Βλέπουμε, διαβάζουμε και ακούμε πολλά, αλλά θεωρώ πως είμαστε μακριά ακόμη από τη διαμόρφωση του τελικού σκηνικού των δημοτικών εκλογών. Σε αυτή τη φάση ανοίγει η βεντάλια με τις αλλεπάλληλες δηλώσεις υποψηφιοτήτων. Σίγουρα θα κλείσει αλλά είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένο να ρισκάρει κάποιος “πρόγνωση” για την τελική διάταξη. Κάποιες δημόσιες δηλώσεις σχετικά με το θέμα περισσότερο συνιστούν παρέμβαση για τη διαμόρφωση του σκηνικού και λιγότερο πραγματικές εκτιμήσεις. Απλώς λείπουν τα δεδομένα για κάτι τέτοιο και οι συνήθεις κομματικές στοιχίσεις δοκιμάζονται στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Οι κομματικώς αγωνιούντες έχουν κάθε λόγο να παρεμβαίνουν για να επηρεάσουν τις εξελίξεις στην κατεύθυνση που θέλουν. Οι υπόλοιποι θεωρώ ότι δεν έχουν ιδιαίτερο λόγο να μπαίνουν στο παιχνίδι διά της πλαγίου, συμμετέχοντας (άθελα ενδεχομένως) στην ιστορία διαμόρφωσης του σκηνικού. Ονόματα διαβάζουμε και θα διαβάζουμε, αλλά από αυτήν εδώ τη στήλη δεν έχω καμία πρόθεση να μπω στη διαδικασία οποιασδήποτε μορφής αξιολόγησης. Είτε της υποψηφιότητας, είτε του παρασκηνίου, είτε των στηρίξεων. Από πολύ παλαιότερα έχω επισημάνει και ότι δεν θα φθάσουν όλοι μέχρι το τέλος ανεξαρτήτως δηλώσεων και γενικώς πως... δεν κάνουν όλοι για δήμαρχοι. Ομως... μέχρι εκεί, τα υπόλοιπα αφορούν κόμματα, δημοτικές παρατάξεις, παρέες και σε τελική ανάλυση τους πολίτες. Οι οποίοι θα κάνουν τις επιλογές τους μέσα από διαφορετικούς δρόμους. Με την επισήμανση βεβαίως ότι θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως δεν “σταυρώνουμε” απλώς ένα όνομα, αλλά ψηφίζουμε για την πόλη και το μέλλον της. Με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τα κριτήρια που θα ήταν χρήσιμο να πρυτανεύσουν στην τελική επιλογή.
Πολύ συχνά από τη στήλη αυτή έχω αναφερθεί στην ανάγκη οι υποψήφιοι να παρουσιάσουν τις θέσεις τους για κρίσιμα ζητήματα του δήμου και στη βάση αυτή να αναπτυχθεί η συζήτηση για τις δημοτικές εκλογές. Θα πρέπει να διευκρινίσω ότι μια τέτοια τοποθέτηση “απαιτεί” ένα ευκρινές πολιτικό (όχι κομματικό) πλαίσιο για τη σχέση του δήμου με την κοινωνία και το δημόσιο χώρο. Φαντάζει ως μια απλή φράση, αλλά πίσω από αυτήν δεν μπορεί παρά να υπάρχει μια ολόκληρη φιλοσοφία για το μέλλον του τόπου, το σχέδιο και τα μέσα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην υλοποίησή του, τη φροντίδα για τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους, την καλλιέργεια του πολιτισμού, τη συμμετοχή της κοινωνίας στα ζητήματα που την αφορούν. Είναι μερικές από τις παραμέτρους που μπορούν να συγκροτήσουν “πολιτική για την κοινωνία” και θα έπρεπε να αποτελούν το προγραμματικό “υπόστρωμα” για κάθε συνδυασμό. Γνωρίζω πως είναι πρακτικά αδύνατο να παρουσιάσει κάποιος τις τεχνικές λεπτομέρειες στη διαχείριση διαφόρων ζητημάτων που απασχολούν ή πρέπει να απασχολήσουν το δήμο και την κοινωνία. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως υποψήφιοι και συνδυασμοί θα πρέπει να αναλωθούν σε γενικότητες και ευχές θεωρώντας πως παρουσιάζουν και... πρόγραμμα. Αντιλαμβάνομαι τις δυσκολίες επεξεργασιών, αλλά δεν μπορώ να αποδεχθώ την απουσία αρχών επί των οποίων θα στηριχθούν οι επεξεργασίες και η υλοποίηση των στόχων. Δυστυχώς το στοιχείο της “προγραμματικής άμιλλας” απουσιάζει εδώ και πολλά χρόνια από τις δημοτικές εκλογές στην πόλη. Κάποια προεκλογικά πασαλείμματα, πολλά συνθήματα και ευχολόγια έχουν υποκαταστήσει τον προγραμματικό λόγο.
