εγγύτητα στον πολίτη και τις πολιτικές-κοινωνικές υποχρεώσεις οι οποίες απορρέουν από αυτή. Φυσικά και οι δήμοι θα πρέπει να ασχολούνται με την καθημερινότητα του πολίτη και τα όσα πρέπει να κάνουν για τη βελτίωσή της αλλά και με πρωτοβουλίες στήριξης και ικανοποίησης κοινωνικών-πολιτιστικών αναγκών των πολιτών. Αφήνοντας στην άκρη την εκτίμηση για το αν και το πώς κάνουν κάτι τέτοιο (άλλωστε αυτό είναι εκ των αντικειμένων της μελλοντικής εκλογικής αντιπαράθεσης), θα πρέπει για μια ακόμη φορά να τονίσω πως θεωρώ αδιανόητο να μην ασχολούνται οι τερατώδεις σε έκταση δήμοι με την οικονομία της περιοχής ευθύνης τους. Η γεωγραφική έκταση και οι αρμοδιότητες, η σχέση με την κεντρική εξουσία προσδιορίζουν στην πραγματικότητα τους δήμους ως την κατώτερη βαθμίδα διοίκησης. Και τους επιφορτίζουν με το καθήκον να καταστούν αυτοδιοίκηση αναλαμβάνοντας τοπικές πρωτοβουλίες και σε αυτό το επίπεδο.
Αυτό που βλέπουμε μέχρι τώρα είναι η λεκτική και ακατάπαυστη ενασχόληση με τον “τουρισμό” για τον οποίο δεν βλέπω πουθενά άποψη κάποιου τοπικού παράγοντα σχετικά με το ποία είναι η επιδίωξη, τις είδους τουρισμό θέλει και με ποία μέσα το υποστηρίζει. Κάτι σαν “φέρτε κόσμο” το βλέπω και όταν αυτός έρχεται... δεν τους κάνει γιατί δεν σκορπίζει χρήμα. Προσωπικά θα το χαρακτήριζα ως το αδιέξοδο ενός μοντέλου στο οποίο έχουν επενδυθεί πολύ περισσότερα από αυτά που μπορεί να φέρει και να προσφέρει στην τοπική οικονομία. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση, στο χρόνο που πρέπει ώστε να υπάρχουν και τα τελικά συμπεράσματα της φετινής καλοκαιρινής χρονιάς.
Είτε αρέσει, είτε δεν αρέσει σε κάποιους όμως, η καρδιά της τοπικής οικονομίας είναι η γεωργία. Και είναι αδιανόητο να μην ασχολείται με αυτό το θέμα η αυτοδιοίκηση. Με εξαίρεση το Δήμο Καλαμάτας (ο οποίος φυσικά δεν εξαιρείται από την υποχρέωση), στην υπόλοιπη Μεσσηνία η γεωργία παίζει μοναδικό και καθοριστικό ρόλο ανάμεσα στους κατοίκους και των ημιαστικών κέντρων. Με δεδομένη την αποδυνάμωση και το κλείσιμο των δημοσίων υπηρεσιών και τον δραστικό περιορισμό της εμπορικής δραστηριότητας και κίνησης, αυτός ο ρόλος έχει καταστεί ακόμη μεγαλύτερος. Η άλλη πλευρά είναι η πλήρης εξάρτηση της τοπικής οικονομίας από τη γεωργική παραγωγή καθώς μάλιστα τα έσοδα διαχέονται σε διάφορες κατευθύνσεις. Μέχρι τώρα η ενασχόληση των δήμων περιορίζεται σε... ψηφίσματα διαμαρτυρίας όταν κάποια πράγματα φθάνουν στο χτένι όπως οι επιδρομές του δάκου και οι φυσικές καταστροφές.
