Ούτε ότι και η απλή διατήρηση της ευημερίας είναι πλέον εξίσου δύσκολη με την οικονομική ανάπτυξη, αφού ολοένα και περισσότερες χώρες εκμεταλλεύονται την τεχνολογία και το φτηνό εργατικό δυναμικό τους για να παράγουν όλο και πιο ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες. Οι περισσότεροι Ελληνες, είτε γιατί πιστεύουν ότι η Δύση μάς χρωστάει ακόμα όσα δανείστηκε από τον αρχαίο πολιτισμό, είτε γιατί θεωρούν ότι η γεωπολιτική θέση της χώρας μας αξίζει περισσότερα από όσα δανειστήκαμε και συνεχίζουμε να δανειζόμαστε, αρνούνται να αντικρίσουν την πραγματικότητα. Ετσι, συνεχίζουν να αναζητούν τον σωτήρα που θα φέρει νέα δανεικά και ενισχύσεις, για να συνεχιστεί το πάρτι που ξεκίνησε με το σχέδιο Μάρσαλ και συνεχίζεται ως τις μέρες μας.
Μέχρι να βρεθεί ο σωτήρας, οι οπαδοί των κομμάτων κατηγορούν τους αντιπάλους τους -και φυσικά τους ξένους- τόσο για τη χρεοκοπία όσο και για τη μείωση του εισοδήματος των πολιτών στα χρόνια της ύφεσης. Ετσι οι “πράσινοι” κατηγορούν με περισσή ευκολία την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή για την υπέρογκη αύξηση των δαπανών που οδήγησε σε μεγάλα ελλείμματα, αλλά “ξεχνούν” ότι στις εκλογές του 2009 ο Γιώργος Παπανδρέου πλειοδότησε σε εξαγγελίες, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα αυξήσει ακόμα περισσότερο τις δαπάνες, με το περίφημο “λεφτά υπάρχουν”... από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Με την ίδια ευκολία οι “γαλάζιοι” καταγγέλλουν την ολιγωρία της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ του 2009, “ξεχνώντας” ότι η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή προτίμησε να δραπετεύει με εκλογές αντί να πάρει τα μέτρα που απαιτούνταν για τον περιορισμό του ελλείμματος. Τέλος, οι οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ καταγγέλλουν ότι τους ξεγέλασαν το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία, “ξεχνούν” ανάμεσα σε πολλά άλλα με πόση ευκολία πίστεψαν το "πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης” και ότι οι εταίροι μας θα... παρακαλούσαν να μας δανείσουν.
Ανεξάρτητα όμως από το τι πιστεύουν οι οπαδοί των κομμάτων και από τις υποσχέσεις των πολιτικών που θέλουν να κατακτήσουν ή να παραμείνουν στην εξουσία, η πραγματική ανάκαμψη της οικονομίας θα ξεκινήσει μόνο όταν οι περισσότεροι Ελληνες θα έχουν συνειδητοποιήσει ότι το 2010, μαζί με την ελληνική οικονομία, χρεοκόπησε και ο μεταπολεμικός κρατικοδίαιτος καπιταλισμός.
Βεβαίως θα πρέπει να τονιστεί ότι κάθε αλλά πάρα εύκολο είναι για έναν λαό να αλλάξει το μοντέλο που πριν από μερικές δεκαετίες τον οδήγησε από την απόλυτη φτώχεια στην ευημερία. Και ότι αυτή η πορεία μπορεί να ξεκινήσει μόνο όταν θα κλείσει οριστικά ο κύκλος της αυταπάτης και οι ταγοί του έθνους θ' αποφασίσουν να πουν την αλήθεια, τόσο για τις πραγματικές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας όσο και για την προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί για την ανάκαμψή της.
Στην Ελλάδα η πορεία της πραγματικής ανάκαμψης θα ξεκινήσει μόνο όταν συνταξιούχοι, δημόσιοι υπάλληλοι και κρατικοδίαιτες ιδιωτικές επιχειρήσεις συνειδητοποιήσουν ότι κινδυνεύουν να χάσουν τα πάντα, κι όχι μονάχα ένα ποσοστό του εισοδήματός τους ή των ενισχύσεων. Μέχρι τότε θα αγωνίζονται με νύχια και με δόντια να διατηρήσουν τη θέση τους στην εισοδηματική κλίμακα, προσδοκώντας ότι ο ασθενικός ιδιωτικός τομέας μπορεί να σηκώσει... ακόμα περισσότερα βάρη.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, όποιος πιστεύει ότι το ασφαλιστικό πρόβλημα μπορεί να λυθεί με μια μικρή ποσοστιαία μείωση των υψηλών συντάξεων και μια μικρή ποσοστιαία αύξηση των εισφορών, ή τρέφει αυταπάτες μεγαλύτερες από όσες έτρεφε στην αντιπολίτευση ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ή λέει ψέματα πιστεύοντας ότι τα ταμεία θ' αντέξουν μέχρι να παραδώσει την εξουσία και τη... βόμβα στον επόμενο.
Οποιος επίσης πιστεύει ότι οι επενδυτές θα σπεύσουν στην Ελλάδα των μεγάλων φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, για να προλάβουν να πιάσουν μια θέση στον... ήλιο, μάλλον δεν έχει καταλάβει ότι τα χειρότερα δεν πέρασαν ακόμα - και ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος οι Ελληνες να νοσταλγήσουν τελικά τις μέρες των μνημονίων, όπως νοσταλγούν σήμερα τα χρόνια της δανειακής ευημερίας.
Οπως και να 'χει, τα επόμενα χρόνια η σύγκρουση με την πραγματικότητα θα είναι πολύ πιο οδυνηρή από το τράνταγμα που προκάλεσε η χρεοκοπία του 2010. Ενδεχομένως μάλιστα η σύγκρουση με την πραγματικότητα να αποδειχθεί και ολέθρια, αν έστω και την ύστατη ώρα οι Ελληνες δεν συνειδητοποιήσουν ότι δεν κινδυνεύει μόνο ένα ποσοστό από το εισόδημά τους, αλλά γενικά το σημερινό βιοτικό τους επίπεδο, μαζί με κάθε ελπίδα για ευημερία των παιδιών και των εγγονιών τους.
Θανάσης Λαγός
