Η κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικού κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να επαναδιατυπωθεί: δεν μπορεί κάθε περιφέρεια να κάνει ό,τι θέλει. Η ενημέρωση του κοινού πρέπει να γίνεται από τους ειδικούς, όχι από τους πολιτικούς. Το "ψηφιακό χάσμα" πρέπει να γεφυρωθεί, ιδίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ιδίως στον Νότο: εάν κάποια σχολεία δεν μπορέσουν να συντονίσουν εξ αποστάσεως τη μελέτη στο σπίτι, χιλιάδες παιδιά θα μείνουν πίσω στα μαθήματα (και αύριο στην αγορά εργασίας). Το πέμπτο και τελευταίο μάθημα αφορά την Ευρώπη: οι μεγαλύτερες κρίσεις της εποχής μας (ο κορονοϊός, η κλιματική αλλαγή, το προσφυγικό) δεν γνωρίζουν εθνικά σύνορα, συνεπώς η αντιμετώπισή τους ή θα είναι κοινή από τα κράτη-μέλη ή δεν θα είναι αποτελεσματική».
Το παραπάνω απόσπασμα από το ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Μάνου Ματσαγγάνη (που δημοσιεύτηκε στην Athens Voice), για τη ζωή στο Μιλάνο μετά τον κορονοϊό, καταγράφει πλήρως όχι μόνο τα προβλήματα της Ιταλίας, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης και φυσικά της Ελλάδας.
Καταρχάς, και επειδή δεν είναι λίγοι εκείνοι που μιλούν για περιφερειακή διακυβέρνηση ζητώντας να δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες στην αυτοδιοίκηση, θα πρέπει τουλάχιστον να προβληματιστούμε με την πρόταση: «Η κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικού κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να επαναδιατυπωθεί: δεν μπορεί κάθε περιφέρεια να κάνει ό,τι θέλει». Προσθέτοντας ότι και η καγκελάριος της Γερμανίας, Ανγκελα Μέρκελ, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για την ασυντόνιστη δράση μεταξύ των ομοσπονδιακών κρατιδίων αναφορικά με τα μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό, μάλλον θα πρέπει να εξετάσουμε με προσοχή κάθε απόπειρα αποδυνάμωσης της κεντρικής κυβέρνησης. Η κ. Μέρκελ επέκρινε ειδικά το Βερολίνο (σ.σ. είναι πόλη - ομόσπονδο κράτος), το οποίο καθώς «αρχικά δεν ήθελε να ακυρώσει σημαντικά γεγονότα, της προκάλεσε έκπληξη».
Οπως αποδεικνύεται, οι τοπικές πελατειακές σχέσεις μεταξύ αιρετών και πολιτών θέτουν τροχοπέδη σε οδυνηρές αλλά αναγκαίες αποφάσεις για τη δημόσια υγεία. Αντιθέτως, η «απρόσωπη» κεντρική κυβέρνηση έχει την απαιτούμενη απόσταση από το μέσο πολίτη για να λάβει τις αναγκαίες οδυνηρές αποφάσεις.
Οταν όμως η απόσταση μεταξύ τοπικών κοινωνιών και κέντρου λήψης αποφάσεων ξεπερνά τα εθνικά σύνορα, αρχίζουν τα πραγματικά μεγάλα προβλήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών. «Το πέμπτο και τελευταίο μάθημα αφορά την Ευρώπη: οι μεγαλύτερες κρίσεις της εποχής μας (ο κορονοϊός, η κλιματική αλλαγή, το προσφυγικό) δεν γνωρίζουν εθνικά σύνορα, συνεπώς η αντιμετώπισή τους ή θα είναι κοινή από τα κράτη-μέλη ή δεν θα είναι αποτελεσματική» γράφει ο Antonio Polito στην Corriere della sera και έχει απόλυτο δίκιο. Με μια άλλη διατύπωση, η Ευρωπαϊκή Ενωση ή θα αντιμετωπίσει ως ενιαία οντότητα τα προβλήματα των κρατών-μελών ή θα διαλυθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς δεν θα εξυπηρετεί καμία ανάγκη.
Για να μπορέσει όμως η Ευρωπαϊκή Ενωση να αντιμετωπίσει τον κορονοϊό και το προσφυγικό, θα πρέπει πιθανόν να μεταβιβάσει αρμοδιότητες από τους γραφειοκρατικούς θεσμούς στους πολιτικούς. Οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών, επειδή δεν λογοδοτούν σε κανέναν, δεν επικοινωνούν και με κανέναν - με συνέπεια να αντιλαμβάνονται με μεγάλη καθυστέρηση τόσο την οξύτητα όσο και το εύρος των προβλημάτων. Στον αντίποδα, οι πολιτικοί για να διατηρήσουν τη θέση τους αναγκαστικά αφουγκράζονται τα μηνύματα των τοπικών κοινωνιών πολύ πιο γρήγορα από τους απρόσωπους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς των Βρυξελλών.
Σε κάθε περίπτωση, η επιδημία του κορονοϊού απέδειξε για ακόμα μια φορά ότι οι κυβερνήσεις των κρατών διαθέτουν καλύτερα αντανακλαστικά, τόσο από τον γραφειοκρατικό μηχανισμό των Βρυξελλών όσο και από τους πελατειακούς μηχανισμούς της αυτοδιοίκησης. Επειδή όμως τα περισσότερα σύγχρονα προβλήματα ξεπερνούν όχι μόνο τα τοπικά αλλά και τα εθνικά σύνορα, είναι αναγκαία η συγκρότηση μιας ισχυρής ευρωπαϊκής κυβέρνησης, που θα μπορεί να τα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και ουσιαστικά.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
