“Γλώττα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει…” μας κληροδότησαν οι αρχαίοι και μάλλον ταιριάζει γάντι στον… λογογράφο της πρωθυπουργικής ομιλίας στην Καλαμάτα. Οχι γενικώς, αλλά ειδικώς στο θέμα που “έχω κολλήσει” τον τελευταίο καιρό. Στην υπόθεση του υποτιθέμενου “αντιπλημμυρικού” στην Καλαμάτα και την ευρύτερη περιοχή. Για να είμαι σίγουρος και… έγκυρος, αναζήτησα τι γράφει η προσωπική ιστοσελίδα του πρωθυπουργού. Και έχει πολύ ενδιαφέρον τελικά.
Είπε λοιπόν ο κ. πρωθυπουργός ότι “θέλω να σταθώ στα έργα των τοπικών υποδομών, τα οποία αφορούν την αντιπλημμυρική θωράκιση του αυτοκινητόδρομου Τσακώνα - Καλαμάτα και της περιμετρικής οδού της πόλης”. Πολύ απλά δηλαδή ότι τα έργα δεν έχουν ως στόχο την αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής αλλά του… αυτοκινητόδρομου. Γιατί όταν αυτός κατασκευάστηκε δεν έγιναν εκείνα τα οποία έπρεπε να γίνουν, γιατί αν είχαν γίνει… τι ανάγκη έχει από προστασία; Αντε να δεχθούμε ότι δεν του τα έγραψαν καλά ή ότι… δεν κατάλαβε ο λογογράφος τι ακριβώς του είπαν οι “αρμόδιοι” διαφόρων επιπέδων. Ας το προσπεράσουμε λοιπόν για να πάμε στο θεσμικό ατόπημα: Ούτε λίγο ούτε πολύ ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την εκτέλεση έργων για τα οποία θεσμικά δεν υπάρχει ακόμη η έγκριση περιβαλλοντικών όρων και κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει το Δημοτικό ή το Περιφερειακό Συμβούλιο ή και τα δύο να απορρίψουν τη μελέτη και να μπλοκάρει το έργο. Και μπορεί να μπήκε η φράση στην πρωθυπουργική ομιλία για να ενισχύσει την εντύπωση “έργα - λαός” που λέγαμε παλιά. Επί της ουσίας όμως υποκρύπτει και την αντίληψη για τους θεσμούς και τις τοπικές κοινωνίες. Στέλνει το μήνυμα ότι δεν λογαριάζει τι θέλουν και τι θα πουν οι θεσμοί, οι φορείς και οι πολίτες. Η απόφαση έχει ληφθεί και το έργο θα προχωρήσει όπως το σχεδίασε ο “Μορέας”, που είναι ταυτοχρόνως και μελετητής και κατασκευαστής. Οπότε το έργο είναι “στα μέτρα του”… όπως και να το πάρει ο καθένας. Ετσι και αλλιώς η καρικατούρα “διαβούλευσης” και οι αποφάσεις των συμβουλίων (Δημοτικού και Περιφερειακού) έχουν γνωμοδοτικό και όχι δεσμευτικό χαρακτήρα. Φυσικά μια απόρριψη της μελέτης περιβαλλοντικών όρων αποτελεί πολιτικό ζήτημα, αλλά… ποιος νοιάζεται για τέτοιες… λεπτομέρειες; Τη δουλειά τους να κάνουν και… από εκεί πάνε οι άλλοι.
