Οι αντιδράσεις διαφορετικές, ανάλογα με τη θέση που βρίσκεται ο καθένας σε σχέση με την παραγωγή του προϊόντος.
Η ιστορία που έχει δημιουργηθεί με το ΠΟΠ "Ελιά Καλαμάτας" αποτυπώνει με τον εναργέστερο τρόπο την έλλειψη στοιχειώδους σχεδιασμού και ενδιαφέροντος από την πλευρά της Πολιτείας. Η οποία δεν φρόντισε να συγκροτήσει πολιτική για κρίσιμα αγροτικά προϊόντα, ορισμένα από τα οποία διαθέτουν και παγκόσμια φήμη. Σε όλους ήταν γνωστά δύο στοιχεία: Πρώτον ότι η ελιά Καλαμών αποτελούσε ποικιλία και τρόπο παραγωγής του τελικού προϊόντος, γεωγραφικά περιορισμένη στη Μεσσηνία. Και δεύτερον ότι η ελιά Καλαμών ως καλλιέργεια έχει επεκταθεί κυρίως στην Αιτωλοακαρνανία και τη Λακωνία, με τη Μεσσηνία να έχει ένα πολύ μικρό μερίδιο στο σύνολο της παραγωγής. Ως εκ τούτου στη διαδικασία κατοχύρωσης προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης η οποία περνάει από τα θεσμικά κυβερνητικά όργανα, θα έπρεπε να λύσει με πολιτική απόφαση την αντινομία και να προωθήσει την καταλληλότερη λύση κατά την κρίση της. Ουδείς ασχολήθηκε τότε, η προστατευόμενη ονομασία προέλευσης "Ελιά Καλαμάτας" κατοχυρώθηκε όπως την είχε προτείνει η ΕΑΣ Μεσσηνίας και στη συνέχεια άρχισαν τα... όργανα. Παραγωγοί άλλων περιοχών και τυποποιητές άρχισαν να διαμαρτύρονται και να ζητούν επέκταση του "ονοματεπώνυμου" κατά το δοκούν και με βάση τα συμφέροντα του καθενός. Το… χλιαρόν των αρχικών αντιδράσεων ασφαλώς σχετίζεται με τη βεβαιότητα ορισμένων ότι μπορούν να καταστρατηγούν τους κανόνες, με δεδομένο μάλιστα το γεγονός ότι μπορούσαν να επεξεργάζονται και να τυποποιούν το προϊόν μακριά από τη Μεσσηνία.
Ας δούμε όμως τι προβλέπει η αναγνώριση του ΠΟΠ "Ελιά Καλαμάτας" η οποία έγινε το 1993 με απόφαση του υπουργού Γεωργίας και στη συνέχεια εγκρίθηκε από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης: «Η ένδειξη "Ελιά Καλαμάτας" προστατευόμενη ονομασία προέλευσης - ΠΟΠ - μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις επιτραπέζιες ελιές ποικιλίας Καλαμών που καλλιεργούνται στο Νομό Μεσσηνίας και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται με την απόφαση αυτή και τις σχετικές διατάξεις». Εδώ έχουμε να κάνουμε με δύο διαφορετικά πράγματα τα οποία πολλές φορές ορισμένοι τα μπερδεύουν από άγνοια ή (και) σκοπιμότητα: Η απόφαση της αναγνώρισης δεν αφορά την ποικιλία ελιά Καλαμών αλλά το όνομα "Ελιά Καλαμάτας" για το προϊόν που παράγεται από αυτή την ποικιλία στη Μεσσηνία. Ηταν πασίγνωστο φυσικά στο υπουργείο το γεγονός ότι ελιά Καλαμών καλλιεργείται και σε άλλες περιοχές της χώρας και μάλιστα σε μεγαλύτερες ποσότητες, αλλά κατοχυρώνει ως προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης μόνον αυτές που παράγονται στη Μεσσηνία και μάλιστα με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Και πρέπει να σημειωθεί αυτό γιατί καταχρηστικά και παραπλανητικά ορισμένοι χρησιμοποιούν τον όρο "τύπου Καλαμών (ή Καλαμάτας)". Οχι μόνον στην εσωτερική αγορά, αλλά και στις αγορές του εξωτερικού με πρωταγωνιστές την Τουρκία, τη Χιλή, την Αίγυπτο και άλλες χώρες. Από τις οποίες μάλιστα κατά καιρούς έχει αποκαλυφθεί ότι επιτήδειοι εισάγουν στην Ελλάδα... ελιές Καλαμών, θησαυρίζοντας σε βάρος της φήμης του προϊόντος και των παραγωγών.
