"Πανηγύρι" με τα σκουπίδια, καθώς χάλασε των μεγαλοεργολάβων που έτριβαν τα χέρια τους για το... φιλέτο που είχαν εξασφαλίσει με το αζημίωτο. Μια ακόμη απόδειξη κρατικοδίαιτης ιδιωτικής επιχειρηματικότητας με την υπογραφή της Περιφέρειας. Μετά τα εικονικά διόδια για τον αυτοκινητόδρομο που πρέπει να πληρώνει το Δημόσιο για να είναι επικερδής η επιχείρηση του "Μορέα", πλάκωσαν και τα εικονικά σκουπίδια που θα έπρεπε να πληρώνεται ο εργολάβος από τους δήμους για να έχει εξασφαλισμένο κέρδος. Και εκεί που η Ευρώπη υποτίθεται ότι προωθεί πολιτικές μείωσης του όγκου των σκουπιδιών, ήρθε η... φιλοευρωπαϊκή Περιφέρεια να προκρίνει μια επιλογή σταθερού όγκου σκουπιδιών για 30 περίπου χρόνια. Μαθημένος ο περιφερειάρχης να χαριεντίζεται με υπουργούς που στήριζαν με κάθε τρόπο μια πολιτική διαχείρισης που θα οδηγούσε σε εκτίναξη του κόστους για τους πολίτες, βρέθηκε αντιμέτωπος με την άλλη λογική και έναν υπουργό που δεν του χάρισε κάστανα.
Το γεγονός πως όλο και περισσότεροι τοπικοί παράγοντες τον τελευταίο καιρό έπαιρναν αποστάσεις από αυτή την πολιτική, υιοθετώντας άμεσα ή έμμεσα το νέο μοντέλο διαχείρισης, είναι ενδεικτικό για το μέγεθος του προβλήματος με τη σύμβαση που είχε υπογράψει η Περιφέρεια. Κάποιοι θα πρέπει να καταλάβουν πως υπάρχει και το "όχι", καθώς φαίνεται πως είναι λέξη που τη θυμούνται μόνο στα διαγγέλματα για την... 28η Οκτωβρίου.
Εννοείται ασφαλώς πως το πρόβλημα παραμένει και θα πρέπει τάχιστα να δοθεί η καλύτερη λύση. Και εδώ θα κριθούν τόσο η πολιτική ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου όσο και οι δημοτικοί παράγοντες. Κατά το υπουργείο «ο κύκλος "ανακύκλωση - επανάχρηση - κομποστοποίηση - υπόλειμμα" θα ολοκληρώνεται σε επίπεδο δήμου ή νομού, μέσα από την υποχρεωτική για τους δήμους σύνταξη των τοπικών δημοτικών σχεδίων διαχείρισης, η οποία θεσμοθετείται. Επιπλέον, ο δήμος και η τοπική κοινωνία θα εισπράττουν τα οικονομικά οφέλη από τη διαχείριση απορριμμάτων τους, με απώτερο σκοπό τη μείωση του κόστους διαχείρισης. Πρέπει να δοθούν οικονομικά κίνητρα στους πολίτες με διάφορες μορφές επιδότησης με ανάλογη μείωση των δημοτικών τελών». Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση που έχω υποστηρίξει εδώ και χρόνια από τις στήλες της "Ελευθερίας" και για την οποία βεβαίως κινητοποιούνται πολίτες και συλλογικότητες.
Από τη θεωρητική διατύπωση όμως μέχρι την πρακτική εφαρμογή και σε λογικό χρόνο, υπάρχει μια απόσταση. Το πρώτο ζήτημα που αφορά την κυβέρνηση έχει να κάνει με τη διασφάλιση των αναγκαίων πόρων για την υλοποίηση του σχεδίου. Γιατί η προτίμηση των "δανειστών" στην παραχώρηση του "φιλέτου" στους μεγαλοεργολάβους με συμβάσεις παραχώρησης είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Αλλωστε ήταν στις προτεραιότητες του Φούχτελ που έδειχνε και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή μας πριν περάσει στα... αζήτητα.