Να γυρίσουμε λίγο το χρόνο προς τα πίσω και να δούμε τι θα έπρεπε να γίνει σε μια Πολιτεία που σέβεται τον πολίτη και τους θεσμούς που την συγκροτούν. Κάτι χρόνια γύριζε από εδώ και από εκεί μια μελέτη που είχε γίνει για την αντιπλημμυρική προστασία του Νέδοντα, αλλά όλο και κάπου… σκόνταφτε. Το πού και γιατί θα έπρεπε να μας το πουν οι διατελέσαντες δήμαρχοι και περιφερειάρχες, οι οποίοι κατά τα άλλα “ιδρώνουν” για να μας σώσουν (εν προκειμένω από ενδεχόμενο πλημμυρικό φαινόμενο). Εμείς πάντως σκαλίζοντας τη μνήμη με τη βοήθεια του Διαδικτύου, βρήκαμε μια ανακοίνωση του Δήμου Καλαμάτας το Σεπτέμβριο του 2016 στην οποία αναφέρονταν τα εξής: “Την έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης του έργου με τίτλο: «Επείγοντα αντιπλημμυρικά έργα στον ποταμό Νέδοντα Μεσσηνίας - Βελτίωση διευθετημένης κοίτης», ζήτησε στις 26 Απριλίου του 2011 η ΔΕΥΑΚ από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Η ΔΕΥΑΚ επανήλθε επί του θέματος με άλλα 4 έγγραφά της, τα έτη 2011, 2013 και 2014. Στο 6ο κατά σειράν έγγραφο της Επιχείρησης για το θέμα αυτό, σήμερα 27 Σεπτεμβρίου 2016, το οποίο υπογράφει ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΚ Γιάννης Καμβυσίδης, αναφέρονται τα εξής προς τη Διεύθυνση ΠΕΧΩ Περιφέρειας Πελοποννήσου: Σε συνέχεια των παραπάνω σχετικών εγγράφων και επειδή τα έργα στον ποταμό Νέδοντα είναι πρώτης προτεραιότητας για την αντιπλημμυρική προστασία του Δήμου Καλαμάτας, θα θέλαμε να μας γνωρίσετε εάν χρειάζεσθε επιπλέον στοιχεία για την έγκριση της μελέτης”. Την ίδια περίοδο βεβαίως “έσκασε μύτη” η κόντρα του τότε δημάρχου Παν. Νίκα με τον πρώην πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά με επίκεντρο τη φονική πλημμύρα που είχε γίνει πριν λίγες ημέρες και την “αδιαφορία” του δεύτερου για τη χρηματοδότηση αντιπλημμυρικών έργων.
Εκανα αυτή την αναφορά όχι βεβαίως για να επαναφέρω το… πολιτικό κουτσομπολιό της εποχής και εκείνης που ακολούθησε στην επόμενη αυτοδιοικητική αναμέτρηση. Αυτά είναι ζητήματα που εγγράφονται στην πολιτική ιστορία του καθενός και θα αποτιμηθούν ενδεχομένως στο χρόνο που πρέπει, αν και ο κίνδυνος της “λήθης” ελλοχεύει και οδηγεί σε “αγιοποιήσεις” με τους κατάλληλους χειρισμούς. Η αναφορά αυτή αποδεικνύει με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο ότι οι λύσεις για την αντιπλημμυρική προστασία της Καλαμάτας ήταν πολύ πιο διαφορετικές από εκείνες τις οποίες προσπαθούν σήμερα να επιβάλουν διάφοροι παράγοντες και… άρχοντες. Λίγο αργότερα στην πόλη κατέφθασε κυβερνητικό κλιμάκιο με επικεφαλής τον τότε υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Σπίρτζη και επιθεώρησε τον υπό παράδοση αυτοκινητόδρομο, επίσκεψη για την οποία τότε το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων μας πληροφορούσε ότι “αμέσως μετά την επίσκεψη στον αυτοκινητόδρομο του «Μορέα» οι κύριοι Σπίρτζης, Βερναρδάκης και Χαρίτσης επισκέφτηκαν το αντιπλημμυρικό έργο «Κατασκευή δικτύου αποχέτευσης ομβρίων οδού Αθηνών - Νέας Εισόδου στο τμήμα από Θουρία έως Νέδοντα ποταμό του Δήμου Καλαμάτας» [...] Κατόπιν, οι τρεις υπουργοί συναντήθηκαν με τον δήμαρχο Καλαμάτας κ. Παναγιώτη Νίκα στο Δημαρχείο της πόλης και πραγματοποίησαν σύσκεψη για την εξέλιξη και ολοκλήρωση των λιμενικών, οδικών και αντιπλημμυρικών έργων βάσει του σχεδιασμού που προωθεί η κυβέρνηση και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Ο κ. Σπίρτζης ανακοίνωσε ότι θα χρηματοδοτηθούν τρία νέα αντιπλημμυρικά έργα στην πόλη της Καλαμάτας και τη Μεσσήνη, καθώς όπως είπε χαρακτηριστικά, οι χρόνιες παθογένειες δεν αποτελούν άλλοθι για «να αφήσουμε τις φτωχές γειτονιές της Καλαμάτας και των αστικών κέντρων να πλημμυρίζουν γιατί κάποιοι δεν πρόβλεψαν να ολοκληρώσουν τον χωροταξικό σχεδιασμό και να κάνουν αυτά που έπρεπε για να συμπληρώσουν τις κοινωνικές υποδομές»”.
