Η πολιτική χρεοκοπία του δικομματισμού, με τη γνωστή σε όλους μας μορφή, επιβεβαιώθηκε και τυπικά στις εκλογές του 2012. Από τότε, όλες οι κυβερνήσεις είναι αποτέλεσμα κομματικής ή κοινωνικής συνεργασίας μεταξύ της Αριστεράς και της Δεξιάς. Συγκεκριμένα, το 2012, για να σχηματίσει κυβέρνηση ο Αντώνης Σαμαράς χρειάστηκε να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ. Το ίδιο έκανε το 2015 ο Αλέξης Τσίπρας, που συνεργάστηκε με τους Ανεξάρτητους Έλληνες του Πάνου Καμμένου. Το 2019 και το 2023, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σχημάτισε αυτοδύναμη κυβέρνηση χάρη στις ψήφους εκατοντάδων χιλιάδων πρώην ψηφοφόρων του (εκσυγχρονιστικού) ΠΑΣΟΚ, του Ποταμιού και της ΔΗΜΑΡ.
Συνεργασίες και συμμαχίες όμως δεν υπήρξαν μόνο στην πόρτα του Μαξίμου. Υπάρχουν και στα… απάτητα βουνά, όπου μάχονται συνασπισμένες οι δυνάμεις της αντισυστημικής Δεξιάς και Αριστεράς. Αυτές οι ετερόκλητες αντισυστημικές δυνάμεις, που εκτείνονται πολιτικά από την εθνικιστική Δεξιά μέχρι τη ριζοσπαστική επαναστατική Αριστερά, ουσιαστικά αποτελούν την εμπροσθοφυλακή των νοσταλγών του παρελθόντος, που βοηθούν τις κυβερνήσεις στο αντιμεταρρυθμιστικό τους έργο. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι πρώην ψηφοφόροι και μέλη του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, που αποχώρησαν από το κόμμα τους δυσαρεστημένοι, επειδή μειώθηκε ο όγκος των ρουσφετιών. Επειδή όμως ντρέπονται να διαμαρτυρηθούν δημοσίως για τη μείωση των ρουσφετιών, παίρνουν τα… απάτητα βουνά και κηρύσσουν πόλεμο στις ανεμογεννήτριες, δηλώνοντας βεβαίως ότι είναι υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Εξυπακούεται ότι κανένας από αυτούς δεν διαμαρτυρήθηκε ποτέ ούτε για τη μόλυνση που προκαλεί η καύση του λιγνίτη, ούτε για τη μόλυνση που προκαλούν οι καυστήρες πετρελαίου. Αντιθέτως, δεν ήταν λίγοι οι πολεμιστές των… απάτητων βουνών που ονειρεύονται ακόμα διορισμό σε ένα κρατικό μονοπώλιο, όπως ήταν η ΔΕΗ, που θα διαχειρίζεται τις λιγνιτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι κι αλλιώς, δεν είναι λίγοι οι Έλληνες που αρνούνται να παραδεχτούν ότι παγκοσμίως έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή των κρατικών μονοπωλίων, αφού ακόμα και ο γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας Σι Τζινπίνγκ έχει παραδώσει τα κλειδιά της παραγωγής στον ιδιωτικό τομέα.
Στην Ελλάδα όμως δεν έχει καμία απολύτως σημασία η σκέψη του Σι Τζινπίνγκ, όπως δεν είχε καμία σημασία η σκέψη του Ιωσήφ Στάλιν για τον συσχετισμό των δυνάμεων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σημασία έχει μόνο η αταλάντευτη πεποίθηση των δυσαρεστημένων πως είναι εφικτή η επιστροφή στο παρελθόν. Και αυτή την πεποίθηση είναι έτοιμοι να εκμεταλλευτούν δεξιοί και αριστεροί λαϊκιστές πολιτικοί, για να επιστρέψουν ή να κατακτήσουν την εξουσία ως επικεφαλής κυβερνήσεων συνεργασίας δυσαρεστημένων. Το έργο των λαϊκιστών διευκολύνουν αφάνταστα όλες οι κυβερνήσεις, που δεν τολμούν να κάνουν μεταρρυθμίσεις, επειδή φοβούνται πως θα δυσαρεστήσουν τους ψηφοφόρους των πελατειακών τους δικτύων. Έτσι, ο φαύλος κύκλος δεν σπάει και η Ελλάδα πορεύεται με το βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν.
Θανάσης Λαγός