Με "κρατούμενο" και "ζητούμενο" αυτό, το βάρος πέφτει στους δήμους οι οποίοι θα πρέπει να οργανώσουν το δικό τους σχέδιο σε αυτή την κατεύθυνση. Οι οποίοι θα πρέπει τάχιστα να εκπονήσουν τα τοπικά σχέδια, κατά μόνας ή με συνέργειες, και να τα θέσουν σε εφαρμογή. Και το πρώτο θέμα ασφαλώς είναι να πείσουν τις τοπικές κοινωνίες. Είναι το σοβαρότερο ζήτημα και εκείνο το οποίο απέτρεψε τις λύσεις όλα αυτά τα χρόνια. Πρέπει να πείσουν τους πολίτες για την μικρότερη δυνατή παραγωγή σκουπιδιών. Από μόνη της η κρίση δεν αρκεί· μπορεί να μην πηγαίνουν κατά κύματα... φαγητά (ως αποφάγια) στους κάδους, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που θα πρέπει να γίνουν ακόμη για τον περιορισμό που προαναφέρθηκε: από τις συσκευασίες μέχρι τα ζυμώσιμα. Στο νέο σχέδιο η ανακύκλωση δεν είναι ευχή, αλλά υποχρέωση. Αυτό πρακτικά σημαίνει κίνητρα, αλλά και "ποινές" για την υλοποίηση του μέτρου.
Υποθέτουμε ότι αυτά δεν κινούνται στη σφαίρα του αυτονόητου. Δεν έχουν μελετηθεί ούτε ως προς τις συνθήκες των ελληνικών δήμων ούτε ως προς τις νοοτροπίες που συνιστούν "κοινωνικό κεκτημένο".
Η κομποστοποίηση επίσης είναι μια διαδικασία για την οποία θα πρέπει να πασχίσουν οι δήμοι προκειμένου να εφαρμοστεί, από τον μικρό κάδο στο μπαλκόνι μέχρι ενδεχομένως την αναγκαία μονάδα.
Και εδώ φτάνουμε στο κρίσιμο. Σε κάθε σχέδιο και σε κάθε μέθοδο διαχείρισης, το κρίσιμο ζήτημα είναι η μονάδα της ανακύκλωσης και ο χώρος όπου οδηγούνται τα υπολείμματα. Κανένας δεν τα θέλει στη "γειτονιά του" - και πολύ δύσκολα θα γίνει αποδεκτή η τοποθέτηση και της πλέον "καθαρής" τεχνολογίας. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσουμε ότι όλες οι απόπειρες αντιμετώπισης του θέματος απέτυχαν καθώς δεν βρέθηκε χώρος υποδοχής χωρίς να ξεσηκωθεί ο τόπος. Κλασικό παράδειγμα η μονάδα λιπασματοποίησης του Δήμου Καλαμάτας (έργο πρωτοποριακό για την εποχή του, συζητήσιμο τεχνικά) και οι περιπέτειες που οδήγησαν στην ακύρωση της λειτουργίας της. Μετά από χρόνια θα μπορούσε κάποιος να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ίσως ήταν ατυχής η χωροθέτηση και τραγική η μετατροπή της σε ανοιχτή χωματερή. Οπουδήποτε όμως και αν είχε τοποθετηθεί, δεν θα έλειπαν οι αντιδράσεις, ακόμη κι αν είχε επιλεγεί για παράδειγμα η Βιομηχανική Περιοχή μέσα στο βάλτο.
Θα ήταν χρήσιμο να θυμίσουμε ακόμη ότι η βαριά καμπάνα στο Δήμο Μεσσήνης -για την οποία προειδοποιούσα από την εποχή του Κουρουπητού- δεν είναι άσχετη με το γεγονός ότι απέτυχε το εγχείρημα δημιουργίας χώρου υγειονομικής ταφής την εποχή της δημαρχοντίας του αείμνηστου Παύλου Πτωχού, λόγω των αντιδράσεων από διάφορες περιοχές που εναλλακτικά είχαν προσδιοριστεί. Αλλά και της αδιαφορίας των άλλων δημάρχων για την αντιμετώπιση του θέματος.
Το τραγικότερο; Ολα αυτά συμβαίνουν ενώ τα σκουπίδια θάβονται σε ένα σημείο που δεν είναι απλώς "φιλέτο" του Μεσσηνιακού, αλλά μια περιοχή σπάνιου φυσικού κάλλους.