Κατ’ αρχήν θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι συζητούμε για “δήμο” και όχι για “πόλη”. Δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια ουσιαστικά οι δύο έννοιες έχουν ταυτιστεί με δυσάρεστες συνέπειες και για την πόλη αλλά κυρίως για την περιοχή πέρα από αυτή. Ενδιαφέρον, χρήματα και δραστηριότητα επικεντρώνονται στην πόλη και αυτό σαν αποτέλεσμα της πλήρους απαξίωσης των “τοπικών συμβουλίων”, καθώς αυτά αποτελούσαν θεσμικές καρικατούρες του δημαρχοκεντρικού συστήματος. Ουσιαστικά εξαφανίστηκε ακόμη και το “τοπικό συμβούλιο” της Καλαμάτας παρότι φίλα προσκείμενο στη δημοτική αρχή. Για τα υπόλοιπα δεν συζητούμε, είτε υπήρχαν είτε δεν υπήρχαν ένα και το αυτό. Η θεσμική συγκρότηση του δήμου συρρικνώθηκε στο δημοτικό συμβούλιο. Το δημοτικό συμβούλιο τυπικά συνεδρίαζε για να επικυρώσει τις αποφάσεις του δημάρχου. Και ως εκ τούτου η έκφραση “ενός ανδρός αρχή” μόνο τυπική και μεταφορική δεν είναι. Τα πράγματα όμως αλλάζουν σημαντικά με τον νέο τρόπο εκλογής των “κοινοτικών (πλέον) συμβουλίων”, τα οποία αποσυνδέονται από τους “κεντρικούς” συνδυασμούς και μπορούν να λειτουργήσουν αυτοτελώς εφόσον εκλεγούν άνθρωποι που πονάνε τον τόπο τους και δεν ενδιαφέρονται πρωτίστως “για το δήμαρχο και το κόμμα”. Ως εκ τούτου ένα από τα ζητήματα που θα πρέπει να απασχολήσουν την προεκλογική συζήτηση είναι η σχέση του δήμου και του δημοτικού συμβουλίου με τις “κοινότητες” και τα κοινοτικά συμβούλια. Σκεφθείτε μόνο ότι μπορεί η σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου να μην έχει καμία σχέση με τη σύνθεση του κοινοτικού συμβουλίου Καλαμάτας. Και να προκύψουν σοβαρές διαφορές σε κρίσιμα ζητήματα. Ο τρόπος επίλυσης της διαφοράς κάθε φορά είναι τυπικά λυμένο ζήτημα, ουσιαστικά όμως ανοιχτό.
Μια ακόμη επισήμανση έχει να κάνει με την ανομοιογένεια του Δήμου Καλαμάτας, η οποία τα προηγούμενα χρόνια “κουκουλώθηκε” κάτω από το δημοτικό συμβούλιο, το οποίο παρά το τυπικό του εκλογικού νόμου έγινε “ομοιογενές” και επικέντρωσε το ενδιαφέρον του στην πόλη. Και όμως έχουμε να κάνουμε με διακριτές ενότητες. Και δεν μπορεί παρά να ξεκινήσει κάποιος από τον Ταΰγετο και την ανάγκη επιτέλους να αντιμετωπισθεί ως μια ξεχωριστή περιοχή του δήμου. Που δεν χρειάζεται απλώς “φροντίδα” αλλά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσεων που θα αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και θα αναδεικνύουν τις δυνατότητες. Το υποσχέθηκε η Πολιτεία πριν από 30 και περισσότερο χρόνια, ουδέποτε έγινε κάτι τέτοιο, την ώρα που ορεινές περιοχές της χώρας γνώριζαν σημαντικές αλλαγές προς το καλύτερο. Εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά (οικονομικά και κοινωνικά) έχει η περιοχή του δήμου που αναπτύσσεται κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής, με έντονο γεωργικό χαρακτήρα, ξεχωριστά προϊόντα και πολλά προβλήματα. Σε επαφή με τον κάμπο απαιτεί κατ’ αρχήν συνέργειες με τους γειτονικούς δήμους για την αναστροφή της σημερινής κατάστασης που μπορεί να περιγραφεί με τα χειρότερα λόγια από κάθε άποψη. Ακόμη ξεχωριστή ενότητα με διαφορετικά προβλήματα και ανάγκες είναι η περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος πέραν των ορίων της πόλης, με πρώτη την υπόθεση των σχεδίων που διεκδικούν θέση στο βιβλίο Γκίνες για τις καθυστερήσεις, τις παλινωδίες και τα παιχνίδια των τοπικών παραγόντων με τις ψήφους των ιδιοκτητών. Ενας δήμος, πολλές όψεις, διαφορετικές απόψεις που όλα αυτά τα χρόνια έχουν μπει στο “μίξερ” της ομογενοποίησης, η οποία όχι μόνο δεν θα επιτευχθεί ποτέ αλλά ήδη γεννάει καινούργια προβλήματα.
Ο καθένας καταλαβαίνει την πολυπλοκότητα των θεμάτων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα δημοτική αρχή, καθώς μέχρι τώρα ως “κορωνίς” δημοτικού έργου παρουσιάζονται οι (άνευ σχεδίου και σκοπού) πλακοστρώσεις της αντιαισθητικής ομοιομορφίας. Και το διαρκές “καρναβάλι” στις διάφορες εκδοχές έγχρωμης και πολύχρωμης διασκέδασης. Τα υπόλοιπα κάτω από το χαλί, αφού η ως άνω συνταγή δοκιμάστηκε και πέτυχε. Τους εκλογικούς της στόχους ασφαλώς. Πλην όμως πολλά έχουν αλλάξει και πολλά μπορούν να αλλάξουν. Περί αυτού ο λόγος στους πολίτες....
