Αξίζει να σημειωθεί ότι στις δύο μεγάλες κρίσεις του 21ου αιώνα, την οικονομική και την υγειονομική, αν και δοκιμάστηκε η συνοχή της ελληνικής κοινωνίας, η μετωπική σύγκρουση αποφεύχθηκε τελικώς επειδή καμία μεγάλη διεθνής δύναμη δεν στήριξε ενεργά την αντισυστημική πτέρυγα. Αντιθέτως τον 20ό αιώνα η Ελλάδα, δύο φορές, την περίοδο του εθνικού διχασμού και του εμφυλίου, πλήρωσε με αίμα την ταύτιση κομμάτων με τα γεωπολιτικά συμφέροντα διαφορετικών δυνάμεων.
Στη μικρή Μεσσηνία όπου όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, αρκεί μια ματιά στις σελίδες των Μεσσήνιων στα κοινωνικά δίκτυα για να διαπιστώσει κάποιος ότι υπάρχει ισχυρό φιλορωσικό ρεύμα, που εδράζεται δεξιά στο ομόδοξο θρήσκευμα και αριστερά στο αντιδυτικό μένος των θρηνούντων για την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης. Μια δεύτερη ανάγνωση αρκεί για να διαπιστωθεί ότι η αναπαραγωγή της ρωσικής προπαγάνδας στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη που προκάλεσε έρευνες για την ανάμειξη μυστικών υπηρεσιών στις αμερικανικές εκλογές και στο δημοψήφισμα για το Brexit.
Στην Ελλάδα όμως δεν έγινε ποτέ καμία έρευνα, π.χ. για την "αυθόρμητη" διαδήλωση των αντιεμβολιαστών στη Μητρόπολη Μεσσηνίας, την περίοδο που ο μητροπολίτης Χρυσόστομος ασκούσε κριτική στο Πατριαρχείο Μόσχας για την "αντιεκκλησιαστική εισπήδηση στην Αφρική".
Από εκεί και πέρα, ο καθένας έχει δικαίωμα να πιστεύει σε επαναλαμβανόμενες συμπτώσεις ή να διαδηλώνει μόνο ενάντια στον δυτικό ιμπεριαλισμό ενώ στηρίζει παθητικά όλα τα αυταρχικά αντιδημοκρατικά καθεστώτα. Ετσι κι αλλιώς, μόνο στη δημοκρατία οι αρνητές της έχουν δικαίωμα να την αμφισβητούν – ακόμα και αν λειτουργούν ουσιαστικά ως "χρήσιμοι ηλίθιοι" αλλότριων δυνάμεων ενάντια στο εθνικό συμφέρον.
Θανάσης Λαγός