Το γεγονός αυτό είναι η απτή απόδειξη πως οι δήμοι δεν έχουν τέτοιο προσανατολισμό. Οι λόγοι είναι πολλοί και ο πρώτος είναι πως η ιστορία είναι μπελάς. Προτιμούν αντί για ενδεχόμενες προστριβές με τους ψηφοφόρους σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά, να στρέφουν τις διαμαρτυρίες τους στην (εκάστοτε) κεντρική εξουσία. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο για παράδειγμα κανένας δήμος δεν αποφάσισε να πάρει το ρίσκο και να ζητήσει την αρμοδιότητα οργάνωσης και εκτέλεσης της δακοκτονίας. Μια άλλη πλευρά είναι πως η απόδοση μιας πολιτικής στη γεωργία απαιτεί βάθος χρόνου και οι τοπικοί παράγοντες χρειάζονται άμεσα αποτελέσματα για την επανεκλογή. Και φυσικά υπάρχει... το άγνωστο: Κανένας δεν γνωρίζει από πού πρέπει να αρχίσει και προς τα πού να κινηθεί καθώς κανένας δεν έχει μελετήσει το θέμα κινητοποιώντας τους ειδικούς που θα μπορούσαν να έχουν άποψη και να την καταθέσουν.
Και αυτό είναι ένα το κρατούμενο ενόψει και της συγκρότησης προγραμμάτων και ψηφοδελτίων. Οι δήμοι χρειάζονται ανθρώπους με αποδεδειγμένη γνώση και άποψη για τα ζητήματα της αγροτικής οικονομίας, ανθρώπους με ιδέες για τις συνέργειες και την παραγωγή, ανθρώπους που μπορούν να εκπροσωπήσουν τις αγωνίες χιλιάδων πολιτών που ζουν στην περιοχή ευθύνης τους. Από εκεί και πέρα βεβαίως το πρόβλημα είναι η... εκλογή τέτοιων ανθρώπων και κανένας δεν μπορεί να το εγγυηθεί, εκτός και αν το πάρουν πάνω τους και εν γνώσει τους οι συνδυασμοί και επικεφαλής. Αλλά και οι ψηφοφόροι, που κάποια στιγμή θα πρέπει να αντιληφθούν πως το ζήτημα δεν είναι να εκλεγεί ο συγγενής ή ο γείτονας ή ο κομματικός φίλος, αλλά οι άνθρωποι που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της ζωής στην περιφέρεια του δήμου. Γιατί μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.
Οι ψηφοφόροι έχουν μια ακόμη ευθύνη: Να απαιτήσουν από τους συνδυασμούς να παρουσιάσουν πρόγραμμα και πρόσωπα που μπορούν να ασχοληθούν με τα ζητήματα οργάνωσης της παρέμβασης στον αγροτικό χώρο. Η λέξη “ψηφοφόροι” έχει και συλλογική πλευρά καθώς απευθύνεται στην τοπική κοινωνία. Και αφορά κάθε αγροτική συλλογικότητα που ενδιαφέρεται και βλέπει την ανάγκη συνεργειών στην τοπική οικονομία για την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων ανάπτυξης. Εκτός από το αναγκαίο πολιτικό προσωπικό, οι δήμοι για να παρέμβουν θα πρέπει να έχουν επαρκή υπηρεσιακή υποστήριξη που θα εδράζεται σε εξειδικευμένο και πρόθυμο να εργαστεί συστηματικά προσωπικό. Η παράμετρος αυτή αποτελεί μια ακόμη αναγκαία προγραμματική δέσμευση. Θα μπορούσε κάποιος να απαριθμήσει μια σειρά κατευθύνσεις, το ζήτημα είναι να αναλάβουν πρωτοβουλίες οι ίδιοι οι συνδυασμοί. Και να ζητήσουν την ειλικρινή συνδρομή όλων των ανθρώπων που μοχθούν και δημιουργούν στο χωράφι, στο συνεταιρισμό, στην ομάδα παραγωγών, στο χωριό.
Η ύπαιθρος χρειάζεται νέα πνοή, οι άνθρωποι πρέπει να οργανωθούν και να διεκδικήσουν λύσεις, οι δήμοι οφείλουν να υποστηρίξουν τις δραστηριότητες στην αγροτική οικονομία σε όλο το φάσμα της. Να πιστέψουν όλοι ότι η γεωργία είναι το μέλλον και η τελευταία ελπίδα του τόπου.