Ενα χρόνο μετά τη μεγάλη πλημμύρα, σε δηλώσεις του ο τότε δήμαρχος Παν. Νίκας, αφού αναφέρθηκε σε εκτελούμενα αντιπλημμυρικά έργα δήλωσε ότι “για το Δήμο Καλαμάτας είναι αναγκαίο ένα μεγάλο έργο αντιπλημμυρικής προστασίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ, ώστε να αντιμετωπισθούν στο μέλλον ανάλογες με εκείνη του Σεπτεμβρίου 2016 καταστάσεις και προχωρούμε προς αυτή την κατεύθυνση σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών”. Συζήτηση στη συζήτηση και εν μέσω διαφωνιών κατά πώς λένε οι πληροφορίες μου για τις επιλογές, τελικά πήγαν στο καλάθι των αχρήστων οι υπάρχουσες μελέτες που είχαν σκοπό την αντιμετώπιση των προβλημάτων σε Νέδοντα και ρέματα και προκρίθηκε η λύση ένταξης των αντιπλημμυρικών έργων στη σύμβαση παραχώρησης για τον αυτοκινητόδρομο και ως εκ τούτου μια μελέτη, ώστε το έργο να είναι “συμβατό” με αυτή και όχι με την αφετηριακή ανάγκη όπως περιγράφηκε προηγουμένως σε διάφορες φάσεις. Ποιος, πότε, πού και πώς έγινε αυτή η επιλογή θα πρέπει να απαντήσουν εκείνοι που είχαν εμπλοκή σε αυτή τη διαδικασία αλλά σε αυτή τη φάση σιωπούν, ενδεχομένως “μέχρι να περάσει η μπόρα”. Η αφετηρία σε πρώτη ανάγνωση και για να μην κάνουμε υποθέσεις που δεν μπορούμε να στηρίξουμε με στοιχεία, είναι απλή: Να παρουσιάσουμε έργο χωρίς να βάλουμε άμεσα το χέρι στην τσέπη. Οπότε τα ρίχνουμε στα… διόδια και τα πληρώνουν οι πολίτες εν καιρώ. Αλλοτε με τις αυξήσεις και άλλοτε με τα “εικονικά διόδια” που δεν είναι ορατά στο πολιτικό πεδίο. Παγιώθηκε η κατάσταση, ανατέθηκε η μελέτη στον “Μορέα”, η οποία ξεκίνησε χωρίς καμία συζήτηση με τα θεσμικά όργανα, χωρίς πρόθεση για εναλλακτικές λύσεις, χωρίς επίσημη ενημέρωση του Δημοτικού Συμβουλίου από το 2020 που ανακοινώθηκε η πρόθεση. Και με τον καινοφανή εκβιασμό “είτε γίνεται αυτό το έργο ή δεν έχει αντιπλημμυρικό”.
Κάπως έτσι έχει η ιστορία και ο καθένας καλείται να πάρει θέση απέναντι στην πόλη και τους κατοίκους της. Οι “λαλίστατοι” κατά τα άλλα παράγοντες δεν ακούν και δεν βλέπουν, οι φορείς θεωρούν… φυσιολογικό να “ποιούν την νήσσαν” και οι πολίτες απλώς… δεν δίνουν σημασία. Αλλοτε γιατί δεν γνωρίζουν τι “παίζεται” και άλλοτε γιατί απλώς θεωρούν πως δεν τους ενδιαφέρει. Καλή τύχη!
