Τόσο η εθνική όσο και η ευρωπαϊκή πολιτική ασκούνται με δεδομένα του προηγούμενου αιώνα, τότε που η ύπαιθρος και ο πρωτογενής τομέας ήταν ακόμα βασικοί πυλώνες της ελληνικής οικονομίας και του εγχώριου ΑΕΠ. Την ίδια εποχή οι κοινοτικές ενισχύσεις συνεισέφεραν στον κουμπαρά του αγροτικού νοικοκυριού ένα καθόλου ευκαταφρόνητο εισόδημα, που τις περισσότερες φορές ξεπερνούσε τους μισθούς εξαμήνου ενός εργαζόμενου στον δευτερογενή τομέα. Σήμερα όμως η ύπαιθρος ερήμωσε, στα χωριά ζουν κυρίως υπερήλικες, και τα περισσότερα αγροκτήματα καλλιεργούνται από αλλοδαπούς εργάτες γης.
Στη Μεσσηνία οι περισσότεροι ιδιοκτήτες καλλιεργήσιμων εκτάσεων ασκούν άλλο επάγγελμα και απλώς συμπληρώνουν το εισόδημά τους με τα χρήματα που μένουν από την πληρωμή των εργατών ή τη μισακή σοδειά. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά παιδιά ιδιοκτητών καλλιεργήσιμης μεσσηνιακής γης, μετά το θάνατο των γονιών τους, είτε αποποιούνται την κληρονομιά τους είτε αφήνουν να κτήματα να λογγώσουν καθώς είναι ασύμφορη η καλλιέργειά τους. Αν στο κάδρο της μεσσηνιακής υπαίθρου προστεθούν οι απαξιωμένοι συνεταιρισμοί και το έλλειμμα εργατικών χεριών, παραγωγικών υποδομών (φράγματα, αρδευτικά δίκτυα κ.λπ.) και κοινωνικών δομών (παιδικοί σταθμοί κ.ά.), γίνεται ορατή η εικόνα του ετοιμοθάνατου πρωτογενούς τομέα.
Σε μια κανονική χώρα θα είχε σημάνει συναγερμός για την αλλαγή της εθνικής και ευρωπαϊκής πολιτικής που βάζει ταφόπλακα στον ελληνικό πρωτογενή τομέα. Στην Ελλάδα όμως οι περισσότεροι αγωνίζονται για μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα των ενισχύσεων και των αποζημιώσεων, και μόνο μια μικρή μειονότητα αγωνιά για την αύξηση της παραγωγής και των πωλήσεων. Ειλικρινά δεν ξέρω αν υπάρχει δυνατότητα να σταματήσει ο φαύλος κύκλος της παρακμής και αν οι υγιείς δυνάμεις αρκούν για να διατηρηθεί ζωντανός ο πρωτογενής τομέας στη Μεσσηνία. Η κατρακύλα μπορεί να σταματήσει μόνο με αλλαγή της αγροτικής πολιτικής, που θα δώσει γενναία κίνητρα για εγκατάσταση στην ύπαιθρο (π.χ. δωρεάν ρεύμα, νερό και ίντερνετ, καθώς και αφορολόγητο αγροτικό εισόδημα 50.000 ευρώ) – αλλά και εξίσου γενναία κίνητρα για ενοικίαση των κτημάτων (αφορολόγητο εισόδημα από αγροτικά ενοίκια), ώστε να δημιουργηθούν μεγάλες ανταγωνιστικές μονάδες.
Σας φαίνονται “ουτοπικά” όλα αυτά; Συνεχίστε λοιπόν τον καβγά για μεγαλύτερο κομμάτι από την ολοένα και μικρότερη πίτα, για να δούμε σε λίγα χρόνια πόσο “ρεαλιστική” θα είναι η ζωή στα μεσσηνιακά αστικά κέντρα χωρίς παραγωγή και συμπληρωματικά εισοδήματα από την ύπαιθρο.
Θανάσης Λαγός