Για όσους γνωρίζουν λίγο από τα πράγματα και για εκείνους που παρακολούθησαν την υπόθεση της επέκτασης του ΠΟΠ ελαιολάδου Καλαμάτα σε όλη τη Μεσσηνία, είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι η επέκταση για τις "Ελιές Καλαμάτας" είναι εξαιρετικά δύσκολη και προϋποθέτει όχι μόνον τη σύμφωνη γνώμη της Ενωσης Μεσσηνίας που είναι ο "ιδιοκτήτης" του ονόματος, αλλά και την έλλειψη αντιδράσεων τοπικών φορέων που έχουν "έννομο συμφέρον" ή και εκείνων που ζητούν "εθνικό ΠΟΠ" αν η επέκταση περιοριστεί στην Πελοπόννησο. Η επέκταση στη... μισή Ελλάδα δεν μπορεί ασφαλώς να είναι ΠΟΠ, δεν είναι δυνατόν να τεκμηριωθεί με κανένα τρόπο η συνάφεια με τα στοιχεία που περιγράφονται στην κατοχύρωση. Ορισμένες πλευρές ισχυρίζονται ότι αυτό μπορεί να γίνει ως Προστατευόμενη Γεωγραφική Ενδειξη προβάλλοντας το επιχείρημα ότι το επιτρέπουν οι λεπτές διαφορές στον ορισμό του προϊόντος, αλλά και στον ίσης αξίας αυτό χαρακτηρισμό. Γενικώς Πολιτεία και φορείς έχουν καταφέρει να... μπλέξουν τα μαλλιά τους με τα βάτα και δύσκολα θα ξεμπερδέψουν τα πράγματα. Ζητούμενο ασφαλώς και η θέση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το οποίο εκ των πραγμάτων θα κληθεί να πάρει θέση εφόσον προχωρήσει η υπόθεση με βάση παλαιότερη "συμφωνία" των Ενώσεων Μεσσηνίας και Λακωνίας. Οι βουλευτές κάθε νομού ασφαλώς υπερασπίζονται τα συμφέροντα των ψηφοφόρων τους και ως γνωστόν από καιρό στην υπόθεση επέκτασης στην Αιτωλοακαρνανία πρωταγωνιστεί ο κυβερνητικός βουλευτής Γιώργος Βαρεμένος.
Εν μέσω τόσων και τέτοιων αντιθέσεων, με την εμπλοκή και της επαγγελματικής οργάνωσης των τυποποιητών οι οποίοι ασφαλώς θέλουν... άφθονη πρώτη ύλη και ως εκ τούτου "εθνικό ΠΟΠ", το πρόβλημα είναι προφανώς δυσεπίλυτο. Και δεν αρκεί μόνον η "πολιτική απόφαση" η οποία όμως είναι και προαπαιτούμενο για να γνωρίζουμε τι ακριβώς σκέφτεται η πολιτική ηγεσία χωρίς να διαχέει την ευθύνη της στις... ερωτήσεις βουλευτών και τις παρεμβάσεις παραγόντων κάθε επιπέδου. Λύση κοινά αποδεκτή δεν φαίνεται στον ορίζοντα και ως εκ τούτου το μεγάλο πρόβλημα είναι τι γίνεται με... αυτό που ισχύει. Δηλαδή κατά πόσον πραγματικά οι ελιές που πωλούνται ως "Καλαμάτας" προέρχονται αποκλειστικά από τη Μεσσηνία, αν υπάρχει σύστημα ελέγχων και αν έχει δρομολογηθεί διαδικασία ιχνηλασιμότητας ώστε να περιοριστεί το ενδεχόμενο κομπίνας. Το επόμενο ζήτημα που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι αυτό της ποιότητας και του "χαρακτήρα" της ΠΟΠ "Ελιά Καλαμάτας". Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις το τελικό προϊόν πόρρω απέχει από αυτό που γνωρίζουμε οικοτεχνικά ως "Ελιά Καλαμάτας" η οποία γίνεται ανάρπαστη με την πρώτη δοκιμή. Και πρέπει να γίνει κατανοητό πως αυτό είναι το στοιχείο το οποίο την κάνει ξεχωριστή και ως εκ τούτου με διακριτό ονοματεπώνυμο στη γεύση. Η "Ελιά Καλαμάτας" πρέπει να είναι "Ελιά Καλαμάτας"... με τα όλα της και όχι ένας μαύρος καρπός ενίοτε κακοποιημένος και σε πολλές περιπτώσεις άνοστος και απωθητικός. Το προϊόν θέλει προστασία και αυτό οφείλουν να κάνουν όλοι οι... έχοντες τα χτένια σε όλα τα επίπεδα, από την παραγωγή και την τυποποίηση, μέχρι τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και την πολιτική ηγεσία. Ξεκινώντας από κάτω....
Υ.Γ.: Ενα μεγάλο μέρος του παιχνιδιού για τη χώρα χάθηκε εδώ και χρόνια, αφού η Ελλάδα δεν κατοχύρωσε ούτε την κορωνέικη, ούτε την ελιά Καλαμών.
